Vanhu van’wana va ri a swi koteki ku va u bumabumela n’wana wa wena swinene. Van’wana va vula leswaku ku tshamela ku bumabumela n’wana swi ta n’wi onha swi n’wi endla a titwa onge a nga endla lexi a xi lavaka.

Ku nga khathariseki leswaku u n’wi bumabumela ku fikela kwihi, u fanele u xiya ndlela leyi u n’wi bumabumelaka ha yona. I yini leswi nga khutazaka n’wana wa wena? I yini leswi nga n’wi hetaka matimba? Xana u nga n’wi bumabumela njhani leswaku ku va ni vuyelo lebyinene?

Swibumabumelo a swi fani. Xiya leswi landzelaka:

Ku bumabumela ku tlula mpimo swi nga va ni khombo. Vatswari van’wana va bumabumela vana va vona hambi swi nga fanelanga, ku endlela leswaku va titshemba. Dokodela David Walsh u vula leswaku vana va “tlharihile va swi kota ku vona loko u hundzeleta ni loko leswi u swi vulaka swi nga humi embilwini. Va swi tiva loko swi nga fanelanga leswaku va bumabumeriwa, sweswo swi nga endla leswaku va nga ku tshembi.” *

Swi kahle ku n’wi bumabumela eka leswi a kotaka ku swi endla. A hi nge n’wana wa wena wa nhwanyana u na vuswikoti byo dirowa. Hi ntolovelo u ta lava ku n’wi bumabumela naswona sweswo swi ta n’wi endla a tsakela ku antswisa vuswikoti byakwe. Kambe sweswo swi nga vanga xiphiqo. Loko u n’wi bumabumela eka vuswikoti byakwe ntsena swi nga endla leswaku n’wana wa wena a nga ha tikarhateli ku endla leswi hambaneke ni vuswikoti lebyi a nga na byona. A nga ha chava ku endla swin’wana, a ehleketa leswaku u ta tsandzeka. Loko swi tika, a nga vula a ku, ‘ha yini ndzi tikarhata?’

Swi kahle ku n’wi bumabumela eka leswi a ringetaka ku swi endla. Vana lava bumabumeriwaka hikwalaho ko tirha hi matimba ni ku tiyimisela, va kota ku xiya ntiyiso wa leswaku ku va ni vuswikoti byo karhi swi lava ku lehisa  mbilu ni ku endla matshalatshala. Buku leyi nge Letting Go With Love and Confidence yi vula leswaku ku tiva sweswo, “swi endla va tirha hi ku hiseka leswaku va va ni vuyelo lebyinene. Loko vuyelo bya kona byi nga fikelelanga laha a va langutele kona, a va ti teki tanihi vatsandzeki, kambe va titeka tanihi vadyondzi.”

Bumabumela matshalatshala lawa a ma endleka, ku nga ri vuswikoti ntsena. Ku byela n’wana wa wena u ku, “Ndza swi xiya leswaku wa tiyimisela eka ntirho wa wena wo dirowa,” swi nga n’wi pfuna ku tlula ku vula u ku, “U ni nyiko ya ku dirowa.” Marito lawa hinkwayo i ya ku bumabumela kambe lawa yo hetelela ma nga endla a anakanya leswaku u kota ku endla kahle ntsena eka nyiko leyi a velekiweke na yona.

Kambe loko u bumabumela n’wana hikwalaho ka matshalatshala lawa a ma endlaka, u n’wi dyondzisa leswaku loko a praktisa a nga swi kota ku antswisa. Sweswo swi ta pfuna n’wana wa wena leswaku a nga chavi ku endla swilo swin’wana leswi hambaneke.—Nawu wa Bibele: Swivuriso 14:23.

Pfuna n’wana wa wena leswaku a nga heli matimba loko a tsandzekile. Vanhu hinkwavo va swi endla swihoxo. (Swivuriso 24:16) Kambe va dyondza eka swihoxo swa vona, va swi lulamisa kutani va ya emahlweni ni vutomi. U nga n’wi pfuna njhani n’wana wa wena leswaku a kota ku endla leswi?

Bumabumela matshalatshala yakwe. Xiya xikombiso lexi: A hi nge u tshamela ku byela n’wana wa wena leswaku, “U nyikiwile eka dyondzo ya tinhlayo,” ivi a feyila loko a tsala xikambelo. A nga ha anakanya leswaku nyiko ya yena yi herile kutani ha yini a fanele a tikarhata?

Kambe, loko u bumabumela matshalatshala ya yena, u endla leswaku a dyondza ku tiyisela. U n’wi pfuna leswaku a teka ku tsandzeka tanihi dyondzo ku nga ri makumu ya swilo. Kutani ematshan’weni yo hela matimba a nga ha ringeta hi ndlela yin’wana kumbe a tirha hi matimba.—Nawu wa Bibele: Yakobo 3:2.

Nyika ndzayo. Loko u n’wi nyika ndzayo hi ndlela leyinene, a yi nge n’wi heti matimba. Naswona, loko u n’wi bumabumela minkarhi hinkwayo, n’wana wa wena u ta amukela ndzayo a tlhela a ringeta ku antswisa. Loko a humelela swi ta tsakisa yena swin’we na wena.—Nawu wa Bibele: Swivuriso 13:4.