Ne māvae a Linda mo tena avaga mua. Ne fia‵fia eiloa lāua mo Herman me ne fetaui lāua. E ui i ei, ne fakaasi mai ne lāua me e isi ne tulaga faiga‵ta e mafai o maua i te avaga lua kolā ne seki ‵sae aka eiloa i te avaga mua. *

Kafai koe ne toe avaga, e pefea ou lagonaga e uiga ki tau avaga i te lua? E fai mai penei a te fafine avaga ko Tamara, telā ne toe avaga mai tua o te tolu tausaga ne ‵tala ei a tena avaga: “Kafai koe e avaga i te taimi muamua, e isi se lagonaga i a koe me ka tumau a tau fakaipoipoga ki te se-gata-mai. Kae kafai ko avaga fakalua koe, kāti ko seai se lagonaga penā, me e masaua faeloa ne koe te auala ne fakagata aka i ei a tou olaga avaga muamua.”

E tigā te feitu tenā, ne maua ne tauavaga e tokouke a te fiafia tumau i te otiga ne toe avaga. Ne fai ne lāua ke iku manuia a te lā avaga​—kae mafai foki koe o iku manuia! E pefea la? Ke mafau‵fau ki tulaga faiga‵ta  masani e tolu mo te auala e fesoasoani mai ei a te Tusi Tapu. *

“E se mafai ne au o ‵solo kea‵tea oku mafaufauga e uiga ki toku olaga avaga mua, maise eiloa māfai e faima‵laga māua ki koga foki kolā ne olo sāle ei māua mo taku avaga mua o malo‵lo,” ko pati a Ellen, telā ne ola i Afelika ki Saute. “I nisi taimi, ko fakatusatusa ne au a taku avaga fakamuli ki taku avaga mua.” I te suā feitu, kafai tau avaga ko oti ne avaga muamua, kāti e ita fakamoemoe koe māfai e faipati faeloa tau avaga e uiga ki ei.

MANATU FESOASOANI: Ke talia ne koe te manatu me e sē faigofie ke fakamoemoe koe io me ko tau avaga me ka fakapuli vave atu a te avaga muamua, maise loa māfai ne uke tausaga ne ‵nofo tasi ei koulua. A te tonuga loa, e fakaasi ‵tonu mai ne nisi tino me ne ka‵laga ‵se latou ki olotou avaga ki igoa o olotou avaga mua! E mafai pefea o fakafesagai atu koe ki se tulaga penā? “Taumafai ke malamalama te suā tino i te suā tino,” e fakatonutonu mai te Tusi Tapu.​—1 Petelu 3:8, New Century Version.

Ke mo a ma fakatapu so se faipatiga e uiga ki te avaga mua ona ko te masalosalo. Kafai e faipati tau avaga e uiga ki tena olaga fakatasi mo tena avaga mua, fakalogologo mo te loto malamalama mo te loto alofa. Ke mo a foki e fakaiku fakavave ne koe me ko fakatusatusa a koe ki te avaga mua. “Ne seki kilo atu a taku avaga ko Kaitlyn ki te sau‵talaga e uiga ki taku avaga mua e pelā me se mea sē ‵lei,” ko pati a Ian telā ne toe avaga i te sefulu tausaga ko ‵teka. “Kae ne kilo atu ki ei tou fafine e pelā me se auala ke iloa ne ia a te mea telā ne fai ei au penei i aso nei.” Kāti ka fesoasoani atu foki a vaegā sau‵talaga penā ke ati aka ne koe se va fakataugasoa ‵pili mo tau avaga fou.

Saga tonu ki uiga ‵gali o tau avaga tenei e ‵nofo mo koe. E tonu, kāti e isi ne uiga io me ko mea e mafai o fai ne tau avaga mua e se maua i tau avaga fakamuli. Kae kāti e sili atu tau avaga fakamuli i nisi feitu. Tela la, fakamalosi a tou fesokotakiga mo tau avaga, e se mai te “fakatautau ki se isi tino,” kae mai te fakaasiatuga mo te amanaia ki te mea telā e alofa ei koe ki tau avaga. (Kalatia 6:4) Ne fai mai penei a Edmond, telā ne avaga fakalua: “E pelā mo te sē ‵pau o va fakataugasoa e lua, e penā foki a te avaga fakalua.”

E mafai pefea o fakapaleni aka ne koe ou mafaufauga ki tou olaga avaga mua mo tou olaga mo tau avaga fou? “Ne fakamatala ne au i se taimi e tasi ki toku avaga i toku olaga mua e pelā me se tino avaga ne fai pelā me se tusi gali ne tusi ne māua,” ko pati a Jared. “Kāti e ‵tala ne au i te ukega o taimi kae faitau ki te tusi tenā kae mafaufau ki tala ‵gali o māua. A ko au e se ola i loto i te tusi tenā. Kae ne tusi fakatasi ne māua mo taku avaga a te mā tusi totino, tenā te pogai ko ola fiafia ei au i te taimi nei.”

“Fakamuli loa i te mā otiga ne avaga, ne manatu aka toku avaga i a ia e iloilo kae tofotofogina ne oku taugasoa,” ko pati a Javier, telā ne toe avaga i te ono tausaga mai tua o te taimi ne māvae ei a ia mo tena avaga. Ne fakafesagai a te tagata avaga ko Leo mo se tulaga e ‵kese. E fai mai tou tagata, “Ne fai atu ne nisi tino ki taku avaga a te lasi o te sē so‵loga o latou ki tena avaga mua​— i oku mua eiloa!”

MANATU FESOASOANI: Taumafai ke tu mai koe i te tulaga o ou taugasoa. “I taku faka‵tau, se mea faka‵mae kae fai fakaa‵tea ki taugasoa mua ke fesokotaki ki se tino fua e tokotasi i se tauavaga ne iloa ne latou,” ko pati a Ian, telā ne taku muamua mai. Tela la, ke “loto malamalama, ke fakaasi atu te agamalu ki tino katoa.” (Tito 3:2) Ke fakaavanoa a taimi e lava ke fai ne ou taugasoa mo kāiga a fakamafulifuliga. E fai mai a Javier, telā ne taku atu mai luga, me ka toe fakamalosi aka ne ia mo tena avaga a va fakataugasoa mua i se taimi. “Kae taumafai foki māua o fai ne taugasoa fou e pelā me se tauavaga,” ne toe fai mai a ia, “kae ne fesoasoani mai foki a te mea tenā ki a māua.”

Ke mafaufau ki lagonaga o tou avaga māfai e  fakamāumāu ou taimi fakatasi mo ou taugasoa mua. Pelā me se fakaakoakoga, kafai e sae aka a tau avaga mua i te sautalaga, ke poto koe o fakaaoga a faka‵tauga ‵lei ko te mea ke sē mafaufau tau avaga fou i a ia ko tuku tiaki. “Kafai te tino e faipati e aunoa mo te mafaufau,” ko pati i se faataoto i te Tusi Tapu, “e mafai o faka‵mae atu a pati konā e pelā me se pelu. Kae ko te tino poto e fakaeteete i mea e faipati ne ia. E mafai ne ana pati o faka‵lei aka a logo‵maega konā.”​—Faataoto 12:18, Holy Bible​—Easy-to-Read Version.

“Ne masani au o mataku i a au ma fakatogafitigina foki,” ko pati a Andrew, telā ne tiakina ne tena avaga mua. Fakamuli ifo, ne avaga a ia ki tena avaga tenei e ‵nofo mo ia, ko Riley. “Ne mafaufau au me mafai au o ‵lei pelā mo te avaga mua a Riley. Ne mataku foki au i te mea ma fakaiku aka ne tou fafine i a au e se ‵lei ko tiakina ei au kae fano ki te suā tino.”

MANATU FESOASOANI: Ke fakaasi atu a mea kolā e manavase koe ki ei ki tau avaga. “E seai se aoga o fuafuaga māfai e seai se faipatiga ‵funa,” ko pati i te Tusi Tapu. (Faataoto 15:22, NW) Fakamuli loa, ne fesoasoani atu ki a Andrew mo Riley a te fai‵pati i a lāua tokolua ke talitonu te suā tino ki te suā tino. “Ne fai atu au ki a Riley me ka sē toe mafaufau au ki te māvae e pelā me se auala faigofie ke faka‵lei aka ei a fakalavelave,” ko pati a Andrew, “kae ne taku tonu mai foki ne Riley ki a au a te mea tenā. Kae ne gasolosolo malie au o talitonu katoatoa ki a ia.”

Kafai ne fakatogafiti a tou avaga fakamuli ne tena avaga mua, fai ne taumafaiga mautinoa ke talitonu mai tou avaga ki a koe. Pelā me se fakaakoakoga, ne lotoma‵lie a Michel mo Sabine kolā ne ‵tala a lā avaga mua, ke fakailoa atu te suā tino ki te suā tino māfai e isi se fesokotakiga o lāua mo lā avaga mua. Muna a Sabine, “Ne fai ne te tautoga tenei ke saogalēmū kae tokagamalie māua.”​—Efeso 4:25.

TOFOTOFO KI TE MEA TENEI: Fai ne tapula ki fesokotakiga totino mo avaga mua, me fesokotaki mata ki mata, i te telefoni, io me ko te itaneti.

E tokouke a tino kolā ne avaga fakalua ne iku manuia, kae mafai foki koe o fai penā. Mai mea katoa konā, kāti ko iloa ‵lei atu ne koe a koe eiloa māfai e faka‵tusa ki te taimi muamua ne avaga ei koe. “Ne maua ne au te tokagamalie sē fuafuagina i taku avagaga ki a Riley,” ko pati a Andrew telā ne taku muamua atu. “Mai tua o te 13 tausaga ne avaga ei māua, ne pili ‵ki eiloa te mā fesokotakiga​—se mea telā e se ma‵nako lele māua ke galo atu.”