Xana Bibele Yi Ri Yini Hi Wanhwana Mariya?
Nhlamulo ya Bibele
Bibele yi vula leswaku Mariya mana wa Yesu, u kume nkateko wo tswala Yesu loko a ha ri nhwana. Bibele yi profete hi singita rero ebukwini ya Esaya yi tlhela yi hi byela leswaku singita rero hakunene ri endlekile eka Evhangeli ya Matewu ni ya Luka.
Loko Esaya a profeta hi ta ku tswariwa ka Mesiya u te: “Maswivo! Nhwanyana u ta tika, kutani a veleka n’wana wa jaha, kunene vito ra yena u ta n’wi thya Emanuwele.” (Esaya 7:14) Loko Mariya a tike Yesu, Matewu, mutsari wa Evhangeli u huhuteriwe ku vula leswaku vuprofeta bya Esaya byi tirha eka Mariya. Endzhaku ko vika leswaku Mariya u tike hi singita, Matewu u te: “Kahle-kahle hinkwaswo leswi swi humelerile leswaku ku hetiseka leswi vuriweke hi Yehovha hi muprofeta wakwe, a ku: ‘Waswivo! Nhwana a u ta tika kutani u ta veleka n’wana wa jaha, vito ra yena va ta n’wi thya Emanuwele,’ leri loko ri hundzuluxeriwa ri nge, ‘Xikwembu Xi Na Hina.’”—Matewu 1:22, 23.
Luka mutsari wa Evhangeli na yena u vike ta ku tika ka Mariya hi singita. U tsale leswaku Xikwembu xi rhume ntsumi Gabriyele “eka nhwana loyi a a tshembisane ku tekana ni wanuna loyi a vuriwaka Yosefa wa yindlu ya Davhida; vito ra nhwana yoloye a ku ri Mariya.” (Luka 1:26, 27) Mariya u tiyise mhaka ya leswaku a ri nhwana. Loko a twe leswaku u ta va mana wa Yesu lowa Mesiya, Mariya u vutise a ku: “Xana leswi swi ta endlekisa ku yini, tanihi leswi ndzi nga tiviki wanuna hi tlhelo ra rimbewu?”—Luka 1:34.
Swi tise ku yini leswaku nhwana a tswala n’wana?
Mariya u tike hikwalaho ka moya lowo kwetsima, ku nga matimba ya Xikwembu lama tirhaka. (Matewu 1:18) Mariya u byeriwe leswi: “Moya lowo kwetsima wu ta ta ehenhla ka wena, naswona matimba ya La nge Henhla-henhla ma ta ku funengeta. Hikwalaho ka sweswo lexi nga ta velekiwa na xona xi ta vuriwa lexo kwetsima, N’wana wa Xikwembu.” b (Luka 1:35) Hi singita Xikwembu xi hundzisele vutomi bya N’wana wa xona embelekweni wa Mariya, kutani Mariya a tika.
Hikwalaho ka yini xikwembu xi tirhise nhwana ku tswala Yesu?
Xikwembu xi tirhise nhwana ku tswala Yesu leswaku Yesu a ta ni miri lowu hetisekeke tanihi munhu wa nyama leswaku a ta kota ku ponisa vanhu eka xidyoho ni rifu. (Yohane 3:16; Vaheveru 10:5) Xikwembu xi hundzisele vutomi bya Yesu embelekweni wa Mariya. Hikwalaho a swi kanakanisi leswaku moya wa Xikwembu lowo kwetsima wu sirhelele n’wana loyi a ri embelekweni leswaku a nga tluleriwi hi xidyoho kumbe ku nga hetiseki.—Luka 1:35.
Yesu u velekiwe a a ri munhu la hetisekeke, a a fana na Adamu loko Adamu a nga si dyoha. Loko yi vulavula hi Yesu, Bibele yi ri: “A nga xi endlanga xidyoho.” (1 Petro 2:22) Leswi a nga ri na xidyoho, Yesu u swi kotile ku kutsula vanhu eka xidyoho ni rifu.—1 Vakorinto 15:21, 22; 1 Timotiya 2:5, 6.
Xana Mariya u tshame a ri nhwana?
A ku kona laha Bibele yi vulaka leswaku Mariya u tshame a ri nhwana vutomi byakwe hinkwabyo. Kambe yi hi byela leswaku Mariya u ve ni vana van’wana.—Matewu 12:46; Marka 6:3; Luka 2:7; Yohane 7:5
Xana Yesu u tswariwe hi nhwana loyi a nga ri na xidyoho?
A swi tano. Hi ku ya hi New Catholic Encyclopedia, dyondzo ya leswaku nhwana la tikeke a hetisekile yi huma eka dyondzo ya leswaku Wanhwana Mariya a nga ri na xona XIDYOHO XO SUNGULA ku sukela eku sunguleni ka vutomi byakwe, kumbe ku sukela embelekweni. Kasi vanhu lavan’wana hinkwavo va tswariwa va ri ni xidyoho hi ntumbuluko . . . Kambe Mariya hi ndlela yo karhi yo HLAWULEKA u sirheleriwile leswaku a nga tluleriwi hi xidyoho xo sungula.” c
Ku hambana ni sweswo a ku kona laha Bibele yi vulaka leswaku Mariya a nga ri na xona xidyoho xo sungula. (Pisalema 51:5; Varhoma 5:12) Entiyisweni Mariya u kombise leswaku a ri ni xidyoho hi ku yisa xitlhavelo lexi Nawu wa Muxe u wu lava leswaku vamanana va xi humesa. (Levhitika 12:2-8; Luka 2:21-24) New Catholic Encyclopedia, yi ri: Mhaka ya leswaku Wanhwana a nga ri na xidyoho a yi dyondzisiwi eMatsalweni . . . I dyondzo ya kereke.”
Hi fanele hi n’wi teka njhani Mariya?
Mariya u hi vekele xikombiso lexinene xo va ni ripfumelo, ku yingisa, ku titsongahata ni ku rhandza Xikwembu hi mbilu hinkwayo. Hi un’wana wa vanhu vo tshembeka lava hi faneleke ku va tekelela. (Vaheveru 6:12)
Kambe handle ko hi byela leswaku Mariya u ve mana wa Yesu, Bibele a yi hi dyondzisi leswaku hi fanele hi gandzela kumbe ku khongela eka Mariya. Yesu a nga kalanga a vula leswaku mana wakwe u fanele ku khomiwa hi ndlela yo hlawuleka, hambi ku ri ku byela valandzeri vakwe ku endla tano. Entiyisweni, Mariya u boxiwa eka Tievhangeli a tlhela a boxiwa kan’we ntsena ebukwini ya mintirho kambe tibuku letin’wana ta 22 ta Testamente Leyintshwa a ti n’wi boxi nikatsongo Mariya.—Mintirho 1:14.
Matsalwa a ma na byona vumbhoni bya leswaku Mariya u tshama a khomiwa hi ndlela yo hlawuleka hi Vakreste vo sungula naswona a swi kanakanisi leswaku a va nga n’wi gandzeli. Matsalwa ma dyondzisa Vakreste ku gandzela Xikwembu ntsena.—Matewu 4:10.
a Rito ra xiheveru leri nge, Nhwanyana eka vuprofeta bya Esaya i ʽal·mahʹ, leri nga ha vulaka nhwana kumbe nhwanyana. Kambe Matewu u huhuteriwe ku tirhisa rito leri kongomeke ra Xigriki, ku nga par·theʹnos leri vulaka “nhwana.”
b Van’wana a va pfumelelani ni ku tirhisiwa ka xiga “N’wana wa Xikwembu,” va vula leswaku sweswo swi vula leswaku Xikwembu xi endle swa masangu ni wansati. Sweswo a hi dyondzo ya Bibele. Bibele yi vitana Yesu yi ku i “N’wana wa Xikwembu” naswona i “mativula ya ntumbuluko hinkwawo” hikuva i xivumbiwa xo sungula naswona hi yena ntsena loyi a vumbiweke hi Xikwembu hi ku kongoma. (Vakolosa 1:13-15) Bibele yi tlhela yi vula leswaku munhu wo sungula, Adamu i “n’wana wa Xikwembu.” (Luka 3:38) U vitaniwa tano hikuva u vumbiwe hi Xikwembu.
c Nkandziyiso wa vumbirhi, Vholumo 7, tluka 331.