Loko u languta switatimendhe swa wena swa le bangi ni swa swikweleti swi kombisa leswaku mali ya wena yi tirhisiwa hi ndlela ya vusopfa. Wa ha ku cata sweswinyana kambe se u tirhise mali yo tala swinene. Xana u fanele u sola munghana wa wena wa vukati? Nikatsongo! Khomisanani tanihi nuna ni nsati kutani mi kambisisa leswi vangeke leswaku mi va eka xiyimo. *

Ku cinca langutelo. Loko ku ri leswaku a wu tshama ni vatswari loko u nga si cata, swi nga ha endleka leswaku i ro sungula u pfunana ni munhu un’wana ku hakelela swikweleti. Nakambe swi nga ha endleka leswaku wena ni nkataku a mi tirhisi mali hi ndlela leyi fanaka. Hi xikombiso, swi nga ha endleka leswaku un’wana wa n’wina u tolovele ku tirhisa mali kasi lowun’wana u tolovele ku yi hlayisa. Swi teka nkarhi ku va mpatswa wu cinca langutelo ra wona ivi wu pfumelelana malunghana ni ndlela leyi wu nga ta yi tirhisa ha yona mali.

Ku va ni xinamu. Jim loyi sweswi a nga n’wamabindzu loyi swilo swi n’wi fambelaka kahle, u vula leswaku loko a ha ku cata; ku tsandzeka ku hlela swilo hi nkarhi swi endle leswaku a tirhisa mali yo tala swinene. U ri “Leswi a ndzi hlwela ku hakela swikweleti, mina ni nkatanga hi ti kume hi hakele mali yo tala swinene hi leswi a hi hakela nkarhi se wu hundzile. Hi ti kume hi nga ha ri na mali.”

Ku xava hi khadi swi ni khombo. Swa olova ku tirhisa mali yo tala loko u nga tirhisi mali hi ku kongoma. Sweswo swi nga va tano loko u tirhisa khadi ra xikweleti kumbe ra le bangi, u xava hi Internet ni ku banga mali hi michini ya elektroniki. Leswi swi olovaka ku lomba mali swi nga endla leswaku mpatswa lowu wa ha ku cataka wu tirhisa mali hi vusopfa.

Ku nga khathariseki xivangelo xa kona, ndlela leyi mali yi tirhisiwaka ha yona, yi nga vanga swiphiqo leswikulu evukatini. Buku leyi nge Fighting for Your Marriage yi vula leswaku, “mimpatswa yo tala yi vula leswaku mali i xiphiqo lexikulu, ku nga khathariseki leswaku yi ni mali yo tanihi kwihi. Hakanyingi mali hi yona yi vangaka timholovo.”

Vanani ni ntirhisano. Ematshan’weni yo kombana hi tintiho, khomisanani leswaku mi ta lawula ndlela leyi mi yi tirhisaka ha yona mali. Loko mi nga si sungula ku bula, endlani xiboho xa leswaku a mi nge yi pfumeleli mhaka leyi yi mi holovisa.—Nawu wa Bibele: Vaefesa 4:32.

Hlelani leswaku mi ta tirhisa mali muni. Tsalani hinkwaswo leswi mi lavaka ku swi xava hi n’hweti, ku nga khathariseki leswaku i switsongo ku fikela kwihi. Sweswo swi ta mi pfuna ku vona leswaku mali ya n’wina yi ta tirha yini ni ku vona swilo leswi nga riki swa nkoka. Jim loyi ku vulavuriweke hi yena laha henhla u ri: “U fanele u tshika ku tirhisa mali hi vusopfa.”

Xaxametani swilo swa nkoka leswi mi lavaka ku tirhisa mali eka swona ku katsa ni swakudya, swiambalo, ku hakela rhente, ku hakelela movha ni swin’wana. Kumbexana loko ka ha sale n’hweti, tsalani ntsengo wa nchumu un’wana ni un’wana lowu mi lavaka ku wu hakelela, ivi mi vona leswaku i mali muni leyi mi nga ta yi tirhisa.—Nawu wa Bibele: Luka 14:28.

N’hweti ni n’hweti vekani mali etlhelo leyi mi lavaka ku yi tirhisela ku hakelela (swakudya, laha mi hirheke kona, petirolo ni swin’wana). Van’wana va endla tano hi ku veka mali ya xilo xin’wana ni xin’wana lexi va lavaka ku xi hakelela eka timvhilopho. * Loko mali yi hela eka mvhilopho yin’wana, va nga ha tshika ku xava nchumu wolowo kumbe va teka mali eka mvhilopho yin’wana va yi yisa eka yin’wanyana.

Cincani ndlela leyi mi ri langutaka ha yona rifuwo. Ntsako a wu titsheganga hi ku va na swilo swa manguva lawa. Yesu u te: “Hambiloko munhu a ri ni swo tala, vutomi byakwe a byi humi eka swilo leswi a nga na swona.” (Luka 12:15) Hakanyingi, ndlela leyi mi yi tirhisaka ha yona mali ya n’wina yi kombisa leswaku ma ma tshemba marito lawa kumbe a mi ma tshembi.—Nawu wa Bibele: 1 Timotiya 6:8.

Cincani langutelo ra n’wina. Aaron loyi a nga ni malembe mambirhi a catile u ri: “Swilo swo tanihi DSTV ni ku tihumesa nkarhi na nkarhi mi ya dya, swi nga ha vonaka swi chipile loko ma ha sungula kambe hi ku famba ka nkarhi swi nga mi vangela swiphiqo swa timali. Hi boheke ku dyondza ku titsona swilo swin’wana leswaku hi ta kota ku hlayisa mali.”