Hi tihi tidyondzo leti u ti dyondzeke loko wa ha ri ntsongo?

Exikolweni ndzi dyondzisiwe dyondzo ya ku tihundzukela ka swilo, kambe ku hava ni un’we loyi a hlamuseleke ndlela leyi vutomi byi sunguleke ha yona. Loko vatswari va mina va sungula ku nghena kereke ya Taoists, a ndzi tala ku yingisela vafundhisi va vona ni ku va vutisa swivutiso swo tala. Kambe tinhlamulo ta vona a ti nga ndzi enerisi.

Ha yini u dyondzele tinhlayo?

Loko ndza ha ri exikolweni, ndzi sungule ku tsakela dyondzo ya tinhlayo. Ndzi ye emahlweni ndzi rhandza dyondzo ya tinhlayo niloko se ndzi ri eyunivhesiti. Eka mina, dyondzo leyi ya tinhlayo a yi olova.

I yini lexi nga endla leswaku u sungula ku hlaya Bibele?

Hi 1978 nsati wa mina, Jinghuei, u sungule ku dyondza Bibele ni Timbhoni ta Yehovha, naswona minkarhi yin’wana a ndzi va kona loko va dyondza. Hi nkarhi wolowo, a hi tshama eUnited States. Jinghuei a ha ku kuma digri eka dyondzo ya sayense kambe mina a ndzi dyondzela tinhlayo eYunivhesiti ya Purdue eIndiana.

A wu yi teka njhani Bibele?

Ndzi hlamarisiwe hi rungula leri hlamuselaka ndlela leyi misava yi vumbiweke ha yona leswaku vanhu va kota ku hanya eka yona. Minkarhi ya tsevu ya ku tumbuluxa leyi hlamuseriweke eka Genesa, leyi hi ririmi ro olova yi vuriwaka albeit, ya twisiseka, ku nga ri mintsheketo ya khale. * Kambe, ku hele malembe yo tala ndzi nga  pfumeli hilaha ku heleleke eka Muvumbi.

Ha yini a swi ku tikela?

Ku va ndzi pfumela eka Muvumbi a swi ta lava leswaku ndzi tshika vukhongeri lebyi ndzi kuleleke eka byona, hikuva ndhavuko wa Vutao a wu dyondzisi leswaku ku ni Xikwembu kumbe Muvumbi.

Kambe, langutelo ra wena ri cincile. Ha yini?

Loko ndzi anakanyisisa swinene hi masungulo ya vutomi, ndzi ye ndzi swi xiya leswaku leswi rhangeke swi vumbiwa a swi rharhangane ngopfu. Hi xikombiso, leswaku swivumbiwa leswi swi tswalana, swi lava vuxokoxoko bya xitekela lebyi hundzisiwaka hi ndlela leyi pakanisaka. Nakambe, hambi ku ri sele yo olova yi lava molekhuli leswaku yi kota ku tswala sele yin’wana ni ku yi nyika matimba. Xana vuxokoxoko lebyi hinkwabyo lebyi rharhanganeke byi nga va kona njhani byi huma eka swilo leswi nga hanyiki? Tanihi mutivi wa tinhlayo, a ndzi nga ta yi tshemba dyondzo yoleyo. A swi nga twali ku vula leswaku swilo leswi swi lo tiendlekela.

I yini lexi endleke leswaku u ti kambisisa hi vukheta tidyondzo ta Timbhoni ta Yehovha?

Ndzi dyondze ni Timbhoni naswona a hi nga dyondzi nkarhi hinkwawo. Kutani loko ndzi ri eTaiwan, hi 1995, ndzi khome hi vuvabyi ivi ndzi lava mpfuno. Nsati wa mina loyi a a ri eUnited States u fonele Timbhoni ta Yehovha ta le Taiwan. Ti ndzi kume ndzi lo lakahla, ehandle ka xibedlhele laha a ku nga ri na mibedo leyi eneleke. Un’wana wa Timbhoni ta Yehovha u ndzi yise ehotela leswaku ndzi ya wisa kona. A a ndzi endzela nkarhi ni nkarhi naswona endzhaku u ndzi yise etliniki, leswaku ndzi ya tshunguriwa.

Rirhandzu ra yena ri ndzi khumbe swinene, ndzi tlhele ndzi anakanya hi ndlela leyi nkarhi na nkarhi Timbhoni ta Yehovha ti kombiseke ndyangu wa mina musa eka swilo swin’wana. Ripfumelo ra tona ri endla ti hambana ni van’wana. Kutani ndzi tlhele ndzi sungula ku dyondza Bibele na tona. Hi lembe leri landzeleke ndzi khuvuriwile.

Xana ripfumelo ra wena ri lwisana ni tidyondzo ta wena?

Doo! Emalembeni lama hundzeke ndzi seketele vativi va sayense lava dyondzeleke ndlela leyi xiaki xa xitekela xi tirhaka ha yona hi vutshila bya mina bya tinhlayo. Dyondzo ya ndlela leyi xiaki xa xitekela xi tirhaka ha yona yi endla leswaku hi twisisa ndlela leyi vutomi byi nga xiswona—vutivi lebyi, byi endla ndzi n’wi xixima swinene Muvumbi la nga ni vutlhari.

Nyika xikombiso xa vutlhari byebyo.

Xiya ndlela leyi swivumbiwa swi tswalanaka ha yona. Tisele tin’wana to fana ni ti-amoeba a ti na swirho swa rimbewu. Kambe sele yin’we yi avana hi le xikarhi kutani yi va tisele timbirhi leti nga ni rungula ra xitekela leri fanaka, endlelo leri ri vitaniwa asexual reproduction, ku nga ku tswalana handle ko hlangana ka swiharhi swa xinuna ni swa xisati. Swiharhi swo tala swi tswalana hi ku hlangana ka xiharhi xa xinuna ni xa xisati kasi swimilana swo tala swi tswalana hi ku hlangana ka mbewu ya xinuna ni ya xisati. Ha yini ku tswalana loku ku hlamarisa?

Swi kotekisa ku yini leswaku swivumbiwa leswi swi kota ku tswala handle ko hlangana ni swa rimbewu leri hambaneke naswona swin’wana swi kota ku tswala loko swi hlangane ni swa rimbewu leri hambaneke? Endlelo leri ri lava leswaku ku hlanganisiwa rungula ra xitekela ra xinuna ni ra xisati leswi endlaka mhaka leyi yi rharhangana swinene, naswona sweswo swi endla leswaku vativi va ntivovutomi va tsandzeka ku yi hlamusela. Hi vonelo ra mina, ndlela leyi swivumbiwa hinkwaswo swi tswalanaka ha yona yi twisisiwa hi Xikwembu ntsena.