¿Unaj wa in páayik taakʼin?
«U páayaʼal taakʼineʼ bey tsʼoʼokol beeleʼ; u boʼotaʼal pʼaaxeʼ bey u muʼukul kimeneʼ.» (Bey u yaʼalaʼal teʼ Áfricaoʼ)
TU LAKʼINIL Áfricaeʼ bey suuk u yaʼalaʼal utiaʼal u tsʼaʼabal naʼatbileʼ chéen chʼaʼabil u páayaʼal taakʼin, baʼaleʼ yaj u boʼotaʼal le pʼaaxoʼ. Techeʼ ¿bey wa xan a tuukuloʼ? Kex yaan hora ku tuklik máak unaj u páayik taakʼineʼ, ¿maʼalob wa ka u pʼaxuba? ¿Baʼax talamil jeʼel u taasikeʼ?
Jeʼex suuk u yaʼalaʼal xan teʼ Áfricaoʼ: «Wa taak u xuʼulul a biskaba yéetel wa máaxeʼ páay taakʼin tiʼ». U jaajileʼ a páayik taakʼin tiʼ juntúul a amigoeʼ yaan kʼiineʼ jeʼel tak u beetik u xuʼulul a biskabaʼexeʼ. Kex ka a tukult maʼalob yéetel kex maʼ a kʼáat a beet a kʼasaʼanileʼ, yaan horaeʼ maʼ tu jóokʼol jeʼex u páaʼtaʼaloʼ. Jach ku tsʼíikil máak ken u yil maʼ tu suʼutul le taakʼin tu majáantoʼ yéetel ku yantal kʼuuxilil tak yéetel u láakʼtsiloʼob máak. Le oʼolaleʼ maas maʼalob maʼ a páayik taakʼin chéen utiaʼal ka séeb anaktech taakʼin, chéen jaʼaliʼ wa minaʼan uláakʼ baʼax jeʼel u páajtal a beetkeʼ.
A páayik taakʼineʼ jeʼel tak u beetik a náachtal tiʼ Dioseʼ. ¿Baʼaxten? Tumen le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ kʼasaʼan le máaxoʼob maʼ u kʼáat u sutoʼob le taakʼin ku majáantikoʼoboʼ (Salmo 37:21). Tsʼoʼoleʼ «máax ku tsʼáaik pʼaaxeʼ letiʼ [rey]» (Proverbios 22:7). Le máax ku majáantik taakʼineʼ tak ken u boʼot u pʼaax ku pʼáatal libre. Jeʼex suuk u yaʼalaʼal xan teʼ Áfricaoʼ: «Wa ta chʼaʼaj majáantbil u yook wa máaxeʼ yaan a bin le tuʼux ken u túuxtechoʼ».
Le oʼolal unaj u sutik máak le taakʼin u maas séebaʼanil ku páajtaloʼ, utiaʼal maʼ u káajal u yantal kʼuuxilil. Wa ku chaʼik máak u yaʼabtal u pʼaaxeʼ, yaan u sen chiʼichnaktal, yaan u bin u wenel, yaan u kíimskuba meyaj, yaan u sakachtʼaan yéetel u núup... tsʼoʼoleʼ jeʼel tak u pʼaʼatal tumen u núupeʼ, jeʼel u demandartaʼaleʼ wa jeʼel u yoksaʼal carceleʼ. Jaaj u tʼaan kaʼach apóstol Pablo: «Maʼ a pʼaxkeʼex mix baʼal tiʼ mix máak, baʼaxeʼ yaabiltabaʼex ta baatsileʼex» (Romailoʼob 13:8).
¿JACH WA KʼAʼABÉET?
Jeʼex k-ilkoʼ maas maʼalob ka a tukult tubeel táanil tiʼ a páayik taakʼin. Máans ta tuukul: «¿Jach wa kʼaʼabéetten le taakʼinoʼ? ¿Jach wa tu jaajil jeʼel u pʼáatal minaʼan u modoil in tséentik in familiaeʼ? ¿Maʼ wa chéen táan in tsʼíiboltik baʼaloʼob maʼ tu páajtal in boʼotikiʼ?». Tu lugar u pʼaxkuba máakeʼ, maas maʼalob u conformar yéetel le baʼaxoʼob yaantiʼoʼ.
Loʼobaleʼ yaan kʼiin maʼ ten a kaxt uláakʼ baʼax a beete: maʼ xaaneʼ ken kʼaʼabéetchajak a séeb boʼotik wa baʼax. Baʼaleʼ wa ku kʼaʼabéettal a páayik taakʼineʼ ilawil a beetik jeʼex unajeʼ. ¿Bix túun unaj u beetaʼal?
Yáaxeʼ maʼ unaj k-tuklik wa chéen tumen yaan taakʼin tiʼ wa máaxeʼ kʼaʼabéet u páayik tiʼ uláakʼ máakoʼobiʼ. Maʼ maʼalob xan ka k-páay taakʼin yéetel u tuukulil maʼ k-sutik tiʼ u yuumiliʼ. Mix juntéen unaj u yaatal k-óol chéen tumen maas yaan taakʼin tiʼ uláakʼ máakoʼobiʼ (Proverbios 28:22).
Jeʼex tsʼoʼok k-yáax aʼalikoʼ boʼot a pʼaax u maas séebaʼanil ku páajtal. Wa le ka ta páayaj taakʼin maʼ aʼalabtech baʼax kʼiin unaj a sutikeʼ, yéey le fechaoʼ yéetel boʼot tu kʼiinil. Maʼalob xan ka a tsʼíibt bajux tsʼaʼabtech yéetel baʼax kʼiin a boʼotik (Jeremías 32:9, 10). Ken a boʼot a pʼaaxeʼ, wa ku páajtaleʼ jach tiʼ u yuumil ka a kʼub le taakʼinoʼ, beyoʼ yaan u páajtal a tsʼáaik u diosboʼotikil tiʼ. Wa ka sutik le taakʼin jach le kʼiin ta waʼalaj tiʼ u yuumiloʼ jeʼel u seguer a biskaba maʼalob tu yéeteleʼ. Jesuseʼ tu yaʼalaj tu Kaʼansajil le Puʼukoʼ: «Ken a waʼaleʼex ‹yaan› a beetkeʼex junpʼéel baʼaleʼ, beeteʼex» (Mateo 5:37). Tsʼoʼoleʼ maʼ u tuʼubultech le jatsʼuts kaʼansaj tu pʼataj Jesucristooʼ: «Tuláakal le baʼaxoʼob a kʼáateʼex ka beetaʼakteʼex tumen le máakoʼoboʼ, teʼexeʼ bey xan kʼaʼabéet a beetkeʼextiʼoboʼ» (Mateo 7:12).
LE BIBLIAOʼ KU YÁANTIK MÁAK
¿Baʼax jeʼel a beetik wa ku taaktal a páayik taakʼineʼ? Le Bibliaoʼ ku yaʼalik: ‹Kiʼimakchajak a wóol yéetel le baʼaxoʼob yaantechoʼ› (1 Timoteo 6:6). Le máaxoʼob kiʼimak u yóoloʼob yéetel le baʼaxoʼob yaantiʼoboʼ maʼ tu sen pʼaxkubaʼob. U jaajileʼ maʼ chéen chʼaʼabiliʼ, tumen bejlaʼeʼ tuláakal tuʼux ku yoksaʼal tu tuukul máak jeʼel u séeb tiaʼalintik le baʼax ku tsʼíiboltikoʼ. Le oʼolal maas maʼalob ka u kʼub u yóol máak u meyajt Dios. Koʼox ilik bix jeʼel u bin tiʼ máak wa ka u beet beyoʼ.
Tu luʼumil Asiaeʼ juntúul máak yéetel u yataneʼ tu chʼaʼtuklaj u manikoʼob junpʼéel baʼal úuch káajak u tsʼíiboltkoʼob: junpʼéel naj utiaʼal u kajtaloʼob. Utiaʼal u manikoʼobeʼ tu láaj xupoʼob le taakʼin u líiʼsmoʼoboʼ, tu páayoʼob taakʼin tiʼ le bancooʼ bey xan tiʼ u láakʼtsiloʼob. Maʼ sen úuch tiʼ leloʼ joʼopʼ u yilkoʼob bukaʼaj yajil u boʼol máak cada mes. Káaj u sen kíimskubaʼob meyaj meyaj meyaj... ka tsʼoʼokeʼ mix tiempo yaantiʼob utiaʼal u yantal yéetel u paalaloʼob. Le íichamtsiloʼ ku yaʼalik: «Chiʼichnakoʼon, kaʼanaʼanoʼon yéetel óoliʼ maʼatech k-wenel kaʼachi; t-uʼuyaj bey k-kuchmaj junpʼéel nuxiʼ tuunicheʼ. Jach yaj baʼax úuchtoʼon».
«Wa k-ilik le taakʼin jeʼex u yilaʼal tumen Diosoʼ maas maʼalob u bintoʼon»
Junpʼéel kʼiineʼ kʼaʼajtiʼob baʼax ku yaʼalik 1 Timoteo 6:6, ka tu yiloʼobeʼ maas maʼalob ka u konoʼob le najoʼ. Máan kaʼapʼéel jaʼab tak ka béeychaj u láaj boʼot u pʼaaxoʼob. Letiʼobeʼ ku yaʼalikoʼob baʼax tu kanoʼob: «Wa k-ilik le taakʼin jeʼex u yilaʼal tumen Diosoʼ maas maʼalob u bintoʼon».
Tuláakal tuʼux ku yaʼalaʼal maʼ maʼalob ka u sen pʼaxuba máakiʼ, maʼ chéen teʼ Áfricaoʼ. Kex beyoʼ yaʼab máakoʼob ku seguer u pʼaxkubaʼob. Yoʼolal le baʼaxoʼob ku yaʼalik le Bibliaoʼ, ¿máasaʼ maas maʼalob ka k-tukult tubeel táanil tiʼ k-páayik taakʼin?
