1. Mang fan nrayog ni nge mo’maw’ ngodad ni ngaud folgad?

 BAY yu ngiyal’ nib mo’maw’ ngom ni ngam fol, fa? Ireray e n’en ni buch rok David ni Pilung. Ere meybil ngak Got ni gaar: “[Mu] ayuweg lanin’ug ngi i fol rom.” (Ps. 51:12) Ba t’uf Jehovah rok David. Machane bay yu ngiyal’ ni i mo’maw’ ngak ni nge fol, maku arrogodad. Mang fan? Bin som’on e ba mom ni nge dab ud folgad ni bochan e denen ni ke af ngodad. Bin migid e gubin ngiyal’ ni ma guy Satan rogon ni nge k’aringdad ni ngad togopuluwgad ni bod ni rin’. (2 Kor. 11:3) Ma bin dalip e gad be par u fithik’ e girdi’ ko re fayleng ney ni bay e lem rorad ni baadag ni nga i togopuluw ni aram fare lem ni “be gagiyegnag e piin ndarir folgad rok Got.” (Efe. 2:2) Gathi kemus nthingar da guyed rogon ni ngad gelgad nga rarogodad nib mom ni ngaud denengad, ya kub t’uf ni ngad pared ni gad ba mudugil ni yugu aram rogon ni be guy Moonyan’ nge re fayleng ney rogon ni ngar k’aringed gadad ni nge dab kud folgad. Ere thingar da guyed rogon ni ngad folgad rok Jehovah nge piin ke pi’ mat’awrad ni nga u rogned e thin.

2. Mang e be yip’ fan ni “nge m’agan’uy ngay ni ngan fol”? (James 3:17)

² Mu beeg e James 3:17. b James ni yoloy reb e babyor u Bible e yog ni piin nib gonop e ba ‘m’agan’rad ngay ni ngar folgad.’ Am lemnag e n’en be yip’ fan e re n’ey. Susun e nge m’agan’dad ngay ni ngad folgad rok e piin ke pi’ Jehovah mat’awrad ni nga rogned e thin u boch ban’en. Machane der lemnag Jehovah ni ngad folgad rok be’ ni be yog ni ngad th’abed e motochiyel rok.​—Acts 4:​18-20.

3. Mang nib ga’ fan u wan’ Jehovah ni ngad folgad rok e piin yad ma yog e thin rodad?

³ Rayog ni ngad lemnaged ni kab mom ni ngad folgad rok Jehovah  ko bin ngad folgad ko girdi’. Ya bin riyul’ riy e gubin ngiyal’ nib fel’ e fonow ni ma pi’ Jehovah. (Ps. 19:7) Machane girdi’ ni bay mat’awrad ni nga u rogned e thin e gathi aram rogorad. Yugu aram rogon ma ke pi’ e Chitamangidad ni bay u tharmiy mat’awun e piin gallabthir, nge girdien e am, nge piin piilal ni nga u rogned e thin u boch ban’en. (Prov. 6:20; 1 Thess. 5:12; 1 Pet. 2:​13, 14) Ere nap’an ni gad ra fol rorad, ma bin riyul’ riy e Jehovah e gad be fol rok. Chiney e ngad weliyed rogon nrayog ni ngad folgad ko girdi’ ni ke pi’ Jehovah mat’awrad ni nga u rogned e thin rodad, ni yugu aram rogon ni bay yu ngiyal’ nrayog nder m’agan’dad ko fonow ni kar pied ngodad ara dubdad ni ngad folgad riy.

4. Mang fan ni boor e bitir ndarur folgad ko gallabthir rorad?

⁴ Piin fel’ yangaren e ba liyegrad e pi taab yangar rorad ndarur “folgad rok e gallibthir rorad.” (2 Tim. 3:​1, 2) Mang fan ni boor i yad e der ma fol? Ya bay boch e gallabthir ni yad ma yog ko bitir rorad ni ngar rin’ed boch ban’en ni yad rorad e darur rin’ed, ma ma lemnag pi fakrad nde mat’aw e re n’ey. Ku boor e bitir ni yad ma lemnag ni pi fonow ni ma pi’ e gallabthir rorad e daki m’ag nga rogon e par e ngiyal’ ney, ara dabiyog ni nge ayuwegrad, ara boor ban’en ni be talegrad riy. Faanra gur reb e fel’ yangaren, ma bay yu ngiyal’ ni ga ma lem ni aray rogon, fa? Boor e fel’ yangaren nib mo’maw’ ni ngar folgad ko fare motochiyel ni pi’ Jehovah ni be gaar: “Thingar mu folgad rok e gallibthir romed nrogon girdien Kristus, ya ereray e tin nib mat’aw ni ngan rin’.” (Efe. 6:1) Ere mang e rayog ni nge ayuwegem ni ngam rin’ e re n’ey?

5. Mang fan ni yira ngat ngay ni i fol Jesus ko gallabthir rok nrogon ni be yog e Luke 2:​46-52?

⁵ Rayog ni ngam fil rok Jesus rogon ni ngam fol, ya ir e ke dag e bin th’abi fel’ e kanawo’ nrayog ni ngan folwok riy. (1 Pet. 2:​21-24) Ir be’ nib flont, ma gallabthir rok e dar flontgow. Machane i tay farow ni yugu aram rogon ni bay yu ngiyal’ ni ur olobochgow ma darur nangew fan rogon laniyan’. (Ex. 20:12) Am lemnag e n’en ni buch rok Jesus u nap’an ni ke gaman 12 e duw rok. (Mu beeg e Luke 2:​46-52.) I digey e gallabthir rok u Jerusalem. Bin riyul’ riy e ba milfan ngak Josef nge Maria ni ngar guyew rogon ni gubin i pi fakrow ni bay u taabang u tomuren ni kan mu’ ko madnom. Nap’an ni pirieg Josef nge Maria Jesus, ma aram me puwan’ Maria ngak ni ke rin’ e binem e pa’ ngorow! Ere rayog ni nge yog Jesus nde puluw e re n’ey. Machane n’en ni rin’ e fulweg lungun e gallabthir rok u fithik’ e tayfan. Yugu aram rogon, ma “dar nangew fan e re bugithin nem ni ke yog ngorow.” Ma aram miki par Jesus “ni be fol rorow.”

6-7. Mang e rayog ni nge ayuweg e piin fel’ yangaren ni ngar folgad ko gallabthir rorad?

⁶ Piin fel’ yangaren, bay yu ngiyal’ nib mo’maw’ ni ngam folgad ko gallabthir romed u nap’an ni yad ra oloboch ara darur nanged fan rogon lanin’med, fa? Ere mang e rayog ni nge ayuwegmed? Som’on e ngam lemnaged rogon laniyan’ Jehovah. Be yog e Bible nnap’an ni gimed ra fol ko gallabthir romed, ma “ereray e n’en ni ba adag Got.” (Kol. 3:20) Manang Jehovah ni bay yu ngiyal’ nder ma nang e gallabthir romed fan rogon lanin’med ara ra ngongliyed boch e motochiyel nib mo’maw’ ni ngan fol riy. Machane nap’an ni gimed ra mel’eg ni ngam folgad rorad, ma aram e gimed be felfelan’nag.

⁷ Bin l’agruw e ngam lemnaged rogon laniyan’ e gallabthir romed. Nap’an ni gimed ra fol ko gallabthir romed, ma aram e gimed ra felfelan’nagrad ma rayog ni nge pagan’rad ngomed. (Prov. 23:​22-25) Ku dabisiy nra gel e chugur ko tha’ u thilmed. Bay reb e walag ni kab pagel u Belgium ni ka nog Alexandre ngak ni yog ni gaar: “Nap’an nug tabab ni ngaug fol rok e gallabthir rog, ma aram me chugur boch e tha’ u  thilmad miki yag ni nggu felfelan’gad.” c Bin dalip e ngam lemnaged angin nra yib ngomed boch nga m’on ni faanra um folgad e chiney. Paulo ni ma par u Brazil e yog ni gaar, “Bochan ni kug fil rogon ni ngaug fol ko gallabthir rog, ma ke yag ni ngaug fol rok Jehovah nge yugu boch e girdi’ ni yad ma yog e thin.” Be yog e Thin rok Got ni bay fan ni ngam folgad ko gallabthir romed. Be gaar: “Fan e nguum par nib fel’ rogom, me n’uw nap’an ni mu par u daken e binaw.”​—Efe. 6:​2, 3.

8. Mang fan ni boor e fel’ yangaren ni kar mel’eged ni ngar folgad ko gallabthir rorad?

⁸ Boor e fel’ yangaren ni kar guyed angin ni ke yib ngorad u nap’an ni yad ra fol. Luiza ni ku ir be’ nu Brazil e de nang fan ndan pag ba ngiyal’ ni nge fanay e cell phone. I lemnag nde puluw e re n’ey ni bochan e yooren e bitir ni yad taab yangar e bay e cell phone rorad. Machane yan i nang ni bin riyul’ riy e be ayuweg e gallabthir rok. Manang nnap’an nra fol ko gallabthir rok ma susun e dabi lemnag ni yibe taleg u boor ban’en, ya fonow ni yow be pi’ ngak e aram e n’en nib t’uf rok. Elizabeth nreb e walag nib pin ni kab fel’ yangaren u Meriken e ka bay yu ngiyal’ nib mo’maw’ ngak ni nge fol ko gallabthir rok. I yog ni gaar, “Faanra der yag ni nga rug nang fan ni ke ngongliy e gallabthir rog reb e motochiyel, ma aram e gu ma sul nggu lemnag boch e tayim ni ke ayuwegeg boch e motochiyel ni kar ngongliyew.” Monica ni ma par u Armenia e yog ni kab ga’ angin ni ma yib ngak u nap’an nra fol ko gallabthir rok ko bin ndabi fol rorow.

9. Uw rogon u wan’ boor e girdi’ e motochiyel ni ngan fol riy?

⁹ Boor e girdi’ ni yad ma yog nib t’uf e am rodad ma susun e ngad folgad u boch e motochiyel ni ma ngongliy e “am.” (Rom. 13:1) Machane pi girdi’ ney e rayog ndab ra folgad u reb e motochiyel ndubrad ara yad be lemnag nde mat’aw. Bod e tax ni yima pi’. Bay reb e nam u Europe ni boor e girdi’ riy ni yad ma lemnag “nde kireb ni nge dab mu pi’ e tax ni faanra ga be lemnag nde puluw.” Aram fan ni girdi’ ko re nam nem e darur pied urngin e tax ni ma yog e am rorad ni ngar pied.

10. Mang fan ni gad ma fol ko pi motochiyel ni kan ngongliy ni yugu aram rogon ndubdad?

¹⁰ Be yog e Bible ni am ko girdi’ e ma k’aring e gafgow ko girdi’, ma Satan e be gagiyegnag, ma dabki n’uw nap’an ma bay ni thang. (Ps. 110:​5, 6; Ekl. 8:9; Luke 4:​5, 6) Ku be yog ni “en nra togopluw ko am ni bay e ke togopluw ko n’en ni ke turguy Got.” Ke pag Jehovah e pi am ni ngaur gagiyeggad e chiney ni bochan e nge par boch ban’en nib yaram, ma baadag ni ngaud folgad rorad. Ere thingar da “pied ngorad . . . urngin e [tin] ni yima pi’” nib muun ngay e tax, ma gad be tay farad, ma gad be fol rorad. (Rom. 13:​1-7) Rayog ni ngad lemnaged ni bay reb e motochiyel  ni kan ngongliy nib mo’maw’ ni ngan fol riy, ara de mat’aw, ara boor e salpiy nthingar da n’aged ya nge yag nda folgad riy. Machane gad ma fol rok Jehovah, ma be yog ngodad ni ngad folgad ko am ni faanra daru rogned ngodad ni ngad th’abed e motochiyel rok.​—Acts 5:29.

11-12. Mang e rin’ Josef nge Maria ya nge yag nra folgow u reb e motochiyel ni yugu aram rogon nib mo’maw’ ngorow nrogon ni be yog e Luke 2:​1-6, ma mang angin ni yib riy? (Kum guy e sasing.)

¹¹ Rayog ni ngad filed ban’en rok Josef nge Maria u rogon nib m’agan’row ngay ni ngar folgow ko am ni yugu aram rogon nib mo’maw’ ngorow. (Mu beeg e Luke 2:​1-6.) Nap’an nib diyen Maria ni ke gaman sogonap’an mereb e pul, me yog e am ni ngar rin’ew Josef ban’en nrib mo’maw’ ngorow. I yog Augustus ni ir e be gagiyegnag e pi nam u tan pa’ e Am nu Roma ni ngan yan ko matheeg girdi’. Ere thingari milekag Josef nge Maria nga Bethlehem u lan 93 e mayel ni yow be yan u bangi ban’en ni boor e burey riy. De mom e re milekag ney ni ngar tew, nib ga’ ni Maria e ri ir e ra gafgow riy. Rayog ni i magafan’row ko n’en nra buch rok Maria nge fare tir ni ka bay u meyal. Uw rogon ni faanra ka yow bay u kanawo’ me yib e amith ngak ni nge gargel? Ya re tir ni baaram u yin e ir e ra mang Messiah boch nga m’on. Ere gur, yow ra tawey ko re n’ey ya nge dab ra folgow ko am, fa?

¹² De pag Josef nge Maria reb e pi n’ey ni nge talegrow ndab ra folgow ko motochiyel. I tow’athnagrow Jehovah ko fol nra tew. I yag ni nge taw Maria nga Bethlehem nde buch ban’en rok, me gargeleg bochi tir u rom nib fel’fel’ rogon, miki un i lebguy reb e yiiy u Bible!​—Mik. 5:2.

13. Uw rogon nrayog ni nge yib angin ngak pi walagdad e fol ni gad ma tay?

¹³ Nap’an ni gad ra fol ko am, ma ra yib angin ngodad nge yugu boch e girdi’. Ni uw rogon? Reb riy e gad ra siyeg e gechig ni yima tay ngak e piin ndarur folgad ko motochiyel. (Rom. 13:4) Nap’an ni gad ra fol ko am, ma aram e yad ra guy ni Pi Mich Rok Jehovah e yad boch e girdi’ ni yad ma fol. Bod ni boor e duw ni ke yan me yan boch e salthaw nga lan reb e Tagil’ e Liyor u Nigeria u nap’an ni yibe muulung ni yad be gay e  girdi’ ni yad be togopuluw ko am ni bochan e dubrad ni ngar pied e tax. Machane me yog e en nib ga’ ko re raba’ i salthaw nem ngorad ni ngar chuwgad, ya gaar: “Pi Mich Rok Jehovah e gubin ngiyal’ ni yad ma pi’ e tax rorad.” Gubin yay ni ga ra fol ko am, ma aram e ga be fal’eg thin e girdi’ rok Jehovah. Ma re n’ey e rayog ni nge ba ngiyal’ me ayuweg e pi walag ndabi buch ban’en rorad.​—Matt. 5:16.

14. Mang e ayuweg reb e walag nib pin ni nge ‘m’agan’ ngay ni nga i fol’ ko am?

¹⁴ Yugu aram rogon, ma rayog ni gathi gubin ngiyal’ ni gad baadag ni ngad folgad ko am. I yog reb e walag nib pin u Meriken ni ka nog Joanna ngak ni gaar, “Rib mo’maw’ ngog ni nggu fol ni bochan e bay boch e girdi’ u lan e tabinaw rog ni i rin’ e am boch ban’en nde mat’aw ngorad.” Machane i dugliy Joanna ni nge athamgil ni nge thilyeg rogon e lem rok. Som’on e tal ndaki beeg boch ban’en u online nra k’aring ni nga i lemnag boch ban’en nib kireb u murung’agen e am. (Prov. 20:3) Bin migid e meybil ngak Jehovah ni nge ayuweg ni nge pagan’ ngak ko bin nge pagan’ ngay nra thil boch ban’en ko am ko girdi’. (Ps. 9:​9, 10) Bin dalip e i beeg boch e article u lan e pi babyor rodad ni murung’agen rogon ni ngan par u mathilin. (John 17:16) Ke yog Joanna ni bochan ni ma tayfan e am ma ma fol rorad, ma chiney e ke yag ni nge “gapas laniyan’ u reb e kanawo’ ndabiyog ni nge weliy ko thin.”

15. Mang fan nrayog ni nge mo’maw’ ngodad ni ngad folgad ko n’en ke yog e ulung rok Jehovah ni ngad rin’ed?

¹⁵ Ke yog Jehovah ngodad ni ngad “folgad ko thin rok e piin ni yad be yog e thin” u lan e ulung. (Heb. 13:17) Yugu aram rogon ni Jesus ni ir e En Ma Yog e Thin rodad e ba flont, machane piin ma fanayrad u fayleng ni nga u rogned e thin rodad e dar flontgad. Ere rayog ni nge mo’maw’ ngodad ni ngad folgad rorad, nib ga’ ni faanra ka rogned ni ngad rin’ed ban’en ndubdad ni ngad rin’ed. Apostal Peter e immoy bayay ni dabuy ni nge fol. Nap’an ni yog ba engel ngak ni nge kay bogi gamanman ni be yog e Motochiyel rok Moses nib alit, ma gathi kemus ni taab yay ni siyeg, ya dalip yay! (Acts 10:​9-16) Mang fan? Ya de puluw u wan’ e n’en ka nog ngak. Rib thil e re n’ey ko n’en nib mecham ngak ni yima rin’. Ere faanra ba mo’maw’ ngak Peter ni nge fol ko n’en ke yog reb e engel ngak nib flont, me ere aram fan ni bay yu ngiyal’ nib mo’maw’ ngodad ni ngad folgad ko n’en ke yog e girdi’ ndawor ra flontgad ngodad ni ngad rin’ed!

16. Yugu aram rogon nrayog ni nge lemnag apostal Paul nde puluw e n’en ka nog ngak ni nge rin’, machane mang e rin’? (Acts 21:​23, 24, 26)

¹⁶ Apostal Paul e ba m’agan’ ngay ni nge fol ni yugu aram rogon nsana bay boch ban’en ni unog ngak ni nge rin’ ni i lemnag nde puluw. Ke rung’ag e pi Kristiano ni yad e Jew boch ban’en ni yibe weliy u murung’agen Paul ni yibe yog ni be machibnag ni ‘ngan pag e Motochiyel rok Moses’ maku be darifannag. (Acts 21:21) Ere yog e piin piilal ni Kristiano u Jerusalem ngak Paul ni nge fek aningeg e pumoon nga ranod nga tempel me un ko bangbangen e beechnagey ya nge dag ni be fol ko fare Motochiyel. Machane manang Paul ni piin Kristiano e dakur moyed u tan fare Motochiyel. Ma dariy ban’en nib kireb ni ke rin’. Yugu aram rogon me fol rorad ni ka chingiyal’ nem. I un ngak “fapi pumoon me reb e rran riy me un ngorad ko bangbangen e beechnigey.” (Mu beeg e Acts 21:​23, 24, 26.) Fol ni tay Paul e ayuweg e ulung ni nge par ni bay e taareban’ riy.​—Rom. 14:​19, 21.

17. Mang e ga be fil ko n’en ni rin’ Stephanie?

¹⁷ Bay reb e walag nib pin ni ka nog Stephanie ngak ni mo’maw’ ngak ni nge fol ko n’en ni dugliy e pi walag ni pumoon ni yad ma yog e thin ko pi ulung ko nam rok. Yow ba felfelan’ e pumoon rok ni yow be pigpig u reb e ulung ni yima non riy ni thin nu bang. Ere dugliy e branch ofis ni  ngan taleg e re ulung nem, ma aram min pi’row nga reb e ulung ni yima non riy ni thin ko nam rorow. I yog Stephanie ni gaar: “Rug dabuy e re n’ey. Ya da ug lemnag nib t’uf e ayuw ko pi ulung ni yima non riy ni thin ko nam romow.” Yugu aram rogon me dugliy ni nge fol ko n’en ka nog ngorow. I yog ni gaar: “Munmun mug guy fan nib fel’ e n’en ke dugliy fapi walag ni pumoon. Bay in e walag u lan e ulung romow nder ma un chon e tabinaw rorad ko tin riyul’ ni kug bodew l’agruw e gallabthir ngorad. Ku bay reb e walag nib pin ni ka fini sul ko ulung ni gamow be fil e Bible. Ma chiney e ke yoor e tayim rog ni fan ko fol Bible ni yigoo gag.” Ki ulul ngay ni gaar, “Bbeech e nangan’ rog ni bochan e gu manang ni kug athamgil u rogon nrayog rog ni nggu fol.”

18. Mang angin nra yib ngodad u nap’an ni gad ra fol?

¹⁸ Rayog ni ngad filed rogon ni ngaud folgad. Gathi pi n’en nib fel’ ni i buch rok Jesus e ir e i fil riy rogon ni nge fol, ya ‘fil rogon ni ngi i fol’ u “daken e gafgow ni i tay.” (Heb. 5:8) Ba ga’ ni gad ma fil rogon ni ngaud folgad u nap’an ni gad be mada’nag boch e magawon nib mo’maw’ ni bod e n’en ni buch rok Jesus. Bod nnap’an nnog ngodad ni ngad talgad ko muulung u Tagil’ e Liyor rodad nge machib u mit e tabinaw u nap’an ni ka fini tabab fare m’ar ni COVID-19, ma gur, ba mo’maw’ ngom ni ngam fol, fa? Machane bochan nim fol, ma aram e n’en ni ayuwegem miki ayuweg e ulung ni nge par nib taareb, mu kum felfelan’nag Jehovah. Chiney e demtrug ban’en ni yira yog ngodad u nap’an fare gafgow nib ga’, ma gad gubin ni ke bung rogodad ni ngad folgad riy. Faan gad ra rin’, ma rayog ni nge ayuweg e yafos rodad!​—Job 36:11.

19. Mang fan ni ga baadag ni ngaum fol?

¹⁹ Kad filed ni boor e tow’ath nra yag ngodad ni faanra ud folgad. Machane bin th’abi ga’ i fan ni gad ma mel’eg ni ngad folgad rok Jehovah e bochan nib t’uf rodad ma gad baadag ni ngad felfelan’naged. (1 John 5:3) Dabiyog ni ngad sulweged puluwon urngin ban’en ni ke rin’ Jehovah ni fan ngodad. (Ps. 116:12) Machane rayog ni ngad folgad rok nge piin yad ma yog e thin rodad. Faan gad ra fol, ma aram e gad be dag ni gad ba gonop. Ma piin yad ba gonop e yad ma felfelan’nag Jehovah.​—Prov. 27:11.