Skip to content

Skip to table of contents

EPULILO 3

Nye Ndi Sukila Oku Linga Oco Ndi Sapele Ciwa Lolonjali Viange?

Nye Ndi Sukila Oku Linga Oco Ndi Sapele Ciwa Lolonjali Viange?

ESUNGA LIECI OKU SOKOLOLA EPULILO ELI CI KUETELE ESILIVILO

Nda o lekisa ukamba kolonjali viove, o kuata esanju komuenyo.

NYE O SUKILA OKU LINGA?

Sokolola ulandu u kuãimo ndoco: Ca kala Votatu koñolosi. Umalẽhe umue ukuenje o tukuiwa hati Lucas, o kuete 17 kanyamo, wa mala oku yelisa vohondo yaye, kuenje o sesamẽla oku puyuka. Omo liaco, o yikula o Televisãu.

Vepuluvi liaco, isiaye iñila vonjo lonyeño yalua!

Kuenje, o popia hati: “ A Lucas! Momo lie vepuluvi lilo o kasilili oku pesila otembo koku tala o Televisãu? O sukila oku kuatisa manjove oku linga ovopange o vonjo. Momo lie kua siatelele oku tẽlisa ovina tu yongola okuti, ovio o linga?”

Vepuluvi liaco Lucas o kaluka loku popia hati: “Wa fetika vali lombangulo yove ka ya sungulukile!”

Omo liaco, isiaye amela ponele yaye, kuenje u pula hati: “A Lucas, nye wa popia? Pitulula olondaka viove.”

Lonyeño yalua Lucas o popia hati: “Sia popele cimue. Si yongola oku ndi sakalaisa.”

Noke, isiaye o fetika oku tema calua, kuenje o popia hati: “Ku kuete omoko yoku ndi tambulula ndoco.”

Nda ove wa kalele Lucas, nye nda wa linga oco o yuvule oku lihoya la isiove?

SOKOLOLA LUTATE!

Oku kuata ocituwa coku sapela ciwa lolonjali viove, ku sokisiwa loku endisa ekãlu. Nda omunu o liendisa wa limbuka okuti etapalo lia yikiwa, o ñualela ketapalo likuavo.

ULANDU WOCILI:

Nda osimbu o kasi oku endisa ekãlu wa limbuka okuti etapalo lia yikiwa, o ñualela ketapalo likuavo. Cimuamue haico o sukila oku linga okuti, oco o kuate ocituwa coku sapela ciwa lolonjali viove, o sukila oku ci linga lesunguluko.

LÍVIA O KUETE OVISIMĨLO VITATU NDECI:

  1. Oku sapela lonyeño la isiaye.

    Lívia o kaluka hati: “Njevele! Citava hẽ oku tiamisila utima kovina ndi kasi oku popia?”

  2. Ka yongola oku amamako oku vangula la isiaye.

    Omo liaco, Lívia o liwekapo oku sapuila isiaye catiamẽla kovitangi viaye.

  3. O nõla epuluvi lia sunguluka oco a lombolole ocitangi caye.

    Vepuluvi likuavo, Lívia o linga esokiyo lioku sapale la isiaye, ale o soneha ukanda umue, kuenje o weca ku isiaye oco a u tange.

Pokati kovisimĩlo via tukuiwa ndeti, ocisimĩlo cipi o sima okuti oco Lívia a sukilile oku nõla?

SOKOLOLA ONIMA YACO: Isia ya Lívia o tiamisila utima kovina vikuavo. Nda Lívia wa nõlele ocisimĩlo A, pamue isiaye nda wa sima okuti, ka kuete esunga lieci a kalukila. Kuenje, ka kuata elomboloko lieci omõla waye a temẽla. Ndaño Lívia wa kaluka, pole, ka ci vetiya isiaye oku yevelela ovina a yongola oku u sapuila. Ocituwa caco ka ci lekisa okuti wa sumbila isiaye. (Va Efeso 6:2) Anga hẽ ca sunguluka okuti, omõla o kuama ocisimĩlo catete oco a tetulule ocitangi caye?

Nda osimbu o kasi oku endisa ekãlu wa limbuka okuti etapalo lia yikiwa, o ñualela ketapalo likuavo. Cimuamue haico o sukila oku linga okuti, oco o kuate ocituwa coku sapela ciwa lolonjali viove, o sukila oku ci linga lesunguluko

Nda Lívia wa nolele ocisimĩlo B, pamue nda co kuatisa oku tetulula ocitangi caco. Anga hẽ ocisimĩlo ca tukuiwa ndeti oco ca sunguluka? Lívia o sukila ekuatiso lia isiaye, oco a tetulule ocitangi a kasi oku liyaka laco. Nda wa liwekapo oku sapela, isiaye o kũlĩha ndati ocitangi omõla a kasi oku liyaka laco? Nda ka sapela la isiaye, ka tambula ekuatiso.

Nye cipopiwa catiamẽla kocisimĩlo C? Nda Lívia wa sokiya epuluvi likuavo lioku sapela la isiaye, cu kuatisa oku likandangiya. Kuenje, o sandiliya onjila yikuavo yoku tetulula ocitangi caco. Pole, nda wa nõlapo oku sonehela ukanda umue isiaye loku lombolola ocitangi caye, cu kuatisa oku kuata esanju.

Nda Lívia wa nõlapo oku soneha ovisimĩlo viaye, ci pondolavo oku u kuatisa oku lombolola ovina vi kasi vutima waye. Eci isia a tanga ukanda waco, o kuata elomboloko liovitangi omõla a kasi oku liyaka lavio. Ku tava hẽ okuti, ocisimĩlo C, ci pondola oku kuatisa Lívia kumue la isiaye? Nda wa sapela la isiove catiamẽla kocitangi o kasi oku liyaka laco, ci lekisa okuti, o kasi oku kapako onumbi Yembimbiliya li popia hati: “Kakateli kovina vi koka ombembua.”—Va Roma 14:19.

Ocisimĩlo cipi cikuavo Lívia a sukilile oku nõla?

Sokolola ocina cikuavo Lívia a sukilile oku linga omo liocitangi a kala oku liyaka laco. Noke, soneha ocisimĩlo cove ponepa yi kuãimo, oco o limbuke onima yaco.

AVOID SENDING MIXED MESSAGES

O sukila oku lavulula. Momo, pamue o popia ovina vimue okuti, olonjali viove ka vi kuata elomboloko liaco.

ULANDU:

Sokolola ndeci okuti, olonjali viove vi limbuka okuti wa sumua, kuenje vi ku pulisa esunga liaco. Pole, o vi sapuila ndoco: “Si yongola oku vangula catiamẽla konda yaco.”

Pole, olonjali viove vi sima okuti, wa vi sapuila ndoco: “Si kolela kokuene okuti, ndu ku sapuili ovitangi viange. Ndi vi sapuila lika kakamba vange. Momo, ka vu sesamẽla oku vi yevelela.”

Sokolola ndeci okuti, o kasi oku liyaka locitangi cimue, kuenje, olonjali viovi vi ku pulisa oco vi limbuke nda o sukila ekuatiso liavo. Kuenje, o vi sapuila ndoco: “Ka vu ka sakalali lame, nda kũlĩha eci ndi sukila oku linga oco ndi tetulule ocitangi caco.”

Olonjali viove vi pondola oku kuata elomboloko lie?

  • What might your parents hear?

  • What might be a better response from you?