1. Kay ano nga duro an kasubo ha Shilo?

INAABAT ni Samuel an duro nga kasubo ha Shilo. Baga hin ginbaha ito hin luha. Pira daw la nga kababayin-an ngan kabataan an nagngunguyngoy tungod han sumat nga diri na makakauli an ira mga amay, bana, anak, ngan bugto nga lalaki? Diri kita maaram. An aton la hinbabaroan nga napirde an Israel han mga Pilisteohanon ngan 30,000 nga kasundalohan hito an namatay waray la pag-iha katapos ito mamatayan hin 4,000 nga kasundalohan ha lain pa nga away.—1 Sam. 4:1, 2, 10.

2, 3. Ano nga sunod-sunod nga trahedya an nagresulta hin kaarawdan ngan kawara han himaya han Shilo?

² Usa la ito han sunod-sunod nga trahedya. An magraot nga anak han hitaas nga saserdote nga hi Eli, hira Opni ngan Pinees, nagmartsa tipagawas ha Shilo dara an sagrado nga arka han kauyonan. Iton presyoso nga arka nga kasagaran nahimumutang ha baraan nga kwarto han tabernakulo—templo nga hinimo ha tolda—simbolo han presensya han Dios. Katapos, gindara han katawohan an Arka ha patag-awayan ha paghunahuna nga makakapanalipod ito ha ira ngan makakahatag hin kadaogan. Kondi ginkuha han mga Pilisteohanon an Arka, ngan ginpatay hira Opni ngan Pinees.—1 Sam. 4:3-11.

³ Ha sulod hin mga siglo, an tabernakulo ha Shilo ginpapasidunggan kay didto nahimumutang an Arka. Kondi yana, waray na ito. Han hinbaroan ini han 98 anyos nga hi Eli, nahulog hiya ha lingkoran ngan namatay. An iya umagad nga nabalo hito nga adlaw, namatay ha pagpanganak. Pero antes mamatay, hiya nagsiring: “An himaya binmaya ha Israel.” Oo, an Shilo diri na gud magigin pariho hadto.—1 Sam. 4:12-22.

4. Ano an aton hihisgotan hini nga kapitulo?

⁴ Paonan-o aatubangon ni Samuel inin makasurubo gud nga panhitabo? Magpapabilin gud ba nga marig-on an iya pagtoo basi mabuligan an katawohan nga nawad-an han panalipod ngan pag-uyon ni Jehova? Yana, kita ngatanan usahay nakakaeksperyensya hin mga  problema ngan makasurubo nga panhitabo nga nagsasari han aton pagtoo, salit kitaon naton kon ano pa an aton mahibabaroan ha ehemplo ni Samuel.

5, 6. Ano an ginhisgotan han Biblia ha sulod hin 20 ka tuig, ngan ano an ginbuhat ni Samuel durante hito nga peryodo?

⁵ Hini nga takna, waray anay hisguti han Biblia hi Samuel. Lugod, ginhisgotan hito kon paonan-o nag-antos an mga Pilisteohanon tungod han ira pagkuha ha sagrado nga Arka ngan napiritan pagbalik hito. Han gin-unabi utro han Biblia hi Samuel, mga 20 ka tuig na an naglabay. (1 Sam. 7:2) Ano an iya ginbuhat durante hito nga peryodo? Aton kitaon an siring han Biblia.

⁶ Aton hinbaroan nga antes hito, “an pulong ni Samuel inmabot ha bug-os nga Israel.” (1 Sam. 4:1) Katapos hito nga peryodo, an rekord nagpapakita nga nabisita hiya kada tuig ha tulo nga syudad han Israel basi magsulbad hin mga diri pagsinabtanay ngan magbaton hin mga pakiana. Katapos, nauli hiya ha Rama. (1 Sam. 7:15-17) Matin-aw nga pirme sagipo hi Samuel, ngan durante hiton 20 ka tuig damu gud an iya ginbuhat.

7, 8. (a) Ano an ginsiring ni Samuel ha katawohan katapos han duha ka dekada nga iya pagin sagipo? (b) Ano an ginbuhat han katawohan tungod han iya ginsiring?

⁷ An imoral ngan magraot nga buhat han mga anak ni Eli nagpaluya han pagtoo han katawohan. Baga hin ito an rason kon kay ano nga damu an nagsingba ha mga dios-dios. Kondi katapos han duha ka dekada nga pagin sagipo, hi Samuel nagsiring ha katawohan: “Kon kamo mamalik kan Jehova ha bug-os niyo nga kasingkasing, dida hito isalikway niyo an lain nga mga dios-dios ngan an mga Astarot tikang dida ha iyo, ngan tikuson niyo an iyo mga kasingkasing ngadto kan Jehova, ngan mag-alagad ha iya la; ngan iya kamo luluwason tikang ha kamot han mga Pilisteohanon.”—1 Sam. 7:3.

⁸ An “kamot han mga Pilisteohanon” sugad hin nagin mabug-at ha Israel. Tungod kay napirde nira an kasundalohan han Israel, inabat hira nga puydi na nira raugdaugon an katawohan han Dios. Kondi ginpasarig ni Samuel an katawohan nga magbabag-o an ira kahimtang kon bumalik hira kan Jehova. Ginbuhat ba nira ito? Daku gud an kalipay ni Samuel kay ginbayaan nira an ira mga dios-dios ngan “nag-alagad kan Jehova la.” Ginpakadto niya an katawohan ha Mispa, usa nga bungto ha kabukiran ha norte han Jerusalem. Didto, an katawohan  nagkatirok, nagpuasa, ngan nagbasol ha pagsingba ha mga dios-dios.—Basaha an 1 Samuel 7:4-6.

9. Nagkaada ano nga higayon an mga Pilisteohanon, ngan paonan-o ginios an katawohan han Dios ha tiarabot nga peligro?

⁹ Hinbaroan ito han mga Pilisteohanon, ngan nakita nira nga higayon ito basi poohon an magsiringba ni Jehova. Tungod hito, nagpadara hira hin kasundalohan ha Mispa. Kondi hinbaroan han mga Israelita an tiarabot nga peligro. Tungod kay nahadlok, ginhangyo nira hi Samuel nga mag-ampo para ha ira. Ginbuhat ito ni Samuel ngan naghalad pa ngani hiya. Durante hiton sagrado nga seremonya, sinulong an mga Pilisteohanon. Hito nga takna, ginbaton ni Jehova an pag-ampo ni Samuel. Ha Iya kasina, “pinadalugdog ni Jehova an daku nga dalugdog hadto nga adlaw ngada ha mga Pilisteohanon.”—1 Sam. 7:7-10.

10, 11. (a) Kay ano nga diri ordinaryo an dalugdog nga ginpahinabo ni Jehova ha mga Pilisteohanon? (b) Ano an resulta han away nga nagtikang ha Mispa?

¹⁰ Huhunahunaon ba naton ito nga mga Pilisteohanon sugad hin gudtiay nga kabataan nga matago ha luyo han ira nanay kon madalugdog? Diri, mag-isog hira ngan hiara ha pakig-away. Salit posible nga diri ordinaryo ito nga dalugdog. Kay ano? Tungod ba han nakakabungol nga kakusog hito? Nahitabo ba ito bisan kon masirak, o nalanog ba ito ha kabukiran? Anoman ito, nahadlok hinduro an mga Pilisteohanon. Tungod han ira katarantar, imbes nga manbiktima, hira lugod an nabiktima. Ginsulong hira han Israel, ginpirde, ngan ginlanat hin damu ka kilometro tubtob ha sur-weste han Jerusalem.—1 Sam. 7:11.

¹¹ Ito nga away nakapabag-o ha kahimtang han katawohan han Dios. Tikang hito tubtob han matapos an pagin hukom ni Samuel, waray na sumulong an mga Pilisteohanon. An tanan nga syudad nga ira nasakop nahibalik ha katawohan han Dios.—1 Sam. 7:13, 14.

12. Paonan-o hi Samuel ‘nagbuhat hin matadong,’ ngan ano nga mga kalidad an nakabulig ha iya nga mabuhat ito?

¹² Paglabay hin damu ka siglo, gin-unabi ni apostol Pablo hi Samuel sugad nga usa han magtinumanon nga hukom ngan propeta nga ‘nagbuhat hin matadong.’ (Heb. 11:32, 33) Ginbuhat ni Samuel kon ano an husto ha atubangan ni Jehova ngan ginbuligan an iba nga buhaton liwat ito. Nahimo niya ito tungod kay mapailubon hiya nga naghulat kan Jehova ngan matinumanon nga nagbuhat han iya toka bisan pa han makasurubo nga panhitabo. Maapresyaron liwat hiya. Katapos han kadaogan ha Mispa, nagtukod hiya  hin monumento nga magpapahinumdom han bulig ni Jehova.—1 Sam. 7:12.

13. (a) Ano nga mga kalidad an kinahanglan naton kultibaron kon karuyag naton subaron hi Samuel? (b) San-o an maopay nga panahon ha pagkultibar hito nga mga kalidad?

¹³ Karuyag mo ba liwat ‘magbuhat hin matadong’? Kon oo, damu an imo hibabaroan ha pagin mapailubon, mapinasakupon, ngan maapresyaron ni Samuel. (Basaha an 1 Pedro 5:6.) May-ada ba ha aton diri nagkikinahanglan hito nga mga kalidad? Maopay na la nga nakultibar ni Samuel ito nga mga kalidad samtang bata pa hiya, kay nakabulig ito han nakaeksperyensya hiya hin mas makasurubo nga panhitabo han lagas na hiya.

14, 15. (a) Ano nga makasurubo nga panhitabo an naeksperyensyahan ni Samuel han “lagas na” hiya? (b) Konsintidor ba nga amay hi Samuel pariho kan Eli? Isaysay.

¹⁴ Han sunod nga gin-unabi hi Samuel ha Biblia, “lagas na” hiya. May duha na hiya nga anak, hira Joel ngan Abija, nga gintaporan niya hin responsabilidad ha pagbulig ha iya ha paghukom. Kondi makasurubo, nagsayop hiya ha pagtapod ha ira. Bisan kon tangkod ngan  matadong hiya, gin-gamit han iya mga anak an ira posisyon ha hakugnon nga paagi, ira ginbabaliko an hustisya ngan nakarawat hin hukip.—1 Sam. 8:1-3.

¹⁵ Usa ka adlaw, kinadto ha iya an katigurangan han Israel ngan nagreklamo: “An imo mga anak nga kalalakin-an diri naglalakat ha imo mga dalan.” (1 Sam. 8:4, 5) Maaram ba hito hi Samuel? Waray magsiring an Biblia. Pero diri pariho kan Eli, sigurado nga diri konsintidor nga amay hi Samuel. Ginsaway ngan ginsirotan ni Jehova hi Eli kay waray niya disiplinaha an iya magraot nga anak ngan mas ginpabilhan niya hira kay ha Dios. (1 Sam. 2:27-29) Waray gud makita ni Jehova an sugad nga sayop kan Samuel.

16. Ano an gin-aabat han mga kag-anak nga may rebelde nga mga anak, ngan paonan-o hira makakabiling hin pagliaw ngan giya ha ehemplo ni Samuel?

¹⁶ Waray unabiha han Biblia an duro nga kaawod, kabaraka, o kasubo nga gin-abat ni Samuel han hinbaroan niya an maraot nga panggawi han iya mga anak. Kondi masasabtan han damu nga kag-anak an iya gin-abat tungod kay kalyap yana an pagrebelde han mga anak. (Basaha an 2 Timoteo 3:1-5.) An mga kag-anak nga nasasakit tungod hito mahimo makabiling hin pagliaw ngan giya ha ehemplo ni Samuel. Bisan kon waray magin matinumanon an iya mga anak, nagpabilin hiya nga matinumanon. Hinumdumi nga mapakyas man ha pagbantad han matig-a nga kasingkasing an sagdon ngan disiplina, an ehemplo han mga kag-anak nagpapabilin nga epektibo gud nga magturutdo. Ngan sugad kan Samuel, may higayon hira pirme nga lipayon an ira Amay, hi Jehova nga Dios.

17. Ano an ginhangyo han katigurangan han Israel kan Samuel, ngan ano an iya reaksyon?

¹⁷ Waray mahunahuna han mga anak ni Samuel an magigin epekto han ira kahakog ngan pagin makikalugaringon. An katigurangan han Israel nagsiring kan Samuel: “Yana himoi kami hin usa nga hadi ha paghukom ha amon sugad han ngatanan nga nasud.” Nagpapakita ba ito nga nadiri na hira kan Samuel? Aw, kon huhunahunaon, damu ka tuig na nga naghuhukom hiya ha Israel sugad nga representante ni Jehova. Kondi yana, karuyag nira nga usa nga hadi an maghukom ha ira, diri propeta la pariho kan Samuel. An mga nasud nga nakapalibot ha ira may mga hadi, ngan karuyag liwat nira magkaada hito. Ano an reaksyon ni Samuel? An Biblia nasiring nga “an bagay nakapasubo kan Samuel.”—1 Sam. 8:5, 6.

18. Paonan-o ginliaw ni Jehova hi Samuel ngan iginpahayag an pagkaseryoso han sala han Israel?

¹⁸ Tigamni an baton ni Jehova han igin-ampo ito ni Samuel: “Pamatii an tingog han katawohan ha ngatanan nga ira igyayakan ha imo;  kay waray ka nira isikway, kondi ira ako isinikway, nga ako diri ma ira hadi.” Nakaliaw gud ito kan Samuel, kondi daku nga insulto ha Dios nga Makagarahum-ha-ngatanan an hangyo han katawohan! Ginsidngan ni Jehova hi Samuel nga pahamangnoan an mga Israelita han maraot nga resulta han pagkaada tawhanon nga hadi. Han iya ito iginsumat, hira nag-insister: “Diri; kondi mamamay-ada kami hadi ha pagmando ha amon.” Tungod kay masinugtanon kan Jehova, lumakat hi Samuel ngan gindihogan an hadi nga Iya ginpili.—1 Sam. 8:7-19.

19, 20. (a) Ha ano nga mga paagi sinugot hi Samuel ha sugo ni Jehova nga dihogan hi Saul sugad nga hadi han Israel? (b) Paonan-o padayon nga ginbuligan ni Samuel an katawohan ni Jehova?

¹⁹ Napiritan la ba hi Samuel ha pagsugot? Gintugotan ba niya an kasubo nga makaapekto ha iya, ngan nagdumot ba hiya? Posible nga ito an magigin reaksyon han damu, kondi diri sugad hito hi Samuel. Iya gindihogan hi Saul ngan ginkilala sugad nga an pinili ni Jehova. Iya ginharokan hi Saul, tigaman han iya pagkarawat ngan pagpasakop ha bag-o nga hadi. Ngan hiya nagsiring ha katawohan: “Kitaa niyo hiya nga kan Jehova ginpili, nga waray pariho ha iya dida ha ngatanan nga katawohan?”—1 Sam. 10:1, 24.

²⁰ Ginkita ni Samuel an mag-opay nga kalidad, diri an kaluyahan, han hadi nga ginpili ni Jehova. Ngan ha iya bahin, nagpokus hiya ha pagin matinumanon ha Dios imbes nga ha pag-uyon han katawohan nga paburobag-o an hunahuna. (1 Sam. 12:1-4) Gintuman liwat niya an iya toka, ginsasagdonan an katawohan nga likyan an magpapaluya han ira espirituwalidad ngan gindadasig hira nga magpabilin nga matinumanon kan Jehova. An iya sagdon nakabantad ha ira kasingkasing, ngan ginhangyo hiya nga mag-ampo para ha ira. Hiya siniring: “Ipahirayo ito ha akon nga ako makasala kan Jehova ha paghunong hin pag-ampo para ha iyo: kondi tututdoan ko kamo ha maopay ngan matadong nga dalan.”—1 Sam. 12:21-24.

21. Paonan-o makakabulig an ehemplo ni Samuel kon nasusubo ka kay iba an nakakarawat hin usa nga posisyon o pribilehiyo?

²¹ Nasubo ka na ba han iba an ginpili para ha usa nga posisyon o pribilehiyo? An ehemplo ni Samuel maopay nga pahinumdom nga diri naton sadang tugotan an kaawa o pagdumot nga makagamot ha aton kasingkasing. (Basaha an Proberbios 14:30.) Damu an makalilipay nga buruhaton nga iginhahatag han Dios ha tagsa han iya matinumanon nga surugoon.

22. Kay ano nga husto hi Samuel ha pagkita han maopay kan Saul?

²² Husto hi Samuel ha pagkita han maopay kan Saul. Hi Saul hitaas, gwapo, maisugon, madiskarte, ngan mapainubsanon. (1 Sam. 10:22, 23, 27) Labot pa hito, may kagawasan liwat hiya ha pagpili hin paagi han pagkinabuhi ngan paghimo hin mga desisyon. (Deut. 30:19) Gin-gamit ba niya ito ha husto nga paagi?

23. Ano nga maopay nga kalidad an siyahan nga nawara kan Saul, ngan paonan-o niya iginpakita an iya pagin mapahitas-on?

²³ Makasurubo, kon an usa nagkakaada hitaas nga posisyon, kasagaran nga an pagkamapainubsanon an siyahan nga kalidad nga nawawara. Waray pag-iha, nagin mapahitas-on hi Saul. Ginpili niya nga diri sugton an mga sugo ni Jehova pinaagi kan Samuel. Makausa, tungod kay waray makahulat, iginhalad niya an ighahalad unta ni Samuel. Salit marig-on nga ginsaway hiya ni Samuel ngan ginsidngan nga an pagkahadi kukuhaon ha iya pamilya. Kondi imbes nga karawaton an disiplina, nagin mas matinalapasnon la lugod hiya.—1 Sam. 13:8, 9, 13, 14.

24. (a) Paonan-o gintalapas ni Saul hi Jehova han nakig-away hiya ha mga Amalekanhon? (b) Ano an reaksyon ni Saul ha pagsaway ha iya, ngan ano an desisyon ni Jehova?

²⁴ Pinaagi kan Samuel, ginsugo ni Jehova hi Saul nga makig-away ha mga Amalekanhon ngan patayon an maraot nga hadi hito nga hi Agag. Kondi waray pataya ni Saul hi Agag, pati an pinakamag-opay nga hayop nga ira dinag-an nga sadang unta patayon. Han ginsaway hiya ni Samuel, nakita nga nagbag-o na gud hiya. Imbes nga mapainubsanon nga karawaton an pagsaway, nangatadongan hiya, naghimo-himo hin mga pasangil, ginpakamatadong an iya ginbuhat, ginlikyan an isyu, ngan ginbasol an katawohan. Han ginpakaminos niya an disiplina pinaagi ha pagsiring nga an pipira nga dinag-an para ha paghalad kan Jehova, hi Samuel nagsiring: “Kitaa, an pagsugot maoroopay kay han paghalad.” Maisugon nga ginsaway hiya ni Samuel ngan ginsumatan han desisyon ni Jehova: An pagkahadi kukuhaon kan Saul ngan ihahatag ha mas maopay nga tawo. *—1 Sam. 15:1-33.

25, 26. (a) Kay ano nga nabido gud hi Samuel para kan Saul, ngan paonan-o hiya mahigugmaon nga ginsaway ni Jehova? (b) Ano nga leksyon an hinbaroan ni Samuel han kinadto hiya ha balay ni Jesse?

 ²⁵ Nasubo gud hi Samuel hito nga mga ginbuhat ni Saul. Bug-os nga gab-i hiya nga nangaraba kan Jehova mahitungod hito. Nabido pa ngani hiya para kan Saul. Nakita niya an potensyal ni Saul, kondi nahanaw an iya mga ginlalaoman. Nagbag-o na hi Saul—nawara na an iya mag-opay nga kalidad ngan nagrebelde kan Jehova. Salit waray na hi Samuel makigkita ha iya. Kondi ha urhi, mahigugmaon nga ginsaway ni Jehova hi Samuel: “Ngada san-o an imo pagmabidoon tungod kan Saul, maaram ka na nga akon hiya isinikway tikang ha pagkahadi ha Israel? Sudli an imo sungay hin lana, ngan lumakat: pakakadtoon ko ikaw kan Jesse an taga-Betlehem; kay nakaagi ako hin hadi para ha akon dida ha iya mga anak nga kalalakin-an.”—1 Sam. 15:34, 35; 16:1.

²⁶ An katumanan han katuyoan ni Jehova diri nadepende ha diri hingpit nga katawohan nga usahay diri maunungon. Kon an usa nagigin diri matinumanon, namimiling hi Jehova hin kasaliwan nga magbubuhat han Iya kaburut-on. Salit ginkalimtan ni Samuel an iya kabido kan Saul. Ha sugo ni Jehova, kinadto hiya ha balay ni Jesse ha Betlehem, diin nakilala niya an gwapo nga mga anak ni Jesse. Kondi ha tinikangan pa la, ginpahinumdoman na hiya ni Jehova nga diri la sadang magkita ha pisikal nga hitsura. (Basaha an 1 Samuel 16:7.) Ha urhi, nakilala ni Samuel an puto ni Jesse, an pinili ni Jehova—hi David!

27. (a) Ano an nakabulig kan Samuel nga magin mas marig-on pa an iya pagtoo? (b) Ano an imo masisiring ha ehemplo ni Samuel?

²⁷ Ha ultimo nga bahin han kinabuhi ni Samuel, nagin mas matin-aw ha iya nga husto an desisyon ni Jehova nga saliwnan hi Saul ni David. Hi Saul naawa kan David salit karuyag niya nga patayon hi David, ngan nagin apostata liwat hiya. Ha kabaliktaran, hi David nagpakita hin mag-opay nga kalidad—kaisog, integridad, pagtoo, ngan pagkamaunungon. Han hirani na mamatay hi Samuel, nagin mas marig-on pa gud an iya pagtoo. Nasantop niya nga waray problema nga diri masusulbad ni Jehova, ngan puydi pa ngani Niya ito himoon nga bendisyon. Ha urhi, namatay hi Samuel nga may rekord han pagkamatinumanon ha sulod hin haros usa ka siglo. Nasubo gud an bug-os nga Israel tungod hito—ngan diri ito urusahon! Yana, sadang pakianhan han mga surugoon ni Jehova an ira kalugaringon, ‘Susubaron ko ba an pagtoo ni Samuel?’