Ha mga 35,000 nga Saksi nga naukoy ha Germany ngan mga nasud nga ginsakop han Nazi, mga 1,500 nga Saksi ni Jehova an namatay ha panahon han holocaust. An pipira hini waray pa hibaroi an tinuod nga hinungdan han ira kamatayon. Tungod kay nagpapadayon pa an pagsaliksik, puydi pa mabag-o an mga ihap ngan iba nga detalye paglabay han panahon.

•  Paonan-o hira namatay?

•  Kay ano nga gintimaraot hira?

•  Diin hira namatay?

•  An pipira han mga ginpatay

•   Ginpatay: Haros 400 nga Saksi an ginpatay ha Germany ngan ha mga nasud nga ginsakop han Nazi. Kadam-an ha ira an ginbista ha korte, ginsentensyahan hin kamatayon, ngan ginpugotan. An iba ginpusil o ginbitay nga waray pormal nga pagbista ha korte.

•   Makuri gud nga kahimtang ha prisohan: Sobra 1,000 nga Saksi an namatay ha mga prisohan ngan concentration camp han Nazi. Namatay hira tungod kay ginpwersa hira pagtrabaho o tungod ha pagpasakit, kagutom, duro nga kahagkot, sakit, o diri maopay nga pagtambal. Sugad nga resulta han bayolente nga pagtratar, an iba namatay dayon kahuman tagan hin kagawasan ha kataposan han Girra ha Kalibotan II.

•   Iba pa nga hinungdan: An pipira nga Saksi ginpatay ha mga gas chamber, namatay katapos gamiton ha medikal nga mga eksperimento, o ginpatay pinaagi hin lethal injection.

 Gintimaraot an mga Saksi ni Jehova tungod kay ginsunod nira an mga katutdoan ha Biblia. Han ginsugo han estado han Nazi an mga Saksi nga buhaton an igindidiri ha Biblia, waray sumugot an mga Saksi. Ginpili nira nga “sugton . . . an Dios sugad nga magmarando imbes nga an mga tawo.” (Buhat 5:29) Pansina an duha nga paagi nga ginbuhat nira ito.

1.   Nagpabilin nga neutral ha politika. Pariho ha mga Saksi yana ha ngatanan nga nasud, an mga Saksi ni Jehova ilarom ha pagmando han Nazi, neutral ha mga isyu ha politika. (Juan 18:36) Salit nagdumiri hira nga

   •   Magsundalo o sumuporta ha mga girra.—Isaias 2:4; Mateo 26:52.

   •   Bumutos ha mga eleksyon o umapi ha mga organisasyon han Nazi.—Juan 17:16.

   •   Sumaludo ha swastika o magyakan hin “Heil Hitler!”—Mateo 23:10; 1 Corinto 10:14.

2.   Ginbuhat an ira gintotoohan. Bisan kon gindid-an nga buhaton an ira gintotoohan, an mga Saksi ni Jehova padayon nga

   •   Nagkatirok para mag-ampo ngan magsingba.—Hebreo 10:24, 25.

   •   Nagsangyaw han mensahe han Biblia ngan nanaltag hin basado ha Biblia nga literatura.—Mateo 28:19, 20.

   •   Nagpakita hin pagkabuotan ha ira igkasi-tawo, pati na ha mga Judio.—Marcos 12:31.

   •   Nanindogan ha ira pagtoo, ngan nagdumiri nga pumirma hin dokumento nga nagsasalikway han ira gintotoohan.—Marcos 12:30.

 Hi Professor Robert Gerwarth nagsiring nga an mga Saksi ni Jehova “an amo la nga grupo ilarom han rehimen nga Nazi nga gintimaraot tungod han ira relihiyoso nga gintotoohan.” a Naimpres an mga igkasi-priso ha concentration camp ha mga Saksi ni Jehova tungod han ira marig-on nga panindogan. Usa nga priso nga taga-Austria an nagsiring: “Diri hira naapi ha girra. Mas karuyag pa nira mamatay imbes nga pumatay.”

•   Mga concentration camp: An kadam-an han mga Saksi ni Jehova namatay ha mga concentration camp. Ginpriso hira ha mga kampo sugad han Auschwitz, Buchenwald, Dachau, Flossenbürg, Mauthausen, Neuengamme, Niederhagen, Ravensbrück, ngan Sachsenhausen. Ha Sachsenhausen pa la, mga 200 nga Saksi ni Jehova an kompirmado nga namatay.

•   Mga prisohan: An pipira nga Saksi ginpasakitan tubtob mamatay ha mga prisohan. An iba namatay tungod han pagkastigo ha panahon han interogasyon.

•   Mga lugar diin hira ginpatay: Kadam-an han mga Saksi ginpatay ha mga prisohan han Berlin-Plötzensee, Brandenburg, ngan Halle/Saale. Labot la hito, may mga 70 pa nga lokasyon diin dokumentado an pagpatay ha mga Saksi.

•  Ngaran: Helene Gotthold

   Lugar diin ginpatay: Plötzensee (Berlin)

   Hi Helene, usa nga inasaw-an nga may duha nga anak, gin-aresto hin pipira ka beses. Han 1937, ginkastigo hiya ha usa nga interogasyon salit napunitan hiya. Han Disyembre 8, 1944, ginpugotan hiya ha prisohan ha Plötzensee, Berlin.

•  Ngaran: Gerhard Liebold

   Lugar diin ginpatay: Brandenburg

   Hi Gerhard 20 anyos han ginpugotan hiya han Mayo 6, 1943, duha ka-tuig katapos pugotan an iya tatay ha amo gihapon nga prisohan. Han pupugotan na hiya, nagsurat hiya ha iya pamilya ngan ha babaye nga iya papakasalan unta: “Diri ko ini maiilob kon waray an gahum tikang ha Ginoo.”

•  Ngaran: Rudolf Auschner

   Lugar diin ginpatay: Halle/Saale

   Hi Rudolf 17 anyos han ginpugotan hiya han Septyembre 22, 1944. Han pupugotan na hiya, nagsurat hiya ha iya nanay: “Damu nga kabugtoan an nagpailob tubtob ha kamatayon, ngan amo liwat an akon hihimoon.”