TIKO ra Spain ri ni tindhawu ni vanhu vo hambanahambana. Etindhawini to tala ku ni masimu ya koroni, madiriva ni misinya ya mitlhwari. Mpfhuka lowu hambanisa dzonga wa tiko ra Spain ni khonthinete ya Afrika i tikhilomitara ta kwalomu ka 14.

Vanhu vo tala—lava katsaka Vafenikiya, Magriki ni Vacarthage—va rhurhele etikweni leri, leri nga edzongavupeladyambu bya Yuropa. Loko Varhoma va fika hi lembexidzana ra vunharhu B.C.E., va thye ndhawu yoleyo leyi va yi tekeke Hispania. Eku heteleleni, tiko rero ri teke hi Mavisigoth ni Vamuwara, ku nga vanhu lava teke ni ndhavuko wa vona.

Elembeni ra sweswinyana, vanhu vo tlula 68 wa timiliyoni va endzele tiko ra Spain. Vanhu vo tala va endzela tiko leri hileswi ri nga ni ribuwa ro saseka, tindhawu leti hlayiseke swilo swa khale ni miako leyi akiweke hi ndlela yo hlamarisa.  Swakudya swa le Spain swi koka rinoko ra vanhu lava ri endzelaka. Swi katsa swakudya swa le lwandle, nyama ya nguluve, nyama leyi nga ni xiculu, tisaladi ni matsavu lama swekiwaka kumbe lama cheriwaka mafurha ya mitlhwari. Swakudya swa le Spain swo tanihi matandza lama cheriweke swilo swo hambanahambana, rhayisi leyi pfanganisiweke ni matsavu ni nyama ni swakudya leswi vuriwaka tapas, i swakudya leswi dumeke emisaveni hinkwayo.

Vanhu va le Spain va ni xinghana naswona va rhandza ku tihumesa. Vo tala va vula leswaku va nghena Kereke ya Rhoma Khatoliki, kambe a hi vangani lava yaka eka nkhuvo wa Masa. Emalembeni ya sweswinyana vanhu lava humaka eAfrika, eAsia ni le Latin Amerika va rhurhele eSpain. Vo tala va vona va rhandza ku vulavula hi vukhongeri ku katsa ni ndhavuko wa vona. Timbhoni ta Yehovha ti kote ku burisana ni vo tala va vona naswona ti va pfune leswaku va dyondza leswi Bibele yi swi vulaka.

Hi 2015, Timbhoni to tlula 10 500 ti pfunete ku aka kumbe ku lunghisa tindhawu leti ti hlanganyelaka eka tona, leti vuriwaka Tiholo ta Mfumo ta 70. Timasipala ti nyike Timbhoni teto tindhawu leswaku ti kota ku ya emahlweni ni tsima ro aka. Leswaku ti kota ku pfuna vanhu lava humaka ematikweni man’wana, Timbhoni ta Yehovha ti khoma minhlangano ya tona hi tindzimi leti tlulaka 30 ku katsa ni Xipaniya. Hi 2016, vanhu vo tlula 186 000 va ve kona eka nhlangano wo hlawuleka lowu khomiweke hi Timbhoni ta Yehovha wo tsundzuka rifu ra Yesu Kreste.