Иегова деп кымыл?
Библиядан харыы
Иегова дээрге алыс шын Бурган деп Библияда чугаалап турар. Ол бүгү чүвениң Чаяакчызы-дыр (Ажыдыышкын 4:11). Авраам, Моисей медээчилер болгаш Иисус Христос Аңаа чүдүп чораан (Эге дөс 24:27; Хосталыышкын 15:1, 2; Иоанн 20:17). Иегова — кандыг-бир чоннуң Бурганы эвес, а «бүгү чер-делегейни чагырган өндүр улуг Хаан-дыр» (Ырлар 46:3).
Библиядан алырга, Иегова деп ат Бурганның кара чаңгыс, катаптаттынмас ады-дыр (Хосталыышкын 3:15; Ырлар 82:19). Ол ат еврей дылда «болдурар» деп кылыг сөзүнден укталган. Чамдык эртемденнерниң саналы-биле алырга, ол аттың утказы «Ол болдуруп турар» дээн. Ол аттың утказы — Иегова бүгү чүвениң Чаяакчызы база үзел-бодалдарының күүседикчизи деп ролюнга дүгжүп турар (Исайя 55:10, 11). Библия биске «Иегова» деп атты Кым эдилеп турарын база Ооң эң кол шынарын — ынакшылды эки билип алырынга дузалап турар (Хосталыышкын 34:5—7; Лука 6:35; 1 Иоанн 4:8).
Бурганның ады дөрт ажык эвес еврей יהוה (ЙХВХ азы ИГВГ) деп үжүктерден тургустунган, ону тетраграмматон дээр. Бурунгу еврей дылга Бурганның адын канчаар адап турганы билдинмес.
Бурунгу еврей дылга Бурганның адының канчаар дыңналып турганы чүге билдинмес?
Бурунгу еврей бижимелге ажык үннерни дамчыдар үжүктер чок турган. Бижикке чүгле ажык эвес үжүктерни ажыглаар турган. Ынчангаш кижилер номчуп тургаш, ажык үжүктерни боттары боданмайн салып аар турган. Еврей Бижилгелерни тургускан соонда, Бурганның адын адап болбас деп еврейлерниң аразынга бүдүүлүк чорук тыптып келген. Ыыткыр номчуп тура, тетраграмматон таваржып кээрге, улус ону адавайн, «Бурган» азы «Дээрги» деп сөстер-биле солуп турган. Чүс-чүс чылдар эрткен соонда, ол чаңчылдың нептерээнинден Бурганның адын канчаар шын адаары шуут уттундурган a.
Чамдык эртемденнерниң саналы-биле алырга, Бурганның адын «Яхве» деп адаар, а чамдыктары өске хевирлерин сүмелеп турар. Өлүг далайдан тывылган грек дылда Левит номунда Бурганның адын Иао́ деп бижээн. Бурунгу грек авторларның ажылдарында Иаэ́, Иабэ́ база Иауэ́ деп аттар таваржып турар. Ынчалза-даа бурунгу еврей дылда Бурганның адын ынчаар адап турган деп кандыг-даа бадыткалдар чок b.
Бурганның адының дугайында шын эвес бодалдар
Шын эвес бодал. Чамдык очулгаларда Иегова деп атты немеп каан.
Факт. Бурганның ады Еврей Бижилгелерде 7 000 хире катап c таваржып турар. Чамдык очулгаларда Бурганның адын өжегээр ап каапкан азы «Дээрги» дээн ат-дужаалдар-биле солуп каапкан.
Шын эвес бодал. Бүрүн Күчүлүг Бурганга ат херек чок.
Факт. Библияны бижип турган улус Бурганның сүлдезинге башкарткаш, Ооң адын Библияда муң-муң катап бижээн. Бурган Бодунуң бараалгакчыларынга Ооң адын ажыглаарын айыткан (Исайя 42:8; Иоил 2:32; Малахия 3:16; Римчилерге 10:13). Оон ыңай Ооң адын адавайн, ону уттуптар кылдыр чонну албадап турган меге медээчилерни Бурган буруу шапкан (Иеремия 23:27).
Шын эвес бодал. Иудейлерниң нептереңгей ёзу-чаңчылын эдерип, Библиядан Бурганның адын ап кааптар херек.
Факт. Библияны дүжүрүп бижип турган чамдык иудейлер Бурганның адын адавайн турган-даа болза, дүжүрүп бижип тургаш, ол аттарны арттырып турган. Ооң дүрүмнеринге үндезилеттинмээн, кижилерниң чогаадып каан ёзу-чаңчылдарын эдереривисти Бурган күзевейн турар (Матфей 15:1—3).
Шын эвес бодал. Бурганның адын Библиядан ап кааптар болза эки, чүге дизе ону еврей дылда канчаар адап турганы билдинмес.
Факт. Шак ынчаар угаап бодаар болза, Бурган кандыг-даа дылга Ооң адын дөмей кылдыр адазын деп күзеп турар ышкаш сагындырар. Ынчалза-даа Библиядан алырга, бурунгу үеде Бурганның бараалгакчылары боттарының дылынга хуу аттарны аңгы-аңгы кылдыр адап турган.
Чижээ израиль чоннуң баштыңы Нуннуң оглу Иисустуң адын көрүптээлиңер. Бирги векте чурттап чораан еврей христианнар ооң адын Йехошу́а деп адап турган, а грек дылга чугаалажып турган христианнар ону Иесу́с деп адаар турган. Библияда еврей атты грек дылга дыңналырының аайы-биле бижээн болганда, улус хуу аттарны боттарының дылынга эптештир адап чораан деп көскү (Ажыл-чорудулга 7:45; Еврейлерге 4:8).
Бурганның ады-биле база шак ындыг. Ооң ады Библияда турар ужурлуг черин ээлеп турары, ону канчаар адап турарындан эргежок чугула.
a «Новая католическая энциклопедия» (2-ги үндүрүлге, том 14, 883—884 арыннар) деп номда: «Вавилонга туттуруушкун соонда Яхве деп атка улустуң хамаарылгазы улам хүндүткелдиг апарган. Ынчангаш ону АДОНАЙ азы ЭЛОХИМ деп сөстер-биле солуп адап эгелээн».
b «Слово Бога в картах и схемах» деп брошюраның «Божье имя в Еврейских Писаниях» деп 1-ги кезээнден оон-даа хөй информацияны тып ап болур.
c Theological Lexicon of the Old Testament. Т. 2. С. 523—524.
Силерге солун бооп болур
АЙТЫРЫГЛАРГА БИБЛИЯНЫҢ ХАРЫЫЛАРЫ
Бурган каш аттыг?
Аллах, Эл Шаддай, Иегова-Ире, Альфа биле Омега — бо шупту Бурганның аттары деп улус бодап турар. Бурганны канчаар-даа адаары дөмей-ле деп, чүге бодавас ужурлуг бис?
БИБЛЕЙЖИ ӨӨРЕДИГЛЕР
Библейжи кичээлдеривисти шенеңер
Силерни хууда башкы-биле халас библейжи кичээлдер манап турар