MAY-ADA BA NAGDISENYO HITO?
An Panit han Pilot Whale
Daku nga problema ha mga kompanya han barko an nadukot nga mga sisi ngan iba pa nga organismo ha kasko han mga barko. Gintatawag ito nga biofouling. Tungod hito, an mga barko naghihinay an dalagan, nagigin mas malako ha krudo, ngan kinahanglan ito umundang pagbiyahe ha kada pipira ka tuig basi limpyohan. An mga syentista namimiling hin solusyon para hito tikang ha mga butang ha palibot.
Tagda ini: Iginpapakita han mga pagsaliksik nga an panit han hilaba an kapay nga pilot whale (Globicephala melas) may abilidad ha paglimpyo han iya kalugaringon. Nadiskobrehan nga may-ada ito gudti hinduro nga umbok, nga gintatawag nga nanoridge, nga tungod ha kaguti hito diri nakakadukot an mga larva han sisi. Ha mga gintatakipan hini nga mga umbok may gel nga pangontra ha lumot ngan bakterya. Kon nagluluno an whale, nagpapagawas ito hin bag-o nga gel.
An abilidad han whale ha paglimpyo han iya kalugaringon karuyag subaron han mga syentista para gamiton ha kasko han mga barko. Hadto, nagamit hira hin mga pintura para malikyan an biofouling. Pero, an pinakakomon hito nga mga pintura igindiri hinin bag-o la kay nakakadaot ito ha mga may kinabuhi ha dagat. Salit nahunahuna han mga parasaliksik an solusyon nga putuson an kasko han barko hin metal nga sugad hin pukot nga may mga buho nga nagpapagawas hin kemikal nga diri nakakadaot. Kon an kemikal nahuhulos han dagat, nagigin malapot ito nga gel nga nagpuputos han bug-os nga kasko. Kon nag-iiha na, inin nagpuputos nga gel, nga an kadakmol mga 0.7 ka milimetro [0.03 in.], natatanggal ngan nahiuupod hito an bisan ano nga dinukot nga mga organismo. Katapos, may magawas utro nga bag-o nga gel nga magpuputos ha bug-os nga kasko.
Iginpapakita han mga test ha laboratoryo nga ini nga sistema mahimo makaiban hin 100 ka pilo han biofouling ha mga barko. Ngan daku ini nga bulig ha mga kompanya han barko tungod kay an pagsagka han barko ha duruongan basi limpyohan daku gud nga gasto.
Ano ha imo panhunahuna? An abilidad ba han panit han pilot whale ha paglimpyo han iya kalugaringon produkto han ebolusyon, o may nagdisenyo hito?