Vakulu—Xana Mi Ta Phyuphyisa “Moya-xiviri Lowu Karhaleke”?
Angela, * makwerhu wa xisati la nga ni malembe ya va-30 u chuhile. U rindzele vakulu. Xana va ta ku yini eka yena? I ntiyiso leswaku u xwe eminhlanganweni minkarhi yo hlayanyana, kambe endzhaku ko tirha siku hinkwaro a khathalela vadyuhari u va a karhele. Ku engetela eka swilo leswi n’wi vilerisaka siku ni siku, u karhateka swinene hi rihanyo ra mana wa yena leri nga riki rinene.
Loko a wu ta endzela Angela, a wu ta wu khutaza njhani “moya-xiviri lowu [lowu] karhaleke”? (Yer. 31:25) Kambe, xo sungula a wu ta swi lunghiselela njhani leswi a wu ta swi vula eka riendzo ra vurisi leri phyuphyisaka?
ANAKANYA HI XIYIMO XA MAKWENU
Minkarhi yin’wana, hinkwerhu ha karhala hikwalaho ka ntirho wa hina wo tihanyisa kumbe hikwalaho ka vutihlamuleri bya hina bya Vukreste. Hi xikombiso, muprofeta Daniyele u “hele matimba” loko a kombiwa xivono lexi a a nga xi twisisi. (Dan. 8:27) U pfuniwile loko ntsumi Gabriyele yi humelele eka yena. Murhumiwa loyi wa Xikwembu u hlamusele Daniyele xivono xolexo, a n’wi tiyisekisa leswaku Yehovha u swi twile swikhongelo swa yena, a tlhela a n’wi byela leswaku a a ha ri “munhu loyi a navelekaka swinene.” (Dan. 9:21-23) Endzhakunyana, marito lama hlawuriweke kahle lama vuriweke hi ntsumi yin’wana ma tiyise muprofeta yoloye loyi a a karhele.—Dan. 10:19.
Hilaha ku fanaka, loko u nga si endzela mupfumeri-kuloni loyi a nga ha vaka a karhele kumbe a hele matimba, tinyike nkarhi wo anakanyisisa hi swiyimo swa yena. U ni swiphiqo swihi? Swiphiqo leswi swi nga ha va swi n’wi heta matimba hi ndlela yihi? U kombisa timfanelo tihi letinene? Richard, loyi a nga ni malembe yo tlula 20 a ri nkulu u te: “Ndzi rhanga ndzi anakanya hi timfanelo letinene ta vamakwerhu volavo.” U ya emahlweni a ku: “Loko ndzi anakanyisisa hi swiyimo swa vona ndzi nga si va endzela, swa ndzi olovela ku kuma tindlela to va nyika xikhutazo lexi va xi lavaka.” Loko u ta famba ni nkulu un’wana eka riendzo rolero, ha yini mi nga vulavuli hi xiyimo xa makwerhu yoloye mi nga si n’wi endzela?
ENDLA VAMAKWENU VA TITWA VA NTSHUNXEKILE
Swi nga ha n’wi khomisa tingana makwerhu ku byela vakulu ndlela leyi a titwaka ha yona. Hi xikombiso: Swi nga ha n’wi tikela makwenu ku tiphofula eka vakulu lava n’wi endzeleke. Kutani, u nga n’wi endla njhani makwenu a titwa a ntshunxekile? Loko ma ha ku fika, swi nga ha pfuna ku n’wayitela swi huma embilwini ni ku vula marito ma nga ri mangani lama kombisaka musa. Michael, la nga ni malembe yo tlula 40 a ri nkulu, hakanyingi eka maendzo ya yena u rhanga a vula marito yo fana ni lawa: “Wa tiva, rin’wana ra malunghelo lamakulu ra nkulu i ku endzela vamakwerhu emakaya ya vona kutani a va tiva ku antswa. Hikwalaho a ndzi ri langutele hi mahlo-ngati riendzo ra hina namuntlha.”
U nga ha hlawula ku khongela swi huma embilwini loko ma ha ku fika eka makwerhu yoloye. Eka swikhongelo swa yena, muapostola Pawulo u kandziyise ripfumelo, rirhandzu ni ku tiyisela ka vamakwavo. (1 Tes. 1:2, 3) Loko u phofula ndlela leyi u titwaka ha yona hi timfanelo letinene ta makwenu, kahle-kahle u lunghiselela mbilu ya wena ni ya yena leswaku mi va ni bulo leri khutazaka. Marito ya wena ma nga tlhela ma n’wi chavelela. Ray, nkulu la nga ni ntokoto u ri: “Minkarhi yin’wana hinkwerhu hi rivala swilo leswinene leswi hi swi endlaka. Hikwalaho hi titwa hi phyuphyile loko un’wana a hi tsundzuxa ha swona.”
NYIKELA NYIKO YA MOYA
Ku fana na Pawulo, u nga nyikela ‘nyiko ya moya’ hi ku hlaya Matsalwa, hambi ko va ndzimana yin’we. (Rhom. 1:11) Hi xikombiso, makwerhu wa xinuna la tshikilelekeke a nga ha titwa a nga pfuni nchumu, ku fana ni mupisalema la tifaniseke ni “gula ra dzovo emusini” leri khwanyaneke. (Ps. 119:83, 176) Endzhaku ko xi hlamusela katsongo xiga xexo, u nga ha byela makwenu leswaku wa tiyiseka leswaku na yena a nga swi “rivalanga” swileriso swa Xikwembu.
Hilaha ku fanaka, xana xifaniso xa mali ya nsimbi leyi lahlekeke xi nga khumba makwerhu wa xisati loyi a holeke kumbe a nga ha hisekiki? (Luka 15:8-10) Mali ya nsimbi leyi lahlekeke yi nga ha va yi ri xiphemu xa vuhlalu bya le nhan’wini bya risima lebyi endliweke hi timali to tala ta silivhere. Loko u bula hi xifaniso xolexo, a nga ha pfuneka ku vona leswaku i wa nkoka evandlheni ra Vukreste. Endzhaku ko bula ha xona, u nga ha kandziyisa ndlela leyi Yehovha a khathalaka ha yona hi yena tanihi un’wana wa tinyimpfu ta yena letitsongo.
Hi ntolovelo vapfumeri-kulorhi va tsakela ku vulavula hi tindzimana ta le Bibeleni leti va ti hlayeke. Hikwalaho u nga vulavuli ngopfu! Endzhaku ko hlaya ndzimana leyi khumbaka xiyimo xa vona, u nga ha hlawula rito-nkulu kumbe xiga xo karhi kutani u va kombela ku vulavula ha swona. Hi xikombiso, endzhaku ko hlaya 2 Vakorinto 4:16, nkulu a nga ha vutisa a ku, “Xana u nga anakanya hi tindlela leti Yehovha a ku pfuxetaka ha tona?” Xivutiso xa muxaka wolowo xi nga endla leswaku ku va ni ku “khutazana” ka xiviri.—Rhom. 1:12.
U nga ha tlhela u phyuphyisa mupfumeri-kuloni hi ku bula hi munhu wo karhi wa le Bibeleni loyi a tshameke a va exiyin’weni lexi fanaka ni xa yena. Munhu loyi a tshikilelekeke a nga ha va a titwa hilaha Hana kumbe Epafrodito a titweke hakona, havambirhi ka vona va tshame va tshikileleka kambe a va ha ri va risima emahlweni ka Xikwembu. (1 Sam. 1:9-11, 20; Filp. 2:25-30) Ha yini mi nga buli hi swikombiso leswinene swa le Bibeleni loko xiyimo xi mi pfumelela?
HAMBETA U KOMBISA LESWAKU WA VA TSAKELA
U nga kombisa leswaku wa khathala hakunene hi vamakwenu hi ku hambeta u kombisa leswaku wa va tsakela ni le ndzhaku ka riendzo. (Mint. 15:36) Loko mi gimeta riendzo ra n’wina, mi nga ha endla malunghiselelo yo chumayela swin’we ni munhu yoloye. Loko Bernard, nkulu la nga ni ntokoto a tlhela a hlangana ni makwerhu wa xinuna kumbe wa xisati loyi a ha ku n’wi endzelaka, a nga ha vutisa hi vutlhari malunghana ni ndzayo leyi a n’wi nyikeke yona a ku: “Xana yi tirhile ndzayo liya?” Loko u kombisa ku va tsakela hi ndlela yoleyo, u ta kota ku vona loko ka ha laveka mpfuno lowu engetelekeke.
Ku tlula rini na rini, vamakwerhu va lava ku titwa va khathaleriwa, va twisisiwa ni ku rhandziwa. (1 Tes. 5:11) Hikwalaho, loko u nga si endla riendzo ra vurisi, tinyike nkarhi wo anakanyisisa hi xiyimo xa makwerhu loyi mi nga ta n’wi endzela. Khongela hi riendzo rolero. Hlawula matsalwa lama faneleke. Kutani u ta kuma marito lama faneleke yo phyuphyisa “moya-xiviri lowu karhaleke.”
^ ndzim. 2 Mavito ma cinciwile.