1, 2. Ano nga makuri nga toka an nakarawat ni Elias, ngan ha ano nga mga paagi magkaiba hira ni Ahab?

KARUYAG ni Elias nga mag-ampo hin pribado ha iya Amay ha langit. Kondi napapalibotan hiya han damu nga tawo nga nakakita pa la han iya milagroso nga paghangyo hin kalayo, ngan sigurado nga damu ha ira an naruruyag kumarawat han iya pag-uyon. Antes hiya sumagka ha pungkay han Bukid Carmel ngan mag-ampo kan Jehova nga Dios, kinarawat hiya hin makuri nga toka. Kinahanglan hiya makiistorya kan Hadi Ahab.

² Magkaiba gud inin duha nga lalaki. Hi Ahab nga nakasul-ot hin bado nga kanan hadi, usa nga hakog ngan madagmit maimpluwensyahan nga apostata. Hi Elias naman nga nakasul-ot hin bado nga kanan propeta—simple nga bado nga posible nga ginhimo tikang ha anit o ginlara tikang ha barahibo han kamelyo o kanding—usa nga tawo nga maisugon, marig-on, ngan may pagtoo. Iginpakita han mga panhitabo hito nga adlaw an ira kaibahan.

3, 4. (a) Kay ano nga naalohan hi Ahab ngan an iba pa nga magsiringba ni Baal? (b) Ano nga mga pakiana an aton hihisgotan?

³ Hito nga adlaw, naalohan hi Ahab ngan an iba pa nga magsiringba ni Baal. Nakita han napulo-ka-tribo nga ginhadian han Israel nga palso an relihiyon nga ginpangunahan ni Ahab ngan han iya asawa, hi Rayna Jesebel. Napamatud-an gud nga palso nga dios hi Baal. Bisan pa kon an mga propeta hiton waray kinabuhi nga dios duro nga nanginyupo, nagsinayaw, ngan nagsamad han ira kalugaringon, napakyas hi Baal bisan la ha pagdagkot hin kalayo. Waray niya mapanalipdi an iya 450 nga propeta ha kamatayon nga angay gud ha ira. Kondi may usa pa nga butang nga waray mahimo hinin palso nga dios. Ha sulod hin sobra tulo ka tuig, nanginyupo an mga propeta ni Baal nga tapuson na niya an huraw nga nakakadaot ha ira tuna, kondi waray gud hiya nahimo. Diri mag-iiha, ipapakita mismo ni Jehova nga hiya an tinuod nga Dios pinaagi ha pagtapos han huraw.—1 Hadi 16:30–17:1; 18:1-40.

⁴ Kondi, san-o magios hi Jehova? Ano an bubuhaton ni Elias samtang ginhuhulat ito nga panahon? Ngan ano an mahibabaroan naton  tikang ha iya pagtoo? Aton usisahon an asoy.—Basaha an 1 Hadi 18:41-46.

5. Ano an iginpabuhat ni Elias kan Ahab, ngan may-ada ba hinbaroan nga leksyon hi Ahab ha mga panhitabo hito nga adlaw?

⁵ Nakiistorya hi Elias kan Ahab ngan nagsiring: “Tumindog ka, kaon ngan uminom; kay may-ada hagawak hin daku nga uran.” May-ada ba hinbaroan nga leksyon inin maraot nga hadi ha mga panhitabo hito nga adlaw? Waray espisipiko nga iginsusumat an asoy, kondi waray kita mababasa nga nagbasol hiya o nagpabulig ha propeta ha pagdaop kan Jehova ngan ha pag-aro hin kapasayloan. Lugod, hi Ahab ‘kinadto [basi] kumaon ngan uminom.’ (1 Hadi 18:41, 42) Kondi, kumusta man hi Elias?

6, 7. Ano an igin-ampo ni Elias, ngan kay ano?

⁶ “Hi Elias nakadto ha igbaw han Karmelo [o Carmel]; ngan hiya dinmuko ngada ha tuna, ngan ibutang an iya nawong ha butnga han iya mga tuhod.” Paglakat ni Ahab basi kumaon, nakahigayon hi Elias nga mag-ampo ha iya langitnon nga Amay. Tagda an mapainubsanon nga posisyon nga iginhulagway dinhi—naluhod hi Elias nga an iya nawong haros nakada na ha iya tuhod. Ano an iya ginbubuhat? An  Santiago 5:18 nasiring nga hiya nag-ampo nga matapos na unta an huraw. Posible nga ito an iya igin-ampo ha pungkay han Carmel.

⁷ Antes pa hito, hi Jehova nagsiring: “Ako magpapadara hin uran ngada ha tuna.” (1 Hadi 18:1) Salit nag-ampo hi Elias nga matuman an kaburut-on ni Jehova, sugad la han igintutdo ni Jesus paglabay hin mga usa ka yukot ka tuig nga ig-ampo han iya mga sumurunod.—Mat. 6:9, 10.

8. Ano an igintututdo han ehemplo ni Elias mahitungod ha pag-ampo?

⁸ Damu an igintututdo ha aton han susbaranan ni Elias mahitungod ha pag-ampo. Para ha iya, pinakaimportante an katumanan han kaburut-on han Dios. Salit kon nag-aampo kita, maopay nga hinumdoman ini: “Bisan ano an aton aroon uyon ha kaburut-on han Dios, namamati hiya ha aton.” (1 Juan 5:14) Kon sugad, basi pamatian han Dios an aton pag-ampo kinahanglan naton hibaroan an iya kaburut-on. Mahihimo naton ito pinaagi han regular nga pag-aram ha Biblia. Sigurado nga karuyag liwat ni Elias nga matapos na an huraw tungod han ngatanan nga pag-antos han iya mga kahimungto. Posible nga mapasalamaton gud hiya han nakita niya an milagro nga ginbuhat ni Jehova hito nga adlaw. Karuyag liwat naton nga ipahayag ha aton pag-ampo an kinasingkasing nga pagpasalamat ngan pagtagad ha kaopayan han iba.—Basaha an 2 Corinto 1:11; Filipos 4:6.

9. Ano an iginsugo ni Elias ha iya surugoon, ngan ano nga duha nga kalidad an aton tatagdon?

⁹ Sigurado hi Elias nga tatapuson ni Jehova an huraw, kondi diri hiya sigurado kon san-o ito mahitatabo. Salit, ano an ginbuhat han propeta samtang naghuhulat? Tigamni an ginsiring han asoy: “Hiya nagsiring ha iya surugoon: Kadto na yana, panan-aw tipakadto ha dagat. Ngan hiya nakadto, ngan nanan-aw, ngan nagsiring: Waray man. Ngan hiya nagsiring: Kadto liwat ha makapito.” (1 Hadi 18:43) Duha nga leksyon an aton mahibabaroan tikang ha ehemplo ni Elias. Siyahan, ha iya pagsarig; ikaduha, ha iya pagkamabinantayon.

10, 11. (a) Paonan-o iginpakita ni Elias an iya pagsarig ha saad ni Jehova? (b) Kay ano nga mahimo kita magkaada hin sugad nga pagsarig?

¹⁰ Nasarig hi Elias ha saad ni Jehova salit padayon hiya nga namiling hin tigaman nga hirani na Hiya gumios. Iya ginsugo an iya surugoon ngadto ha hitaas nga dapit basi kitaon kon may tigaman nga mauran. Pagbalik han surugoon, iginsumat niya inin makapaluya  nga sumat: “Waray man.” Waray kadurodampog an langit. Diri ba ini nasumpaki ha ginyakan na ni Elias? Tigamni nga ginsidngan niya hi Hadi Ahab: “May-ada hagawak hin daku nga uran.” Kay ano nga nakasiring hito an propeta nga waray man nakikita nga dampog?

¹¹ Maaram hi Elias han saad ni Jehova. Sugad nga propeta ngan representante ni Jehova, sigurado hiya nga tutumanon han iya Dios an Iya saad. Daku gud an iya pagsarig salit sugad hin nababatian na niya an bunok. Bangin magpahinumdom ito ha aton han paghulagway han Biblia kan Moises: “Hiya padayon nga nagpailob nga sugad hin nakikita an Dios nga diri-nakikita.” Sugad ba liwat katinuod an Dios ha imo? Gintatagan kita ni Jehova hin damu nga hinungdan nga magkaada hin sugad nga pagtoo ha iya ngan ha iya mga saad.—Heb. 11:1, 27.

12. Paonan-o iginpakita ni Elias nga mabinantayon hiya, ngan ano an iya reaksyon han sumat nga may usa nga gutiay nga dampog?

¹² Sunod, tagda kon paonan-o nagin mabinantayon hi Elias. Ginsugo niya an iya surugoon, diri la makausa o makaduha, kondi makapito ka beses! Mahahanduraw naton an kakapoy han surugoon ha pagbinalik-balik, kondi hi Elias nagpabilin nga determinado nga makakita hin tigaman, ngan waray hiya mawad-i hin paglaom. Ha kataposan, han ikapito na nga pagbalik han surugoon, hiya nagsiring: “Kitaa, didto nagdadangan in dampog tikang ha dagat, sugad ka gutiay han kamot hin usa ka tawo.” Nahahanduraw mo ba an surugoon nga gin-uunat an iya kamot nga sugad hin ginsusukol an kaguti han dampog nga iya nakita ha kasidsiran han langit ha may Daku nga Dagat? Ito nga dampog bangin diri importante ha surugoon. Kondi para kan Elias, importante ito hinduro. Ha kadagmitan iya ginsugo an surugoon: “Kadto na, sidnga hi Ahab: Andama an imo karomata ha pakig-away, ngan lumugsong ka, nga diri ka mabalaong han uran.”—1 Hadi 18:44.

13, 14. (a) Paonan-o naton masusubad an pagin mabinantayon ni Elias? (b) Kay ano nga kinahanglan kita gumios nga may pagkaapurado?

¹³ Hini nga bahin, nagpakita liwat hi Elias hin maopay nga ehemplo para ha aton. Nagkikinabuhi liwat kita ha panahon diin hirani na tumanon han Dios an iya katuyoan. Ginpamulat ni Elias an kataposan han huraw; an mga surugoon han Dios yana nagpapamulat han kataposan hinin maraot nga sistema. (1 Juan 2:17) Samtang diri pa nagios hi Jehova, kinahanglan gud kita padayon nga magbantay, pariho kan Elias. Hi Jesus, an Anak han Dios, nagsagdon ha iya mga sumurunod: “Salit padayon nga magbantay, kay diri kamo maaram kon ano nga adlaw maabot an iyo Ginoo.” (Mat. 24:42) Karuyag sidngon ba ni Jesus nga an iya mga sumurunod diri maaram nga hirani na an kataposan? Diri, tungod kay damu an iya iginsumat  mahitungod han magigin kahimtang han kalibotan antes umabot an kataposan. Makikita naton ngatanan an katumanan hinin detalyado nga tigaman han “ikatarapos hini nga sistema.”—Basaha an Mateo 24:3-7.

¹⁴ An tagsa nga bahin hito nga tigaman naghahatag hin marig-on ngan makakombinse nga ebidensya. Igo na ba ito nga ebidensya basi gumios kita nga may pagkaapurado ha aton pag-alagad kan Jehova? Igo na an gutiay nga dampog basi makombinse hi Elias nga magios na hi Jehova. Napakyas ba inin matinumanon nga propeta?

15, 16. Ano nga butang an madagmit nga nahitabo, ngan ano an bangin ginlaoman ni Elias nga bubuhaton ni Ahab?

¹⁵ An asoy nasiring: “Nahanabo ha madali nga panahon, nga an kalangitan nagtikaitom tungod han mga dampog ngan han hangin, ngan may daku nga uran. Ngan hi Ahab sinmakay, ngan nakadto ha Jesreel.” (1 Hadi 18:45) Madagmit gud an mga panhitabo. Samtang iginsusumat pa han surugoon ni Elias an mensahe han propeta kan Ahab, iton gutiay nga dampog nagtikadamu salit nagdulom an kalangitan. Hinangin hin makusog. Katapos han tulo ngan tunga ka tuig, inuran gihapon ha Israel. Nahulos an uga nga tuna. Samtang nagtitikakusog an uran, linapwas an tubig han salog Kison, ngan sigurado nga nalimpyohan an tuna tikang ha dugo han ginpamatay nga mga propeta ni Baal. An matinalapasnon nga mga Israelita nagkaada liwat higayon nga limpyohan an ira nasud tikang ha mahugaw hinduro nga pagsingba kan Baal.

¹⁶ Sigurado nga naglaom hi Elias nga ito an ira bubuhaton! Bangin naghunahuna hiya kon ano an bubuhaton ni Ahab tungod hinin makatirigamnan nga mga panhitabo. Magbabasol ba hi Ahab ngan mabaya ha mahugaw nga pagsingba kan Baal? An mga panhitabo hito nga adlaw naghatag hin marig-on nga mga hinungdan nga maghimo hin sugad nga mga pagbag-o. Syempre, diri kita maaram han ginhuhunahuna ni Ahab hito nga takna. An asoy nagsusumat la ha aton nga an hadi ‘sinmakay ngan kinadto ha Jesreel.’ May hinbaroan ba hiya nga leksyon? Nagbag-o ba hiya? Iginpapakita han urhi nga panhitabo nga waray. Pero diri pa tapos ito nga adlaw para kanda Ahab ngan Elias.

17, 18. (a) Ano an nahitabo kan Elias ha dalan tipakadto ha Jesreel? (b) Kay ano nga makatirigamnan an pagdalagan ni Elias tikang ha Carmel tipakadto ha Jesreel? (Kitaa liwat an footnote.)

 ¹⁷ Nagtikang hi Elias pagbaktas ha dalan nga gin-agian ni Ahab. Hirayo ito nga paglakaton, ngan masirom ngan mahulos an dalan. Kondi urusahon an sunod nga nahitabo.

¹⁸ “An kamot ni Jehova nakada kan Elias; ngan iya binaksan an iya baliatang, ngan dinmalagan una kan Ahab ngadto ha ganghaan ha Jesreel.” (1 Hadi 18:46) Matin-aw, “an kamot ni Jehova” bumulig kan Elias ha milagroso nga paagi. Mga 30 ka kilometro an kahirayo han Jesreel ha Bukid Carmel, ngan lagas na hi Elias. * Handurawa an propeta samtang ginbubutok ha iya baliatang an iya hilaba nga bado basi makakiwa hin maopay, katapos dinalagan hiya ha malapok nga dalan—madagmit an iya pagdalagan salit naabotan, nalabyan, ngan naunhan niya an karomata han hadi!

19. (a) An kusog nga iginhatag han Dios kan Elias bangin magpahinumdom ha aton han ano nga mga tagna? (b) Samtang nagdidinalagan hi Elias tipakadto ha Jesreel, ha ano nga butang hiya sigurado?

¹⁹ Bendisyon gud ito kan Elias! An pag-abat hin sugad nga kusog—bangin mas labaw pa kay han iya inabat han batan-on pa hiya—makalilipay gud nga eksperyensya. Bangin mahinumdoman naton an mga tagna nga naggagarantiya hin hingpit nga kahimsog ngan kusog ha magtinumanon nga tawo ha tiarabot nga Paraiso nga tuna. (Basaha an Isaias 35:6; Luc. 23:43) Samtang nagdidinalagan hi Elias ha malapok nga dalan, sigurado nga maaram hiya nga inuuyonan hiya han iya Amay, an amo la nga tinuod nga Dios, hi Jehova!

20. Paonan-o naton makakarawat an mga bendisyon ni Jehova?

²⁰ Karuyag gud ni Jehova nga bendisyonan kita. Birilhon an iya mga bendisyon, salit sadang naton buhaton an ngatanan basi makarawat ito. Pariho kan Elias, kinahanglan kita magin mabinantayon, gin-uusisa hin maopay an marig-on nga ebidensya nga nagpapakita nga hirani na gumios hi Jehova hinin peligroso nga panahon han kataposan. Pariho kan Elias, damu an aton hinungdan nga bug-os nga sumarig ha mga saad ni Jehova, an “Dios han kamatuoran.”—Sal. 31:5.