E uke ‵ki eiloa a manatu fesoasoani e uiga ki te mataupu tenei. Kae e se ko manatu katoa e ‵lei. Kāti ka fesoasoani atu a nisi tino ke mo a koe ma tagi io me fakaasi atu ou lagonaga i so se auala. Kae e fakamalosi atu a nisi tino ke tagi kae fakaasi faka‵sau atu ou lagonaga katoa. E tuku mai eiloa i te Tusi Tapu se kilokiloga paleni, telā e ‵lago atu ki ei a sukesukega i aso nei.

I nisi tuu e mafaufau a tino me kafai e tagi se tagata, a ia e sē se tinā tagata. Kae e mata, e ‵tau eiloa o ma māfai e ‵sali ifo a loimata i mua o tino? E fai mai ne tino ‵poto i mea tau te ola ‵lei me i te ‵sali ifo o loimata se vaega masani o te loto mafatia. Kae ko te loto mafatia e mafai o fesoasoani atu i nisi taimi ke se mafaufau koe ki te galo atu o se tino pele, faitalia te faigata. Kae ko te fa‵ki i te loto mafatia, e mafai o fakalogo‵mae atu i lō te fesoasoani. E se ‵lago atu eiloa a te Tusi Tapu ki te manatu me e sē se tinā tagata io me se mea ‵se ke ‵sali ifo a loimata o te loto mafatia. Mafaufau ki a Iesu. I te mate o tena taugasoa pele ko Lasalo, ne tagi eiloa Iesu i mua o tino, faitalia me ne maua ne ia a te ‵mana ke toe fakaola ne ia a tino ‵mate!—Ioane 11:33-35.

A lagonaga kaitaua e masani o fai mo fai ne vaega o te loto mafatia, maise eiloa māfai ne mate fakapoi. E uke a pogai e mafai ei o maua ne se tino fanoanoa a lagonaga kaitaua, e pelā mo pati e fai mo te sē mafaufau mo fakamatalaga sē ‵tonu kolā ne fai atu ne se tino e fakaaloalogina. “Ko 14 fua oku tausaga i te taimi ne mate ei toku tamana,” ko pati a se tagata mai Afelika ki Saute e igoa ki a Mike. “I te lotu o te fanoanoa, ne fai mai se faifeau o te lotu Anglican me e manako te Atua ki tino ‵lei kae puke fakavave ne ia latou. * Ne kaitaua au i te mea tenei me ne manakogina malosi ‵ki ne matou te motou tamana. Nei la, i te 63 tausaga mai tua ifo, koi logo‵mae eiloa au i ei.”

Kae e a te ma‵sei o lagonaga? Maise eiloa māfai e mate fakapoi, e mafai o mafaufau faeloa penei te tino loto fanoanoa, ‘Moi ne fai ne au te mea tenei io me ko te mea telā, penei e se tupu te mea tenei.’ Io me kāti ne kinau koulua mo te tino mate kae koi ola. E mafai o fai ne te mea tenei ke momea aka te ma‵sei o ou lagonaga.

Kafai ko logofiofio eiloa koe i lagonaga kaitaua kae sē ‵lei, se mea tāua ke mo a ma fa‵ki fua koe i lagonaga konei. I lō te fai penā, faipati atu ki se taugasoa telā ka fakalogologo atu kae fakatalitonu atu ne ia ki a koe me i lagonaga penā ne mea masani ki tino loto fanoa‵noa e tokouke. E fakamasaua mai ki a tatou a te Tusi Tapu: “A takaga e masani o fia‵fia fakatasi kae fakatau a‵lofa. A taina e tau o fakatau fesoasoani i taimi o fakalavelave.”—Faataoto 17:17.

A te ‵toe taugasoa ‵lei e mafai o maua ne se tino loto fanoanoa ko te ‵tou Mafuaga, ko Ieova te Atua. Fakaasi atu a mea katoa i tou loto ki a ia i te ‵talo “me e atafai eiloa a ia ki a koutou.” (1 Petelu 5:7) E sili atu i ei, e folafola mai a ia me i tino katoa kolā e fai penā ka fakafeoloolo aka ei olotou mafaufauga mo lagonaga ne “te filemu o te Atua telā e sili fakafia atu i mea katoa kolā e malamalama i ei a tino.” (Filipi 4:6, 7) Ke talia foki ne koe a te Atua ke fesoasoani atu ki a koe e auala i tena Muna fakamafanafana, ko te Tusi Tapu. Ke fai se fakasologa o pati fakamafanafana mai te Tusi Tapu. (Ke onoono ki te  pokisi.) Kāti e fia faka‵mau aka ne koe a nai pati konā i tou mafaufau. A te mafaufau ‵loto ki vaegā manatu penā e mafai o fesoasoani malosi ‵ki i  po māfai koe ko nofo tokotasi kae faigata o to te moe.—Isaia 57:15.

Fakamuli nei, e isi se tagata ko 40 ana tausaga, kae ka fakaigoa ne tatou ki a Jack, ne galo atu tena avaga ona ko te kenisa. E fai mai a Jack me i nisi taimi e maua ne ia a lagonaga sē sologa. Kae ne lasi eiloa te fesoasoani o ‵talo. Kafai e ‵talo atu au ki a Ieova,” ko tena fakamatalaga, “ne galo atu toku lagonaga sē sologa i te nofo tokotasi. E masani o ala aka au i te valuapo kae se mafai o toe moe. Mai tua o te faitauga mo te mafaufau ‵loto ki manatu fakamafanafana mai te Tusi Tapu kae fakaasi atu oku lagonaga i toku loto i te ‵talo, e maua eiloa ne au se lagonaga filemu, e fakafilemu aka ei tou mafaufau mo toku loto telā ne mafai ei o moe au.”

E isi se fafine tai foliki e igoa ki a Vanessa, ne galo atu tena matua i se masaki. Ne lagona foki ne ia te malosi o ‵talo. “I toe taimi faiga‵ta eiloa,” ne fai mai tou fafine, “ne kalaga atu fua au ki te igoa o te Atua kae ‵sali ifo oku loimata. Ne fakalogologo mai eiloa a Ieova ki aku ‵talo kae ne tuku mai faeloa ne ia a te malosi e manakogina ne au.”

E fai atu a nisi tino fakatonutonu ki a latou kolā e faigata ke fa‵ki i te loto mafatia ke aofia latou i te fesoasoani atu ki nisi tino io me ofo atu o fai a galuega fesoasoani sē ‵togi i nisi fa‵kai. A te faiga penā e mafai ei o aumai a te fiafia kae fakafeoloolo aka ei a te loto mafatia o te tino. (Galuega 20:35) Ko oti ne iloa aka ne Kelisiano loto fanoanoa e tokouke me i te ga‵lue o latou ke fesoasoani atu ki nisi tino, ne maua ei ne latou a te fakamafanafanaga sili.—2 Kolinito 1:3, 4.