NDLELA YO KUMA NTSAKO
Vana Ni Rirhandzu
VANHU VA LAVA KU RHANDZIWA. A ku na vukati, ndyangu kumbe vunghana lebyi nga tiyaka handle ka rirhandzu. Ku vuriwa leswaku rirhandzu i ra nkoka hikuva ri endla leswaku hi tsaka. Kambe loko ku vulavuriwa hi “rirhandzu” ku vulavuriwa hi yini?
Rirhandzu leri ku vulavuriwaka ha rona a hi rona ra varhandzani, kambe na rona i ra nkoka. I rirhandzu lerikulu leri endlaka hi kombisa leswaku ha khathala hi van’wana ni ku va rhangisa evuton’wini bya hina. I rirhandzu leri kongomisiwaka hi Matsalwa ya le Bibeleni naswona ri katsa ni ku kombisa van’wana ntwelavusiwana.
Nhlamuselo ya rona leyinene yi ri: “Rirhandzu ri ni mbilu yo leha ni musa. Rirhandzu a ri na mavondzo, a ri tikurisi, a ri tikukumuxi, a ri tikhomi hi ndlela leyi nga tengangiki, a ri lavi leswi vuyerisaka rona ntsena, a ri hlundzuki. A ri hlayisi mhaka yo biha. A ri tsaki hi leswi nga lulamangiki, kambe ri tsaka ni ntiyiso. Ri byarha swilo hinkwaswo, . . . ri va ni ntshembo eka swilo hinkwaswo, ri tiyisela swilo hinkwaswo. Rirhandzu a ri heli.”—1 Vakorinto 13:4-8.
Rirhandzu ro tano “a ri heli” naswona ri ta tshama ri ri kona. I ntiyiso leswaku ra kula hi ku famba ka nkarhi. Leswi ri nga ni mbilu yo leha ni musa naswona ri rivalelaka “i xiboho lexi hetisekeke xa vun’we.” (Vakolosa 3:14) Hikwalaho ku nga khathariseki ku nga hetiseki ka vanhu, loko vuxaka bya vona byi sekeriwe eka rirhandzu leri, byi ta va byi hlayisekile naswona va ta va lava tsakeke. Hi xikombiso, a hi kambisise hi ta vatekani.
VA HLANGANISIWE HI “XIBOHO LEXI HETISEKEKE XA VUN’WE”
Yesu Kreste u dyondzise milawu ya nkoka hi vukati. Hi xikombiso u te: “‘Wanuna u ta siya tata wakwe ni mana wakwe naswona u ta namarhela nsati wakwe, kutani lavambirhi va ta va nyama yin’we’ . . . Hikokwalaho, leswi Xikwembu xi swi paneke swin’we, ku nga tshuki ku va ni munhu la swi hambanisaka.” (Matewu 19:5, 6) Milawu leyimbirhi ya nkoka yi le rivaleni.
“LAVAMBIRHI VA TA VA NYAMA YIN’WE.” Vukati byi endla leswaku nuna ni nsati va va vanghana lavakulu naswona rirhandzu ri endla leswaku nuna kumbe nsati a papalata vuoswi ku nga ku va nuna kumbe nsati a va “nyama yin’we” ni munhu un’wana loyi a nga riki nuna kumbe nsati wakwe. (1 Vakorinto 6:16; Vaheveru 13:4) Ku nga tshembeki swi nga endla leswaku vatekani va nga tshembani naswona swi nga onha vukati. Loko ku ri na vana, va nga ha tshikileleka emianakanyweni, va nga rhandziwi, va nga sirhelelekanga kumbe va nga tsakanga.
“LESWI XIKWEMBU XI SWI PANEKE SWIN’WE.” Vukati bya kwetsima. Vatekani lava byi xiximaka va tikarhatela ku byi tiyisa. A va byi herisi loko va tshuka va va ni swiphiqo. Rirhandzu ra vona i rikulu naswona ri tiyile. Rirhandzu ro tano “ri byarha swilo hinkwaswo” naswona ra va pfuna ku lulamisa swiphiqo ni ku endla leswaku va tshama va ri ni ku rhula.
Loko vatswari va rhandzana, vana hinkwavo va vuyeriwa endyangwini. Muntshwa loyi a vuriwaka Jessica u te: “Papa na mhani va rhandzana swinene naswona va xiximana. Loko ndzi vona mhani a xixima papa ngopfungopfu loko va hi laya swi ndzi endla ndzi lava ku fana na mhani.”
Rirhandzu i mfanelo leyinene leyi tivekaka swinene. Kahlekahle Bibele yi ri: “Xikwembu i rirhandzu.” (1 Yohane 4:8) A swi hlamarisi leswi Yehovha a vuriwaka “Xikwembu lexi tsakeke.” (1 Timotiya 1:11) Na hina hi ta tsaka loko hi tiyimisela ku tekelela timfanelo letinene ta Xikwembu, ngopfungopfu rirhandzu ra xona. Vaefesa 5:1, 2 yi ri: “Leswi mi nga vana lava rhandzekaka, vanani vatekeleri va Xikwembu mi famba erirhandzwini.”