WALAJKI diez jaʼaboʼobaʼ Gregorio yéetel Mariloueʼ tiʼ kajaʼanoʼob tu kaajil Manilaeʼ yéetel yaan kaʼach junpʼíit maas tiʼ treinta jaʼaboʼob tiʼob. Precursor regularoʼob kaʼach yéetel bul semana tu meyajoʼob. Maʼ chéen chʼaʼabil kaʼachiʼ, baʼaleʼ tu yilaj bix u beetkoʼob. Chéen baʼaleʼ junpʼéel kʼiineʼ Mariloueʼ tsʼaʼab u beet u gerenteil le banco tuʼux ku meyajoʼ. Letiʼeʼ ku yaʼalik: «Jach maʼalob bix kuxlikoʼon kaʼachi». Tumen jach maʼalob u bintiʼob kaʼacheʼ tu chʼaʼtuklaj u beetkoʼob le naj úuch joʼopʼok u tsʼíiboltkoʼoboʼ. Tu chʼaʼtuklaj u beetkoʼob tuʼux kajaʼan ayikʼal máakoʼob kex 5 leguas (19 kilómetros) yanil tu lakʼinil Manila. Tu beetoʼob junpʼéel contrato yéetel junpʼéel empresa ku beetik najoʼob, tu yaʼaloʼob bajux ken u tsʼáaʼob cada mes utiaʼal u boʼotkoʼob ichil 10 jaʼaboʼob le najoʼ.

Mariloueʼ ku yaʼalik: «In túumben meyajoʼ yaʼab tiempo ku bisik kaʼach ten yéetel jach ku beetik in kaʼanal, le oʼolal káaj u pʼáatal maʼ jach taak in meyajtik Diosiʼ. Tin wuʼuyaj bey táan in woklik Jéeobaeʼ». Ku yaʼalik xan: «Pʼáat minaʼanten tiempo utiaʼal in meyajtik  Jéeoba». Tumen maʼ maʼalob bix u yuʼubikubaʼobeʼ, Marilou yéetel Gregorioeʼ kulaj u tsikbaltoʼob baʼax ku yúuchultiʼob. Gregorioeʼ ku yaʼalik: «Taak k-kʼexik k-kuxtal kaʼachi, baʼaleʼ maʼ k-ojel baʼax jeʼel k-beetkeʼ. T-aʼalaj yaan k-maas tsʼáaik k-óol k-meyajt Jéeoba tumen minaʼan k-paalal, tsʼoʼoleʼ ka t-kʼáataj ka u nuʼuktoʼon».

Teʼ kʼiinoʼob táan u yúuchultiʼob beyoʼ tu yuʼuboʼob yaʼab tsoltʼaanoʼob tuʼux ku yaʼalaʼal ka xiʼik kʼaʼaytaj máak tuʼux maas kʼaʼabéet. Gregorioeʼ ku yaʼalik: «T-uʼuyaj táan u núukik Jéeoba le payalchiʼob k-beetkoʼ». Gregorio yéetel u yataneʼ tu kʼáatoʼob ka yanaktiʼob maas fe yéetel maʼ u sajaktal u chʼaʼtukloʼob baʼax maʼalob, baʼaleʼ yaan baʼax u kʼatmuba tu beeloʼob kaʼachi. Tsʼoʼok óoxpʼéel jaʼab káajak u boʼotik u yotochoʼob. ¿Baʼax ken u beetoʼob? Mariloueʼ ku yaʼalik: «Wa k-jubik le contratooʼ k-peʼertik le bukaʼaj taakʼin tsʼoʼok k-tsʼáaikoʼ. Baʼaleʼ t-ilaj bey ka k-yéey baʼax ken k-beeteʼ; k-beetik baʼax u kʼáat Jéeoba wa baʼax k-kʼáat toʼon». Ka tuukulnajoʼob tiʼ baʼaxoʼob tu pʼataj Pablo yoʼolal le Reinooʼ tu juboʼob le contratooʼ yéetel tu pʼatoʼob le meyaj ku beetkoʼoboʼ. Tu konoʼob xan u maas yaʼabil le baʼaxoʼob yaantiʼoboʼ ka binoʼob tiʼ junpʼéel chan kaaj yaan tu islail Palawan, kex 120 leguas (480 kilómetros) yanil tu noojolil Manila (Fili. 3:8).

Táanil tiʼ u binoʼobeʼ Gregorio yéetel Mariloueʼ yaʼab baʼax tu beetoʼob utiaʼal u kuxtaloʼob chéen yéetel junpʼíit baʼal, baʼaleʼ pʼis kʼuchikoʼob tuʼux ku binoʼobeʼ ka tu yiloʼob jach bix u kuxtal máak beyoʼ. Mariloueʼ ku yaʼalik: «Óolak kíimkoʼon ka t-ilaj bixi. Minaʼan corriente mix uláakʼ baʼaloʼob. Kaʼacheʼ utiaʼal k-chakik arrozeʼ chéen k-conectartik tiʼ corriente junpʼéel nuʼukul yaantoʼon, baʼaleʼ bejlaʼeʼ unaj k-chʼaʼkik siʼ utiaʼal k-chaakal. Jach ku kʼaʼajalten in jóokʼol maan, in jóokʼol janal yéetel uláakʼ baʼaloʼob ku béeytal u beetik máak tiʼ junpʼéel noj kaaj». Kex beyoʼ tu kʼaʼajsoʼob baʼax oʼolal bijaʼanoʼob teʼeloʼ, le oʼolal maʼ xáanchaj ka suukchajoʼobiʼ. Mariloueʼ ku yaʼalik: «Bejlaʼeʼ kiʼimak in wóol in wilik le baʼaxoʼob jatsʼuts beetaʼanoʼ, jeʼex le eekʼoʼoboʼ... Baʼaleʼ maas kiʼimak in wóol in wilik bix kiʼimakil u yóol le máaxoʼob k-kʼaʼaytajtiʼoboʼ. Kiʼimak k-óol tumen tsʼoʼok k-kanik kuxtal yéetel junpʼíit baʼal». (Fili. 4:12).

Gregorioeʼ ku yaʼalik: «Ka kʼuchoʼon wayeʼ chéen kantúul j-Jaajkunajoʼob yaan. Jach kiʼimakchaj u yóoloʼob ka joʼopʼ in máansik tsoltʼaanoʼob cada semana bey xan in paax yéetel in guitarra utiaʼal u kʼaykoʼob u kʼaayiloʼob le Reinooʼ». Ichil junpʼéel jaʼabeʼ tu yiloʼob bix tu chukil 24 u túulaloʼob. Gregorioeʼ ku yaʼalik: «Ku kʼuchul t-puksiʼikʼal le yaabilaj ku yeʼesiktoʼon le sukuʼunoʼoboʼ». Ka máan seis jaʼaboʼob táan u yáantajoʼob teʼeloʼ, tu kaʼatúulal tu yaʼalaj: «Minaʼan uláakʼ baʼax taasik kiʼimak óolal jeʼex u yilik máak u yokol bukaʼaj máakoʼob ichil u kaajal Diosoʼ. Bejlaʼeʼ k-uʼuyik maas yaan u biilal k-kuxtal».

Tu luʼumil Filipinaseʼ yaan kex tres mil j-kʼaʼaytajoʼob tsʼoʼok u binoʼob áantaj tuʼux maas kʼaʼabéet. Quinientos u túulaleʼ kiikoʼob maʼ tsʼokaʼan u beeloʼobiʼ. Juntúul tiʼ letiʼobeʼ Karen.

Kareneʼ yaan kex 25 jaʼaboʼob tiʼ, yéetel nojochchaj tu kaajil Baggao (Cagayán). Tu maas chichnileʼ ku tsʼíiboltik kaʼach u maas meyajtik Dios. Letiʼeʼ ku yaʼalik: «In wojel junpʼíit kʼiin pʼáatal yéetel yaʼab máax kʼaʼabéet u kʼaʼaytaʼaltiʼ u maʼalob péektsilil le Reinooʼ, le oʼolal taak in bin áantaj tuʼux maas kʼaʼabéet». Yaan jujuntúul tiʼ u láakʼtsiloʼobeʼ joʼopʼ u yaʼalikoʼob maas maʼalob ka xooknak universidad ke ka xiʼik kʼaʼaytaj tiʼ junpʼéel chan kaaj náach yanil. Baʼaleʼ Kareneʼ tu kʼáataj u yáantaj Jéeoba yéetel tsikbalnaj yéetel sukuʼunoʼob bijaʼanoʼob kʼaʼaytaj tiʼ mejen kaajoʼob náach yanil. Le yaan 18 jaʼaboʼob tiʼoʼ bin tiʼ junpʼéel chan kaaj 16 leguas (64 kilómetros) yanil tu yotoch.

Le chan múuchʼulil tuʼux kʼuch Karenoʼ ku kʼaʼaytaj tuʼux yaan nukuch witsoʼob tu jáal u kʼáaʼnáabil Filipinas. Kareneʼ ku yaʼalik: «Tak chéen ka lukʼoʼon Baggao utiaʼal k-bin teʼ múuchʼulil tuʼux kin binoʼ anchaj k-xíimbal óoxpʼéel kʼiin. Máanoʼon yóokʼol witsoʼob yéetel maas tiʼ treinta u téenel anchaj k-máan tuʼux yaan junpʼéel áalkab jaʼ». Tsʼoʼoleʼ ku yaʼalik: «Yaan tiʼ le máaxoʼob ku xookoʼoboʼ náach kajaʼanoʼob, utiaʼal in kʼuchul tu yiknaloʼobeʼ kʼaʼabéet in xíimbal seis horaʼob le oʼolal kin pʼáatal tu yotochoʼob, ken sáaschajkeʼ kin kaʼa xíimbal seis horaʼob utiaʼal in suut». ¿Ku taasik wa utsil u beetik máak beyoʼ? Kareneʼ táan u cheʼej ka tu yaʼalaj: «Yaan kʼiineʼ jach yaj in wookoʼob, baʼaleʼ tsʼoʼok u náakal tak 18 in j-xoknáaloʼob. Tsʼoʼok in wilik jach uts Jéeoba tin wéetel» (Sal. 34:8).

Sukhi, juntúul kiik yaan junpʼíit maas tiʼ 40 jaʼaboʼob tiʼ, Estados Unidos u taal yéetel maʼ tsʼokaʼan u beeleʼ bin Filipinas. ¿Baʼaxten? Tu jaʼabil 2011, bin tiʼ junpʼéel asamblea tiʼ circuito tuʼux entrevistartaʼab juntúul sukuʼun yéetel u yatan. Le sukuʼun yéetel u yatanoʼ tu yaʼaloʼobeʼ tu konoʼob óoliʼ tuláakal baʼax yaantiʼob utiaʼal u binoʼob kʼaʼaytaj tu luʼumil México. Sukhieʼ ku yaʼalik: «Le baʼax tin wuʼuyoʼ tu beetaj in tuukul tiʼ baʼaloʼob maʼ in tukultmaj kaʼachiʼ». Ka tu yojéeltaj kʼaʼabéet máaxoʼob kʼaʼaytik le maʼalob péektsil tiʼ le máaxoʼob tʼanik panjabí tu luʼumil Filipinasoʼ, tu chʼaʼtuklaj u bin tumen letiʼeʼ tiʼ u taal tu chʼiʼibal le indiailoʼoboʼ. ¿Yaan wa baʼax tu aktáantaj?

Sukhieʼ ku yaʼalik: «Yaan. Anchaj in chʼaʼtuklik baʼax ken in kone yéetel baʼax kun pʼáatalten. ¡Jach talam tin wilil! Tsʼoʼoleʼ kex tsʼoʼok trece jaʼaboʼob maʼalob yanilen tin wotocheʼ, binen kajtal tu yotoch in láakʼtsiloʼob, teʼeloʼ kʼokʼotkil tuʼux anchajen. Kex maʼ chéen chʼaʼabileʼ, tin kanaj kuxtal yéetel junpʼíit baʼal». ¿Baʼax  tu aktáantaj ka kʼuch Filipinas? Letiʼeʼ ku yaʼalik: «Saajken tiʼ le ikʼeloʼoboʼ yéetel kin wuʼuyikinba tin juunal. Baʼaleʼ tin maas kʼubaj in wóol tiʼ Jéeoba». ¿Bix biniktiʼ ka tsʼoʼoki? Kiʼimak u yóol ka tu yaʼalaj: «Jéeobaeʼ ku yaʼalik: ‹Beeteʼex baʼax kin waʼalik ka a wileʼex wa maʼ tin láalik ta wóokʼoleʼex junpʼéel kiʼikiʼtʼaan›. ¡Leloʼ jach jaaj! Bey in wilik cada ken u kʼáatten wa máax ka suunaken in xíimbalt tumen yaan baʼax taak u yojéeltik. Jach kiʼimak in wóol in wáantik u maasil u kʼaj óolt Jéeoba» (Mal. 3:10). Tsʼoʼoleʼ ku yaʼalik: «U jaajileʼ le baʼax maas talamchajoʼ letiʼe in chʼaʼtuklik in taaloʼ. Ka tsʼoʼokeʼ tin wilaj bix tu yáantilen Jéeoba tiʼ tuláakal baʼax kʼaʼabéetten».

Sime, juntúul sukuʼun tsʼokaʼan u beel yaan óoliʼ 40 jaʼaboʼob tiʼeʼ, lukʼ Filipinas utiaʼal u bin tiʼ junpʼéel luʼumil tiaʼan Oriente Medioeʼ tumen tu kaxtaj junpʼéel meyaj maʼalob u boʼotaʼal. Le tiaʼan teʼeloʼ áantaʼab tumen juntúul superintendente tiʼ circuito yéetel tu yuʼubaj junpʼéel tsoltʼaan tu máansaj juntúul sukuʼun táakaʼan ichil le Cuerpo Gobernanteoʼ. Le oʼolal taakchaj u tsʼáaik táanil u meyajtik Jéeoba. Letiʼeʼ ku yaʼalik: «Chéen in tuklik yaan in pʼatik in meyajeʼ ku beetik in chiʼichnaktal». Kex beyoʼ tu pʼataj u meyajeʼ ka suunaj Filipinas. Bejlaʼeʼ Sime yéetel Haidee, u yataneʼ, tiʼ ku yáantajoʼob Davao del Sur, lelaʼ tiaʼan tu noojolil Filipinas tuʼux maas kʼaʼabéet j-kʼaʼaytajoʼob. Simeeʼ ku yaʼalik: «Ken tuukulnaken tiʼ bix in kuxtal kaʼacheʼ, jach ku kiʼimaktal in wóol tumen xuʼul in sajaktal in peʼertik in meyaj yéetel tin tsʼáaj táanil in meyajtik Jéeoba. ¡Minaʼan uláakʼ baʼax maas maʼalob tiʼ u beetik máak tuláakal le ku páajtal utiaʼal u meyajtik Jéeoba!».

Ramilo yéetel Juliet, kaʼatúul precursoroʼob yaan maas tiʼ 30 jaʼaboʼob tiʼobeʼ, ka tu yojéeltoʼob kʼaʼabéet áantaj tiʼ junpʼéel múuchʼulil, kex 7 leguas (30 kilómetros) yanil tuʼux kajaʼanoʼobeʼ, tu yaʼaloʼob jeʼel u binoʼobeʼ. Jeʼel baʼaxak ka úuchkeʼ cada semanaeʼ ku chʼaʼik u motoʼobeʼ ku binoʼob muchʼtáambal yéetel ku binoʼob kʼaʼaytaj. Kex kʼaʼabéet u máanoʼob tiʼ puenteʼob yéetel bejoʼob maʼ maʼalob yanileʼ, maʼ yaat u yóoloʼob úuchik u chʼaʼtuklik u binoʼobiʼ. Ramiloeʼ ku yaʼalik: «Tu kaʼatúulaloʼoneʼ k-tsʼáaik 11 xookoʼob. Yaʼab baʼax unaj u beetik máak utiaʼal u páajtal u bin áantaj tuʼux maas kʼaʼabéet, baʼaleʼ jach ku kiʼimakkúuntik k-óol» (1 Cor. 15:58).

¿A kʼáat wa a wojéelt baʼax jeʼel a beetik utiaʼal a bin áantaj tuʼux maas kʼaʼabéet teʼ luʼumil tuʼux kajaʼanech bey xan yaanal luʼumiloʼ? Aʼal tiʼ le superintendente tiʼ circuitooʼ yéetel xok le jaats ku kʼaabaʼtik «¿Jeʼel wa u páajtal a máan Macedoniaeʼ?», jóokʼ tiʼ K-meeyjil tiʼ le Reinooʼ tu mesil agosto tiʼ 2011.