Ana Msimu Weswela Uli Chichi?
Kwanga kwakutyochela m’Baibulo
Msimu weswela uli machili gele Mlungu akusakamulichisya masengo. (Mika 3:8; Luka 1:35) Mlungu akusatumisya msimu wakwe kapena kuti machili gakwe pamalo galigose gakusaka kukwanilisya chakulinga chakwe.—Salimo 104:30; 139:7.
M’Baibulo maloŵe gakuti “msimu” gagopoleledwe kutyochela ku maloŵe ga Chihebeli gakuti ruʹach soni ku Chigiliki gakuti pneuʹma. Ndaŵi syejinji maloŵega akusagakamulichisya masengo pakusala ya machili gakusakamulichisya masengo Mlungu, kapena kuti msimu weswela. (Genesesi 1:2) Nambope Baibulo jikusakamulichisyasoni masengo maloŵega pakusala ya yindu yine mpela:
Lipuje.—Chiwunukuko 13:15.
Mbungo.—Genesesi 8:1; Yohane 3:8.
Machili gakusosekwa mnope gagakusakamuchisya kuti yindu yiŵeje ni umi.—Yobu 34:14, 15.
Ndamo kapena mtima wa mundu.—Numeli 14:24.
Yindu yausimu mpela Mlungu soni malayika.—1 Ayimwene 22:21; Yohane 4:24.
Maloŵe gosopega gakulandana, ligongo gakusala ya yindu yine yele mundu nganaŵa ayiweni. Nambo yindu yeleyi, yikusatenda yindu yele ŵandu akusasiwonaga. Mwakulandanasoni ni yeleyi, msimu wa Mlungu “uli mpela mbungo jele ŵandu nganaŵa ajiweni soni kujikwaya. Msimuwu uli wa machili mnope.”—An Expository Dictionary of New Testament Words, by W. E. Vine.
Baibulo, jikusasalasoni kuti msimu weswela uli mpela magasa kapena makono. Mpela mwayikusaŵelaga ni mundu jwakwete umanyilisi wakupanganya yindu pakamulichisya masengo magasa gakwe, nombe najo Mlungu ŵakamulichisye masengo msimu wakwe weswela pakupanganya yindu yakuyichisyayi:
Yakupanganyikwa yosope yakwinani ni pachilambo chapasi.—Salimo 33:6; Yesaya 66:1, 2.
Baibulo.—2 Petulo 1:20, 21.
Yakusimonjesya yaŵatendaga ŵakutumichila ŵa Mlungu ŵakala soni kukamula masengo gakulalichila mwakulipeleka.—Luka 4:18; Masengo 1:8; 1 Akolinto 12:4-11.
Ndamo syambone syakusalosya ŵandu ŵakusampikanila Mlungu.—Agalatiya 5:22, 23.
Msimu weswela nganiwuŵa mundu
Pakulandanya msimu weswela ni “magasa” kapena “lipuje ” Baibulo jikusalosya kuti msimu weswela nganiwuŵa mundu. (Ekisodo 15:8, 10) Magasa ga mundu jwakusapanganya yindu nganigaŵa gakamwile masengo pajika jakwe mwangalongoleledwa ni ututu soni chilu. Pakuŵa msimu weswela uli machili, myoyo nganiwuŵa ukamwile masengo mwajika jakwe mwangalongoleledwa ni Mlungu. (Luka 11:13) Baibulo jikusalandanyasoni msimu weswela ni mesi. Jikusalosyasoni kuti msimuwu pawukukamula masengo pa mundu, mundujo akusakola chikulupi soni akusaŵaga jwakumanyilila yindu. Mfundo syelesi sikulosya kuti msimu weswela nganiwuŵa mundu.—Yesaya 44:3; Masengo 6:5; 2 Akolinto 6:6.
Baibulo jikusatusalila ya lina lya Yehofa Mlungu soni lya Mwanache jwakwe, jwali Yesu Klistu. Nambo pangali papakusasala kuti msimu weswela ukwete lina. (alole maloŵe gamwiŵanda pa Ekisodo 3:14; Luka 1:31) Sitefano juŵaliji Mklistu jwandanda kuwulajidwa ligongo lya chikulupi chakwe, pandaŵi jiŵagawonaga mesomkulola gakwinani, jwalakwe ŵaweni ŵandu ŵaŵili ngaŵaga ŵatatu. Baibulo jikusasala kuti, “Nambo Sitefano, jwakulongoleledwa ni msimu weswela ŵalolite kwinani ni ŵaluweni lumbili lwa Mlungu ni Yesu ali ajimi ku mkono wamlyo wa Mlungu.” (Masengo 7:55) Pelepa nikuti Mlungu ŵakamulichisye masengo msimu weswela pakumkamuchisya Sitefano kugawona mesomkulolago.
Nganisyo syakulemwecheka syakwete ŵandu pakwamba ya msimu weswela
Nganisyo syakulemwecheka: Msimu weswela uli mundu soni uli m’gulu ja ŵandu ŵatatu ŵakusapanganya Mlungu jumo mpela mwalikusaŵechetela lilemba lya 1 Yohane 5:7, 8, (Baibulo ja Malangano ga Sambano 1992 Edition)
Yisyesyene yakwe: M’Baibulo ja Malangano ga Sambano 1992 Edition jikusasalasoni maloŵe gakuyichisyaga pa 1 Yohane 5:7, 8 “Nipo Msimu ukutendela umboni, pakuŵa Msimuwo uli usyenesyene.Apali ŵakutendela umboni, niwo Msimu mesi ni miasi. Ŵele ŵatatuŵa akusajitichisyana.” Myoyo ŵakuwungunya apatile yakuti maloŵe gelega nganigalembedwa ni ndumetume Yohane soni nganigaŵa ga m’Baibulo. Pulofesa jwine lina lyakwe Bruce M. Metzger jwalembile kuti, “Maloŵe gelega nganigaŵa gasyesyene soni ngagakusosekwa kusimanikwa mbali ja Chilangano Chasambano.”—A Textual Commentary on the Greek New Testament.
Nganisyo syakulemwecheka: Baibulo jikusakolanga msimu weswela mpela kuti uli mundu. Welewu uli umboni wakuti msimu weswelawo uli mundu.
Yisyesyene yakwe: Ndaŵi sine malemba gakusasala ya msimu weswela mpela mundu. Nambo yeleyi ngayikusagopolela kuti msimu weswela uli mundu. Baibulo pajikusala ya ndamo sine, jikusasikolangaga mpela kuti ndamosi sili mundu. Mwachisyasyo jikusasalasoni ya lunda, chiwa soni ulemwa. (Misyungu 1:20; Aloma 5:17, 21) Baibulo jikusasala kuti lunda lukwete “yitendo yakwe.” Jikusasalagasoni kuti ulemwa ukusatenda yindu mpela kwalambusya ŵandu, kwawulaga soni kwatendekasya kuti akumbileje yindu mwakulemwecheka.—Mateyu 11:19; Aloma 7:8, 11.
Nganisyo syakulemwecheka: Kubatisidwa mu lina lya msimu weswela yikusalosya kuti msimu weswelawo uli mundu.
Yisyesyene yakwe: Ndaŵi sine, Baibulo jikusakamulichisya masengo “lina” pakwimila machili kapena ulamusi. (Detulonomo 18:5, 19-22; Esitele 8:10) Mundu jwabatisidwe “mu lina lya” msimu weswela, akusamanyilila kuti msimu weswela ukwete machili soni kuti Mlungu akusawukamulichisya masengo pakusaka kuti chakulinga chakwe chikwanilichikwe.—Mateyu 28:19.
Nganisyo syakulemwecheka: Ŵandumetume ŵa Yesu soni ŵakumkuya ŵa Yesu ŵane ŵakulupililaga kuti msimu weswela uli mundu.
Yisyesyene yakwe: Baibulo jangasalaga yeleyo. Buku jine (Encyclopædia Britannica) jasasile kuti, “Yakuti msimu weswela uli mundu jwakuchimbichika . . . yatandite m’chaka cha 381 A.D pa msongano wa achakulungwakulungwa ŵa dini wawatendechele ku Constantinople.” Pandaŵiji paliji pali pamasile yaka yakupunda 250 ŵandumetumeŵa ali awile.