ʼI TE temi muʼa, neʼe foaki te totogi ʼo te taʼahine ʼae ka ʼohoanaʼi ki tona famili ʼi te temi ʼae ʼe fakatuʼutuʼu ai te ʼohoana. Ko tona totogi, ʼe feala ko he ʼu meʼa koloa, peʼe ko he ʼu manu peʼe ko he falā. ʼI ʼihi temi, ʼe fai he gaue moʼo totogi ʼaki te taʼahine, ohage ko te aluʼaga ʼae neʼe fai e Sakopo, ʼae neʼe lotolelei ke gaue ki te tamai ʼa Lasele lolotoga taʼu ʼe fitu ke feala ke ʼohoana mo ia. (Sen. 29:17, 18, 20) He koʼe neʼe fai ia te koga ʼaia?

Neʼe tohi fenei e te tagata sivi Tohi-Tapu ko Carol Meyers: “Ko te totogi ʼo te taʼahine ʼae ka ʼohoanaʼi, neʼe fai ko he fakamalie ki te famili ʼi te mole kei ʼi ai he tokoni ʼe fai e te taʼahine, he neʼe ko te faʼahi maʼuhiga ʼaia ʼi te ʼu famili gaue kele.” Neʼe toe feala ki te totogi ʼaia ke ina fakamalohiʼi ia te ʼu felogoi ʼo te ʼu famili. Ko te ʼu noʼo fakafamili ʼaia neʼe feala ai ke natou fetokoniʼaki ʼi te ʼu temi faigataʼa. ʼI te temi ʼae ʼe foaki ai te totogi, kua fakaʼuhiga kua fakapapau ia te taʼahine ʼaia ki te ʼohoana, pea kua tonu ki te tama ʼae ka ina ʼohoanaʼi ia ia ke tokaga mo ina puipui ia ia kae mole kei ko he maʼua ʼo tana tamai.

Ko te totogi ʼo te taʼahine ʼae ka ʼohoanaʼi, ʼe mole fakaʼuhiga leva ʼe feala ke totogi peʼe fakatau he fafine ʼohoana. ʼE ui fenei ʼi te tohi Ancient Israel—Its Life and Institutions: “Ko te foaki ʼo he falā peʼe ko he ʼu koloa, ʼe hage pe ʼe tou totogi ia te taʼahine ʼae ka ʼohoanaʼi. Kae ko te totogi ʼaia, ʼe mole fakaʼuhiga ia ki he tau falā ʼo he taʼahine peʼe ki tona maʼuhiga kae ki te fakamalie ʼe foaki ki tona famili.”

Ia ʼaho nei, ʼi ʼihi fenua, ʼe kei hoko atu pe te fai ʼo te agaʼi fenua ʼaia ko te totogi ʼo te taʼahine ʼae ka ʼohoanaʼi. ʼI te temi ʼae ʼe fakaau ai e te ʼu matuʼā Kilisitiano ia te totogi ʼo tana taʼahine ʼae ka ʼohoanaʼi, ʼe nā fakapotopoto anai, ʼo mole nā tagi vale fau. (Flp. 4:5; 1 Ko. 10:32, 33) ʼE natou fakaha ai ʼe mole maʼuhiga fau te falā kia natou pea mo manumanū. Koia, ka fakapotopoto ia te tau falā ʼo te totogi ʼe foaki e te ʼu matuʼā Kilisitiano, ʼe mole feala ai ki te tama ʼohoana ke ina toloi te ʼohoana ke hoki ina maʼu ia te totogi ʼo te taʼahine. (2 Tim. 3:2) Tahi koga, ʼe mole ʼaoga anai ki te tama ʼae ka ʼohoana, ke ina liʼaki tana selevisi pionie he ʼe tonu ke gaue moʼo totogi ia te toe falā ke feala ke ʼohoana mo te taʼahine.

ʼI ʼihi fenua, ʼe fakalogo te lahi ʼo te totogi ʼo te taʼahine ʼae ka ʼohoanaʼi ki te lao ʼo te fenua. ʼI te ʼu fenua ʼaia, ʼe fakaʼapaʼapa ia te ʼu matuʼā Kilisitiano ki te ʼu lao ʼaia. Kotea tona tupuʼaga? ʼE kole ʼi te Folafola ʼa te ʼAtua ki te kau Kilisitiano ke ‘fakalogo ki te ʼu pule maʼolugaʼ pea mo mulimuli ki te ʼu lao ʼae ʼe mole feagai ki ʼae ʼa te ʼAtua.​—Loma 13:1; Gaue 5:29.