1, 2. ¿Baʼax tu beetaj Jesús tu áakʼabil 14 tiʼ nisán? (Ilawil le dibujo yaan tu káajbal le xookaʼ.)

TU ÁAKʼABIL 14 tiʼ nisán tiʼ u añoil 33, táan kaʼach u beetik Luna llena tu kaajil Jerusalén. Jesús yéetel u apostoloʼobeʼ táan u kʼiinbeskoʼob le Pascuaoʼ. Le kʼiinbesajaʼ ku beetaʼal utiaʼal u kʼaʼajsaʼal bix jóoʼsaʼabik u kaajil Israel tu luʼumil Egipto, teʼ kʼiin jeʼeloʼ tsʼokaʼaniliʼ u máan 1,500 años u beet Jéeoba lelaʼ. Ka tsʼoʼokeʼ Jesuseʼ tu beetaj junpʼéel cena especial yéetel u 11 apostoloʼob, le kʼiinbesajaʼ cada año unaj u beetkoʼob utiaʼal u kʼaʼajsikoʼob le úuchik u kʼubik u kuxtaloʼ (Mat. 26:1, 2).

² Utiaʼal u káajsik le túumben kʼiinbesajaʼ Jesuseʼ tu beetaj junpʼéel oración, tsʼoʼoleʼ tu tsʼáaj tiʼ u apostoloʼob waaj minaʼan u levaduraileʼ ka tu yaʼalajtiʼob: «Chʼaʼex, jaanteʼex». Tsʼoʼoleʼ tu chʼaʼaj junpʼéel copa vino, tu beetaj junpʼéel oracioneʼ, ka tu yaʼalajtiʼob: «Ukʼeʼex tuláakleʼex» (Mat. 26:26, 27). Le waaj yéetel le vinooʼ yaan baʼax ku chíikbeskoʼob. Teʼ áakʼaboʼ Jesuseʼ tu kaʼansajtiʼob baʼax u kʼáat u yaʼal le kaʼapʼéel baʼaloʼobaʼ bey xan uláakʼ baʼaloʼob kʼaʼanaʼantakoʼob.

3. ¿Baʼax ken k-il teʼ xookaʼ?

³ Jesuseʼ tu yaʼalaj tiʼ u disipuloʼob ka u kʼiinbesoʼob cada año  u kʼiinil úuchik u kíimil, le kʼiinbesajaʼ kʼuch kʼaj óoltbil «u ookʼin janal Yuumtsil» wa Kʼaʼajsajil (1 Cor. 11:20). Teʼ xookaʼ yaan k-núukik le kʼáatchiʼobaʼ: ¿Baʼaxten unaj k-kʼaʼajsik u kʼiinil úuchik u kíimil Jesús? ¿Baʼax ku chíikbesik le waaj yéetel le vinooʼ? ¿Bix jeʼel k-líiʼsikba utiaʼal le Kʼaʼajsajiloʼ? ¿Máaxoʼob jaantik le waaj yéetel ukʼik le vinooʼ? ¿Bix jeʼel a weʼesik kʼaʼanaʼan le esperanza yaantechoʼ?

4. ¿Baʼax utsil k-kʼamik úuchik u kʼubik u kuxtal Jesús?

⁴ Úuchik u kʼebantal Adaneʼ tuláakloʼon j-kʼebanoʼon yéetel k-kíimil (Rom. 5:12). Le oʼolaleʼ mix juntúul wíinik jeʼel u páajtal u tsʼáaik u kuxtal utiaʼal u tokikoʼon tiʼ le kʼeban yéetel le kíimiloʼ (Sal. 49:6-9). Jesuseʼ minaʼan kaʼach u kʼeban, le oʼolal tu tsʼáaj u kuxtal t-oʼolal yéetel tu kʼubaj tiʼ Dios u tojol u kuxtal tu kʼuboʼ. Úuchik u kʼubik u kuxtaleʼ tu jáalkʼabtoʼon tiʼ le kʼeban bey xan tiʼ le kíimiloʼ yéetel tu tsʼáajtoʼon u páajtalil k-kuxtal minaʼan u xuul (Rom. 6:23; 1 Cor. 15:21, 22).

5. 1) ¿Bix úuchik u yeʼesik Dios yéetel Jesús u yaabiltmoʼon? 2) ¿Baʼaxten unaj k-bin teʼ Kʼaʼajsajiloʼ?

⁵ Dioseʼ tu yeʼesaj u yaabilaj tiʼ wíinik úuchik u tsʼáaik u Paal tu yoʼolaloʼob (Juan 3:16). Jesús xaneʼ tu yeʼesaj u yaabilaj tumen tu tsʼáaj u kuxtal t-oʼolal. Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ tak táanil tiʼ u taal Jesús way luʼumeʼ u yaabiltmiliʼ wíinikeʼ (Pro. 8:30, 31). Toʼoneʼ k-jach tsʼáaik gracias tiʼ Jéeoba yéetel Jesús yoʼolal le yaabilaj tu yeʼesoʼoboʼ. Le oʼolal k-bin teʼ Kʼaʼajsajiloʼ yéetel k-beetik le baʼax tu yaʼalaj Jesusaʼ: «Maʼ u xuʼulul a beetkeʼex lelaʼ utiaʼal a kʼaʼajsikeneʼex» (1 Cor. 11:23-25).

6. ¿Baʼax ku chíikbesik le waaj yéetel le vinooʼ?

⁶ Teʼ kʼiinbesaj tu beetaj yéetel u disipuloʼoboʼ, Jesuseʼ maʼ tu beetaj junpʼéel milagro ka u sut waajil u wíinklil mix ka u sut vinoil u kʼiʼikʼeliʼ. Baʼaxeʼ ka tu tsʼáaj le waaj tiʼ u disipuloʼoboʼ tu yaʼalaj: «Lelaʼ u kʼáat u yaʼal in wíinklil». Ka tu tsʼáaj xan tiʼob le vinooʼ tu yaʼalaj: «Lelaʼ u kʼáat u yaʼal in ‹kʼiʼikʼel utiaʼal núuptʼaan› kun wekbil tu yoʼolal yaʼabkach máakoʼob» (Mar. 14:22-24). Bey túunoʼ le waaj yéetel le vinooʼ chéen táan u chíikbeskoʼob u wíinklil yéetel u kʼiʼikʼel Jesús.

7. ¿Baʼax ku chíikbesik le waaj minaʼan u levadurailoʼ?

⁷ Le waaj ku meyaj kaʼach tu kʼiinbesajil le Pascuaoʼ minaʼan u levadurail, lelaʼ letiʼe meyajnaj tiʼ Jesús teʼ kʼiinbesajil tu beetaj yéetel u apostoloʼoboʼ (Éxo. 12:8). Ichil le Bibliaoʼ yaan horaeʼ ku meyaj le tʼaan levadura utiaʼal u chíikbesaʼal le kʼebanoʼ (Mat. 16:6, 11, 12; Luc. 12:1). Le waaj minaʼan u levadurail meyajnaj tiʼ Jesusoʼ, ku chíikbesik u wíinklil minaʼan u kʼebanoʼ (Heb. 7:26). Le oʼolaleʼ le waaj ku meyaj teʼ Kʼaʼajsajil bejlaʼoʼ minaʼan xan u levadurail.

8. ¿Baʼax ku chíikbesik le vinooʼ?

⁸ Le vino meyajnaj tiʼ Jesusoʼ ku chíikbesik u kʼiʼikʼel wa u kuxtal, bejlaʼeʼ le vino ku meyaj teʼ Kʼaʼajsajiloʼ láayliʼ le ku chíikbesikeʼ. Tu kaajil Jerusaleneʼ yaan kaʼach junpʼéel kúuchil ku kʼaabaʼtik Gólgota, teʼelaʼ tiʼ kíim Jesús «utiaʼal u perdonartaʼal yaʼabkach máakoʼob» (Mat. 26:28; 27:33). Wa k-ilik jach kʼaʼanaʼan le baʼax tu beetaʼ unaj k-líiʼsikba táanil tiʼ u kʼuchul u kʼiinil le Kʼaʼajsajiloʼ. ¿Bix jeʼel k-beetkeʼ?

9. 1) ¿Baʼaxten maʼalob ka k-xok teʼ Biblia le baʼaxoʼob úuch tu tsʼook u kʼiiniloʼob u kuxtal Jesusoʼ? 2) Techeʼ, ¿bix a wilik u kuxtal Jesús tu kʼuboʼ?

⁹ Junpʼéel bix jeʼel k-líiʼsikba utiaʼal le Kʼaʼajsajiloʼ letiʼeʼ k-xokik le Biblia jeʼex u yaʼalik le programa ku taasik le folleto Xakʼalxokt sáamsamal le Kiliʼich Tsʼíiboʼoboʼ. Ken  k-xok le baʼax úuch tu tsʼook u kʼiiniloʼob u kuxtal Jesusoʼ yaan u yáantkoʼon k-máans t-tuukul le utsiloʼob ku taasiktoʼon úuchik u kʼubik u kuxtaloʼ. * Juntúul kiikeʼ ku yaʼalik: «Jach k-páaʼtik u kʼiinil le Kʼaʼajsajiloʼ. Cada añoeʼ maas kʼaʼanaʼan k-ilik. Kʼajaʼanteneʼ le waʼalakbalen teʼ tuʼux táan u velartaʼal in taataoʼ [...] joʼopʼ in paktik, teʼ súutukoʼ kʼuchen in naʼat baʼaxten jach kʼaʼanaʼan le úuchik u kʼubik u kuxtal Jesusoʼ. [...] In wojel kaʼach tuláakal le tekstoʼob ku tʼaanoʼob tiʼ u kuxtal Jesús tu kʼuboʼ yéetel in wojel in tsoloʼob. Chéen baʼaleʼ le táan in muʼyaj úuchik u kíimil in taataoʼ, tin naʼataj le baʼaxoʼob ku béeykuntik u kuxtal Jesús tu tsʼáajoʼ, lelaʼ jach tu líiʼsaj in wóol». Bey túunoʼ junpʼéel baʼax jeʼel u yáantkoʼon k-líiʼsba utiaʼal le Kʼaʼajsajiloʼ letiʼe k-tuukul tiʼ bix u yáantkoʼon u kuxtal Jesús tu kʼuboʼ.

10. ¿Bix uláakʼ jeʼel k-líiʼsikba utiaʼal le Kʼaʼajsajiloʼ?

¹⁰ Uláakʼ bix jeʼel k-líiʼsikba utiaʼal le Kʼaʼajsajiloʼ letiʼe ka maas jóokʼkoʼon teʼ kʼaʼaytaj utiaʼal k-invitartik le bukaʼaj máakoʼob ku páajtaleʼ. Maʼ xaaneʼ jeʼel u páajtal k-beetik precursor auxiliarileʼ. Ken tsikbalnakoʼon yoʼolal Dios, u Paal yéetel le kuxtal minaʼan u xuuloʼ, ku kiʼimaktal k-óol tumen táan k-beetik le baʼax uts tu tʼaan Diosoʼ (Sal. 148:12, 13).

11. ¿Baʼaxten tu yaʼalaj Pablo yaan máax ku jaantik yéetel ku yukʼik le vino kex maʼ unaj u beetkoʼ?

¹¹ Ken k-líiʼsba utiaʼal le Kʼaʼajsajiloʼ maʼalob ka tuukulnakoʼon tiʼ baʼax tu yaʼalaj apóstol Pablo tiʼ le sukuʼunoʼob yanoʼob Corintooʼ (xok 1 Corintoiloʼob 11:27-34). Letiʼeʼ tu yaʼaleʼ wa yaan máax ku jaantik yéetel ku yukʼik le vino kex maʼ unaj u beetkeʼ «táan u kʼebantal tu contra u wíinklil yéetel u kʼiʼikʼel Yuumtsil». Wa juntúul máax yéeyaʼan ku jaantik le waaj yéetel ku yukʼik le vino kex táan u beetik baʼaloʼob kʼaastakoʼ, táan u ‹jaantik yéetel u yukʼik juicio tu contra›. Tu kʼiiniloʼob apóstol Pabloeʼ yaʼab tiʼ le sukuʼunoʼoboʼ táan kaʼach u beetkoʼob baʼaloʼob kʼaastak. Maʼ xaaneʼ jujuntúul tiʼ letiʼobeʼ yaʼab u jaanloʼob yéetel u yukʼikoʼob vino táanil tiʼ le Kʼaʼajsajiloʼ wa tu yorail, le oʼolal yanoʼobeʼ táan u weenloʼob tu yorail le Kʼaʼajsajiloʼ. Le baʼax ku beetkoʼobaʼ ku yeʼesikeʼ mix baʼal u biilal utiaʼaloʼob le Kʼaʼajsajiloʼ, le oʼolaleʼ kex táan u jaantkoʼob kaʼach le waaj  yéetel u yukʼikoʼob le vinooʼ maʼ kʼaʼamoʼob tumen Diosiʼ.

12. 1) ¿Baʼax yéetel tu ketaj Pablo le Kʼaʼajsajiloʼ? 2) ¿Baʼax tu yaʼalaj tiʼ le máaxoʼob ku táakpajloʼoboʼ? 3) Juntúul máax ku táakpajal teʼ Kʼaʼajsajiloʼ, ¿baʼax unaj u beetik wa ku lúubul tiʼ nojoch kʼeban?

¹² Pabloeʼ tu ketaj le Kʼaʼajsajil yéetel junpʼéel jaanloʼ. Letiʼeʼ tu yaʼalaj tiʼ le máaxoʼob ku táakpajloʼoboʼ: «Maʼ tu páajtal a wukʼikeʼex le baʼax yaan tu copa Jéeoba wa táan a wukʼikeʼex le baʼax yaan tu copa le demonioʼoboʼ; maʼ tu páajtal a jaantkeʼex le baʼax yaan yóokʼol ‹u mesa Jéeoba› wa táan a jaantkeʼex le baʼax yaan yóokʼol u mesa le demonioʼoboʼ» (1 Cor. 10:16-21). Wa juntúul máax jaantik le waaj yéetel ku yukʼik le vino ku lúubul tiʼ junpʼéel nojoch kʼebanoʼ, kʼaʼabéet u kʼáatik áantaj tiʼ le ancianoʼoboʼ (xok Santiago 5:14-16). Wa ku yeʼesik jach tu jaajil tsʼoʼok u arrepentireʼ jeʼel u páajtal u jaantik le waaj yéetel u yukʼik le vinooʼ, le ken u beet lelaʼ maʼ táan u mixbaʼalkúuntik u kuxtal Jesús tu kʼuboʼ tumen tsʼoʼok u kaʼa limpiotal tu táan Dios (Luc. 3:8).

13. ¿Baʼaxten maʼalob ka orarnakoʼon yoʼolal le esperanza yaantoʼonoʼ?

¹³ Uláakʼ bix jeʼel k-líiʼsikba utiaʼal le Kʼaʼajsajiloʼ letiʼe ka orarnakoʼon yéetel ka tuukulnakoʼon tiʼ le esperanza u tsʼaamaj Dios tiʼ cada juntúul tiʼ toʼonoʼ. Lelaʼ maʼalob ka k-beete tumen tuláakloʼon k-kʼáat eʼes tsiikil tiʼ u kuxtal Jesús tu kʼuboʼ. Le oʼolaleʼ wa maʼ k-jach ojel wa yéeyaʼanoʼoneʼ maʼ unaj k-jaantik le waajoʼ mix k-ukʼik le vinooʼ. ¿Máaxoʼob túun jeʼel u páajtal u táakpajloʼobeʼ?

14. Le yéeyaʼanoʼoboʼ, ¿baʼaxten ku páajtal u táakpajloʼob teʼ Kʼaʼajsajiloʼ?

¹⁴ Le máaxoʼob yéeyaʼanoʼoboʼ jach u yojloʼob ku táakpajloʼob tiʼ le túumben núuptʼaan wa túumben pactooʼ, le oʼolal ku jaantkoʼob le waaj yéetel ku yukʼikoʼob le vinooʼ. Ka tu tsʼáaj le vino tiʼ u apostoloʼoboʼ, Jesuseʼ tu yaʼalaj: «Le copaaʼ u kʼáat u yaʼal le túumben núuptʼaan ku beetaʼal yoʼolal in kʼiʼikʼel[oʼ]» (1 Cor. 11:25). Úuchjeakileʼ Jéeobaeʼ tu beetaj u pactoil le Ley yéetel le israelitaʼoboʼ, baʼaleʼ ka máan kʼiineʼ tu yaʼalaj yaan u yantal junpʼéel túumben pacto (xok Jeremías 31:31-34). Le túumben pactoaʼ Dios beet yéetel le máaxoʼob yéeyaʼanoʼoboʼ (Gal. 6:15, 16). Chéen baʼaleʼ béeychaj úuchik u kʼubik u kuxtal Jesús (Luc. 22:20). Jesuseʼ u mediadoril le túumben pactoaʼ. Le yéeyaʼanoʼob kun chúukpajal u yóoloʼoboʼ yaan u binoʼob kaʼan yéetel Jesús (Heb. 8:6; 9:15).

15. 1) ¿Máaxoʼob táakaʼan ichil u pactoil le Reinooʼ? 2) Wa ku chúukpajal u yóoloʼobeʼ, ¿baʼax ken u beetoʼob?

¹⁵ Le yéeyaʼanoʼoboʼ u yojloʼob táakaʼanoʼob ichil u pactoil le Reinooʼ (xok Lucas 12:32). Le pactoaʼ Jesús beet yéetel u apostoloʼob chúukpaj u yóoloʼoboʼ tumen tak letiʼob táakpajoʼob «tiʼ u muʼyajiloʼob» (Fili. 3:10). Le yéeyaʼanoʼob chúukaʼan u yóoloʼob teʼ kʼiinoʼobaʼ táakaʼanoʼob teʼ pactoaʼ. Letiʼobeʼ yaan u gobernaroʼob utiaʼal mantatsʼ yéetel Cristo teʼ kaʼanoʼ (Apo. 22:5). Le oʼolal letiʼobeʼ ku páajtal u jaantkoʼob le waaj yéetel u yukʼikoʼob le vino tu Ookʼin Janal Yuumtsiloʼ.

16. Tsol baʼax u kʼáat u yaʼal Romailoʼob 8:15 tak 17.

¹⁶ Le máaxoʼob yéeyaʼanoʼoboʼ u yojloʼob u paalaloʼob Dios, le oʼolal ku jaantkoʼob le waaj yéetel ku yukʼikoʼob le vinooʼ (xok Romailoʼob 8:15-17). Pabloeʼ tu yaʼaleʼ letiʼobeʼ ku yaʼalikoʼob: «¡Abá, k-Yuum!». Lelaʼ junpʼéel tʼaan ich arameo u kʼáat u yaʼal taata. Le tʼaanaʼ ku meyaj utiaʼal u yeʼesaʼal yaabilaj yéetel tsiikil. Lelaʼ ku yeʼesik le yaabilaj ku yantal ichil le máaxoʼob yéeyaʼanoʼob yéetel Jéeobaoʼ. Letiʼobeʼ ku yéeyaʼaloʼob  yéetel ‹kiliʼich muukʼ tumen Jéeoba utiaʼal ka u máatoʼob bey u paalaloʼobeʼ›. U kiliʼich muukʼ Dios «jaajkúuntik» tiʼob yéeyaʼanoʼob, le oʼolaleʼ jach ku creertikoʼob letiʼobeʼ u paalaloʼob Dios. Pero lelaʼ maʼ u kʼáat u yaʼal wa maʼ u kʼáatoʼob kuxtal utiaʼal minaʼan u xuul way Luʼumeʼ. U yojloʼobeʼ wa ku chúukpajal u yóoloʼobeʼ yaan u beetik u reyiloʼob yéetel Cristo teʼ kaʼanoʼ. Tsʼoʼoleʼ u yojloʼob xaneʼ ‹yéeyaʼanoʼob tumen Jéeoba, le Máax kiliʼichoʼ›. Bejlaʼeʼ tiʼ le 144,000 u paalal Dios u yéeymoʼ chéen junpʼíit pʼaatal way Luʼumeʼ (1 Juan 2:20; Apo. 14:1). Letiʼobeʼ ku yuʼubikoʼob jach naatsʼ yaniloʼob tiʼ Jéeoba, le oʼolal ku yaʼalikoʼobtiʼ: «¡Abá, k-Yuum!».

17. 1) ¿Baʼax esperanzail yaan tiʼ le yéeyaʼanoʼoboʼ? 2) ¿Bix u yojéeltikoʼob yéeyaʼanoʼob?

¹⁷ Wa yéeyaʼanecheʼ suuk a waʼalik ichil a oración le esperanza yaantech utiaʼal a bin kaʼanoʼ. Tsʼoʼoleʼ le baʼaxoʼob ku yaʼalik le Bibliaoʼ jach kʼaʼanaʼan a tiaʼal. Jeʼex ken tʼaanak le Biblia yoʼolal u tsʼoʼokol u beel Jesús yéetel u ‹noviaoʼ› a wojel táakaʼanechiʼ yéetel ka tsʼíiboltik u yúuchul (Juan 3:27-29; 2 Cor. 11:2; Apo. 21:2, 9-14). Ken tʼaanak xan le Biblia yoʼolal le yaabilaj ku yeʼesik Dios tiʼ le yéeyaʼanoʼoboʼ, a wojel tak teech táakaʼanechiʼ. Ken xan u tsʼáa tsolnuʼukoʼob le Biblia utiaʼal le yéeyaʼanoʼoboʼ le kiliʼich muukʼoʼ ku péeksikech a beete. U kiliʼich muukʼ Dioseʼ ku «jaajkúuntik» techeʼ yaan a bin kaʼan.

18. 1) ¿Baʼax esperanzail yaan tiʼ le «uláakʼ tamanoʼob[oʼ]»? 2) Techeʼ, ¿bix a wuʼuyikaba yoʼolal le esperanza yaantechoʼ?

¹⁸ Wa tiaʼanech ichil le «junmúuchʼ yaʼabkach máakoʼob» wa «uláakʼ tamanoʼob[oʼ]» Dioseʼ tsʼoʼok u tsʼáaiktech u páajtalil a kuxtal minaʼan u xuul way Luʼumeʼ (Apo. 7:9; Juan 10:16). ¿Bix a wuʼuyikaba yoʼolal le jatsʼuts esperanza yaantechoʼ? ¿Máasaʼ ku kiʼimaktal a wóol ken a xok teʼ Biblia yaan a kuxtal teʼ Paraísooʼ? ¿Máasaʼ ka tsʼíiboltik a kuxtal ich kiʼimak óolal junmúuchʼ yéetel a láakʼtsiloʼob bey xan a amigoʼob? ¡Jach wal ku kiʼimaktal xan a wóol ken a tukult yaan u xuʼulsaʼal le wiʼijiloʼ, le óotsililoʼ, le muʼyajiloʼ, le kʼojaʼaniloʼ bey xan le kíimiloʼ! (Sal. 37:10, 11, 29; 67:6; 72:7, 16; Isa. 33:24.) ¿Máasaʼ ka tsʼíiboltik a kaʼa ilik le máaxoʼob a yaabiltmoʼob tsʼoʼok u kíimloʼoboʼ? (Juan 5:28, 29.) ¿Máasaʼ jach ka tsʼáaik u graciasil tiʼ Jéeoba ikil u tsʼáaiktech le jatsʼuts esperanzaaʼ? Techeʼ kex maʼatech a jaantik le waaj yéetel maʼatech a wukʼik le vinooʼ jeʼel u páajtal a tsʼáaik gracias tiʼ Jesús úuchik u kʼubik u kuxtal wa ka bin teʼ Kʼaʼajsajiloʼ.

19, 20. 1) ¿Baʼax kʼaʼabéet k-beetik wa k-kʼáat kuxtal minaʼan u xuul? 2) ¿Baʼaxten unaj k-bin teʼ Kʼaʼajsajiloʼ?

¹⁹ Wa ka tsʼáaik a fe tiʼ Jéeoba, tiʼ Jesús yéetel tiʼ u kuxtal tu kʼuboʼ yaan a kuxtal minaʼan u xuul way Luʼumeʼ wa teʼ kaʼanoʼ. Le oʼolaleʼ ken xiʼikech teʼ Kʼaʼajsajiloʼ maʼalob ka tuukulnakech tiʼ le jatsʼuts esperanza yaantechoʼ yéetel tiʼ u kuxtal Jesús tu kʼuboʼ. Ken tsʼoʼokok u tʼúubul Kʼiin viernes 3 tiʼ abril tiʼ 2015, u millonesil máakoʼob tiʼ tuláakal yóokʼol kaab ken u muchʼubaʼob tu Najiloʼob Reino wa tuláakʼ tuʼuxoʼob utiaʼal le Kʼaʼajsajiloʼ.

²⁰ Ken k-líiʼsba utiaʼal le Kʼaʼajsajiloʼ k-eʼesik jach kʼaʼanaʼan u kuxtal Jesús tu kʼuboʼ. Wa k-chʼenxikintik u discursoil le Kʼaʼajsajiloʼ yaan k-eʼesik yaabilaj tiʼ u maasil yéetel yaan u taaktal k-tsikbaltiktiʼob u yaabiltmoʼon Jéeoba yéetel baʼax ken u beet maʼ tun xáantal (Mat. 22:34-40). ¡Le oʼolaleʼ bik pʼáatak maʼ a bin teʼ Kʼaʼajsajiloʼ!