KASI ivyo vikucitikira Will na Rachel namwe vikumucitikirani? Wose ŵakukhumba kuyowoyeskana, kweni kanandi ŵakukhuŵazgika. Cifukwa wuli?

Ŵanalume na ŵanakazi ŵakuyowoyeskana mwakupambana ndipo ivyo ŵakukhumba vikupambana. Mwanakazi wakutemwa kuyowoya umo wakujipulikira ndipo wakuyowoya kanandi waka. Kweni ŵanalume ŵanandi ŵakuyezgayezga kuti paŵe mtende ndipo ŵakumazga suzgo luŵiro na kugega mphindano. Nangauli muli ŵakupambana, kweni kasi mungacita wuli kuti muyowoyeskanenge na mfumu panji muwoli winu? Mukwenera kucindikana.

Munthu wanchindi wakuzirwiska ŵanji ndipo wakukhumba kupulikiska umo ŵakujipulikira. Kufuma pa wanici, mutepanji mwasambira kucindika ŵanthu awo ŵali na mazaza ghanandi panji awo ŵakumanya vinandi kuluska imwe. Ndipouli, mu nthengwa suzgo yikuŵa pa kulongora nchindi kwa munthu uyo mukuŵa nga mukuyanako. Linda, uyo wakhala mu nthengwa kwa vilimika 8, wakuti: “Nkhamanyanga kuti mfumu wane Phil wakategherezganga mwakuzika ndipo wakapulikiskanga para munthu munyake waliyose wakuyowoya nayo. Nkhakhumbanga kuti ndimo wacitirengeso kwa ine.” Nchakuwonekerathu kuti mukutegherezga makora ndipo mukuyowoya mwanchindi ku ŵabwezi ŵinu ndiposo kwa ŵanthu awo mukuleka kuŵamanya. Kweni kasi ndimoso mukucitira kwa munyinu wa mu nthengwa?

Para nchindi zasoŵa mu nyumba, kanandi mukuŵa suzgo, ilo likupangiska kuti mupindanenge waka. Muwusi munyake wavinjeru wakati: “Thozi lakomira pamoza na cimango, ndiwemi kwakuluska nyumba yakuzura vyakurya pamoza na mphindano.” (Zintharika 17:1) Baibolo likuphalira mfumu kuti wacindikenge muwoli wake. (1 Petrosi 3:7) “Muwoli nayo wacindikenge comene mfumu wake.”—Ŵaefeso 5:33.

 Kasi mungayowoyeskana wuli mwanchindi? Wonani ulongozgi uwo uli mu Baibolo.

Suzgo:

Ŵanthu ŵanandi ŵakutemwa kuyowoya comene kuluska kutegherezga. Kasi ndimo namwe muliri? Baibolo likuti “uyo wakuzgora mazgu apo wacali wandapulikiske,” nchindere. (Zintharika 18:13) Ntheura, tegherezgani dankha pambere mundayowoye. Cifukwa wuli? Kara, uyo wakhala mu nthengwa vilimika 26, wakuti: “Nkhukhumba yayi kuti mfumu wane wayezgenge kumazga masuzgo ghane nyengo yeneyiyo. Nkhukhumba viŵi yayi kuti wazomerenge panji kusanga ico cambiska suzgo. Kweni nkhukhumba kuti wategherezgenge na kupulikiska umo nkhujipulikira.”

Ndipouli, ŵanalume na ŵanakazi ŵanyake ŵakukhumba yayi kuyowoya ndipo ŵakufwatuka yayi para mfumu panji muwoli wawo wakuŵacicizga kuti ŵayowoye umo ŵakujipulikira. Lorrie uyo watengwa sonosono, wakawona kuti mfumu wake wakuyowoya luŵiro yayi umo wakujipulikira. Wakati: “Nkhwenera kuzikira, ndiposo kulindilira kuti wambe kuyowoya.”

Ivyo Mungacita:

Usange imwe na mfumu panji muwoli winu mukukhumba kudumbiskana ico camukhuŵazgani, dumbiskanani pa nyengo iyo waliyose wakhizga mtima ndiposo wafwatuka. Wuli usange mfumu panji muwoli winu wakucedwa kuyowoya? Manyani kuti “fundo mu mtima wa munthu yikukozgana na ndimba ya maji, kweni munthu wa umanyi tiwaneghepo.” (Zintharika 20:5) Usange munthu wakunjizga ndowo mu cisimi na kuyifumyamo luŵiroluŵiro, mbwenu maji ghanandi ghathikenge. Mwakuyana waka, usange mukumucicizga mfumu panji muwoli winu kuti wayowoye, wambenge kujivikilira ndipo mutondekenge kumanya ivyo vili mu mtima wake. M’malo mwake mufumbani mafumbo mwaluso ndiposo mwakumucindika ndipo zikirani usange wakutondeka kuyowoya luŵiro umo imwe mukukhumbira.

Usange munyinu wamba kuyowoya ‘pulikani luŵiro, zikirani pakuyowoya, kutukutwa luŵiro cara.’ (Yakobe 1:19) Mutegherezgi muwemi wakutegherezga waka mazgu yayi, kweni wakuyezga kupulikiska umo munyake wakujipulikira. Para mfumu panji muwoli winu wakuyowoya, yezgani kupulikiska umo wakujipulikira. Mfumu panji muwoli winu wangamanya usange mukumucindika panji yayi mwakuyana na umo mukutegherezgera.

Yesu wakasambizga umo tingategherezgera. Mwaciyelezgero, mwanalume munyake mulwari wakati wiza kwa iyo kuti wamovwire, Yesu wakafikira pa kumazga suzgo yayi. Cakwamba wakategherezga ivyo mwanalume uyo wakapempha. Pamanyuma wakacita citima na ivyo wakapulika. Paumaliro wakamucizga. (Mariko 1:40-42) Para mfumu panji muwoli winu wakuyowoya, namwe citani mwakuyana waka. Kumbukani kuti wakukhumba kuti mumupulikiske, m’malo mwa kusanga nthowa yaluŵiro ya kumazgira suzgo. Ntheura tegherezgani comene. Namwe longorani kuti mwakhwaskika. Pamanyuma ndipo mumovwire pa ivyo wakukhumbikwira. Para mwacita nthena, mukulongora kuti mukucindika munyinu wa mu nthengwa.

Suzgo:

Linda uyo wazunulika kukwambilira wakuti: “Para mpha TV vingawoneka viwemi waka para munthu wakunyoza na kutuka mfumu panji muwoli wake.” Ŵanji ŵali kukulira mu mbumba izo zili kuzgoŵera kuyowoya mwambura nchindi. Sono para ŵazakatora panji kutengwa, cikuŵasuzga kuti ŵaleke kuyowoya mwambura nchindi. Ivy, uyo wakukhala ku Canada, wakuti: “Nkhakulira mu mbumba iyo tikazgoŵera kuyowoya mwakupazanguka, kunenana na kuthyana mazina ghamsinjiro.”

Ivyo Mungacita:

Para mukuyowoya za mfumu panji muwoli winu ku ŵanji, yowoyani “kayowoyero kose ako nkhawemi pakuzenga ŵanji mwakuyana na ico cikukhumbikwa pa nyengo iyo, kuti kaŵape ico nchakukhozga awo ŵakupulika.” (Ŵaefeso 4:29) Yowoyani vinthu ivyo vingapangiska ŵanji kuti ŵacindikenge mfumu panji muwoli winu.

 Nanga ni para muli mwaŵaŵiri na mfumu panji muwoli winu lekani kumunyoza panji kumucema mazina ghamuyuyuro. Mu nyengo ya Ŵaisrayeli, Mikala wakakwiyira comene mfumu wake, uyo wakaŵa Themba Davide. Wakamunyoza na kuyowoya kuti wakacita vinthu nga ni “munthu wawakawaka.” Ivyo wakayowoya vikamukhuŵazga comene Davide, kweniso vikakwiyiska Ciuta. (2 Samuel 6:20-23) Kasi apa tikusambirapo vici? Para mukuyowoya na mfumu panji muwoli winu sankhani makora mazgu. (Ŵakolose 4:6) Phil, uyo wakhala mu nthengwa kwa vilimika 8, wakuzomerezga kuti nyengo zinyake wakupambana maghanoghano na muwoli wake. Wakuwona kuti nyengo zinyake ivyo wakuyowoya vikupangiska kuti vinthu vihenipirethu. Iyo wakuti: “Nawona kuti kuwina mphindano nkhuluza. Nkhuwona kuti nchakuzirwa comene kukhozga ubwezi withu.”

Cokoro cinyake cicekuru ca mu nyengo yakale cikaphalira ŵakamwana ŵake kuti ‘ŵasange cipumulo, yose wa iwo, mu nyumba ya mfumu wake.’ (Ruth 1:9) Para mfumu na muwoli ŵakucindikana, ŵakupanga nyumba yawo kuŵa malo ‘ghakupumulirapo.’

Suzgo:

Ŵanyake awo ŵatorana sono ŵakupulikiska makora yayi ivyo Baibolo likung’anamura para likuyowoya za kuŵa “thupi limoza.” Ŵakughanaghana kuti kuŵa thupi limoza cikung’anamura kuti mose muyanenge maghanoghano panji nkharo. (Mateyu 19:5) Ndipouli, ŵakuzakawona mwaluŵiro kuti ivyo ŵakaghanaghananga vingacitika yayi. Para ŵatorana waka, ŵakuwona kuti ŵakupindana cifukwa ca kupambana vinthu vinyake. Linda wakuti: “Mphambano yikuru pakati pa ine na mfumu wane Phil njakuti iyo wakwenjerwa comene yayi na vinthu. Nyengo zinyake vinthu ivyo ine nkhufipa navyo mtima, iyo vikumukhwaska yayi, ndipo nkhukwiya comene cifukwa nkhuwona kuti wakuŵikako mahara yayi ku vinthu ivyo ine nkhufipa navyo mtima.”

Ivyo Mungacita:

Zomerezgani umo munyinu waliri, na kucindika mikhaliro ya munyinu iyo mukupambana. Mwaciyelezgero, maso ghinu ghakugwira nchito yakupambana na iyo makutu ghinu ghakucita, kweni vikukolerana, mwakuti mungadumura msewu makora waka. Adrienne, uyo wakhala mu nthengwa pafupifupi vilimika 30, wakuti: “Cikuru maghanoghano ghithu ghakususkana yayi na Mazgu gha Ciuta, ine na mfumu wane tikuzomerezga kuti tili ŵakupambana ndipo tikucindikana. Nangauli tili kutorana ndipo tikwenera kucita vinthu mwakukolerana, kweni ndise ŵakupambana.”

Para mfumu panji muwoli winu wali na maghanoghano ghakupambana na ghinu, panji wakucita vinthu mwakupambana na imwe, lekani kugwamira pa ivyo mukukhumba. Ghanaghaniraniso umo munyinu wakujipulikira. (Ŵafilipi 2:4) Kyle, uyo ni mfumu wa Adrienne, wakuti: “Ni nyengo zose yayi apo nkhupulikiska panji kukolerana na maghanoghano gha muwoli wane. Kweni nkhujikumbuska kuti nkhumutemwa comene kuluska umo nkhutemwera maghanoghano ghane. Para wakondwa, nane nkhukondwa.”

Nchindi nchimoza mwa vinthu ivyo vikovwira kuti nthengwa yikhore ndiposo yiŵe yacimwemwe. Linda wakuti: “Ŵakutorana ŵakuŵa ŵakukhorwa ndiposo ŵakuvikilira nthengwa yawo para ŵakucindikana. Ipo nchakuzirwa comene kuti ŵakutorana ŵacindikanenge.”