Le Bibliaoʼ junpʼéel libro jach úuchben. Káaj u tsʼíibtaʼal walajki 3,500 años teʼ Lakʼinoʼ, tu kʼiinil le shangoʼoboʼ —u maas úuchbenil le chʼiʼibal anchajaʼan tu luʼumil Chinaoʼ— bey xan tu kʼiiniloʼob jach káajal ku beetik le mayaʼoboʼ (Preclásico Temprano). Tsʼoʼoleʼ mil años u bin u yantal le budismo teʼ Indiaoʼ. (Ilawil le cuadro « Kʼaj óolt le Bibliaoʼ».)

Junpʼéel libroeʼ chéen jeʼel u jóoʼsaʼal u yutsil wa séeb u naʼataʼal yéetel wa ku taasik maʼalob tsolnuʼukoʼobeʼ. Le Bibliaoʼ beyoʼ: ku núukik le kʼáatchiʼob maas kʼaʼanaʼantak yaan yil yéetel le kuxtaloʼ.

Yaʼab máakeʼ taak u yojéeltik bix káajik le kuxtal way Luʼumaʼ. Lelaʼ tiʼ ku tsoʼolol tu yáax kaʼapʼéel capituloiloʼob Génesis, u yáax libroil le Bibliaoʼ. Teʼeloʼ ku yaʼalikeʼ «tu yáax chuuneʼ» —u milesil millones años bejlaʼeʼ— beetaʼab tuláakal baʼal: le galaxiaʼoboʼ, le estrellaʼoboʼ yéetel le Luʼumaʼ (Génesis 1:1). Ku tsolik xan bix úuchik u preparartaʼal le Luʼum utiaʼal u yantal kuxtaloʼ, bix úuchik u beetaʼal jejeláas baʼaloʼob kuxaʼanoʼob yéetel bix úuchik u beetaʼal wíinik. Ku yaʼalik xan baʼax oʼolal beetaʼab tuláakal baʼal.

Le Bibliaoʼ ku yaʼalik baʼax kʼaʼabéet k-beetik wa ku yantaltoʼon problemaʼob. Lelaʼ séeb u naʼataʼal. Koʼox ilik baʼaxten.

Yáaxeʼ tumen le baʼaxoʼob ku yaʼalikoʼ jach clarotak; juntaatsʼ u yaʼalik yéetel jatsʼuts u tsolik. Minaʼan tʼaanoʼob mix kaʼansajoʼob istikyaj u naʼataʼaliʼ. Tak le baʼaloʼob ku tuklaʼal istikyaj u naʼataʼaloʼ le Bibliaoʼ ku tsolik yéetel tʼaanoʼob suuk u meyajtoʼon.

Por ejemploeʼ Jesuseʼ utiaʼal u kʼuchul tu puksiʼikʼal máakeʼ tu chʼaʼchiʼitaj baʼax ku yúuchul sáamsamal. Bey tu beetil tu Kaʼansajil le Puʼukoʼ, jeʼex u chíikpajal tu capituloiloʼob 5 tak 7 tiʼ Mateoeʼ. Juntúul máak ku xakʼaltik u tʼaaniloʼob le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ u Kaʼansajil le Puʼukoʼ «maʼ chéen ku chupik u pool máak yéetel tʼaanoʼobiʼ baʼaxeʼ ku tsʼáaik maʼalob tsolnuʼuk yéetel ku yaʼalik tiʼ máak bix unaj u kuxtal». Tuláakal lelaʼ jeʼel u páajtal a  xokik ich 15 wa 20 minutos, pero yaan u péek a wóol ken a wileʼ kex jach kʼaj óolaʼan le tʼaanoʼob meyajnaj tiʼ Jesusoʼ le baʼaxoʼob tu tsoloʼ jach ku yáantaj.

Uláakʼ baʼax oʼolal séeb u naʼataʼal le Bibliaoʼ, tumen ku tsikbaltik baʼaloʼob uchaʼantak, maʼ chéen cuentosiʼ. Junpʼéel enciclopediaeʼ ku yaʼalikeʼ «ku tsikbaltik baʼaxoʼob tu beetaj máakoʼob óotsiloʼob yéetel máakoʼob jach kʼaj óolaʼanoʼob; ku yaʼalik baʼax tu sufrirtoʼob, baʼax líiʼs u yóoloʼob, baʼax beet u bin kʼaasiltiʼob yéetel baʼax beet u kiʼimaktal u yóoloʼob» (The World Book Encyclopedia). Bejlaʼeʼ letiʼe baʼaxoʼob ku yúuchul xan tiʼ máakoʼ. Tsʼoʼoleʼ séeb u naʼataʼal yéetel yaan baʼax maʼalob ku kaʼansiktoʼon (Romailoʼob 15:4).

Utiaʼal a naʼatik junpʼéel libroeʼ kʼaʼabéet tsʼíibtaʼan ichil le idioma ka naʼatikoʼ. Bejlaʼeʼ kex jeʼel tuʼuxak kajaʼanecheʼ jeʼel u páajtal a kaxtik le Biblia ichil óoliʼ jeʼel máakalmáak idiomaeʼ, maʼ xaaneʼ tak ichil junpʼéel idioma ka naʼatik. ¿Bix u béeytal leloʼ?

U traducirtaʼal. Le Bibliaoʼ ich hebreo, arameo yéetel griego yáax tsʼíibtaʼabi. Yoʼolal lelaʼ chéen junpʼíit máakoʼob jeʼel u páajtal kaʼach u xokikoʼobeʼ. Utiaʼal ka yanak le Biblia ichil uláakʼ idiomaʼoboʼ yaʼab máakoʼob uts u puksiʼikʼaloʼob tsʼoʼok u tsʼáaik u yóol u traducirtoʼob. Bejlaʼeʼ tsʼoʼok u traducirtaʼal kex ich 2,700 idiomaʼob, tu túulisil wa chéen junjaats. U kʼáat u yaʼaleʼ maas tiʼ u 90% u kajnáaliloʼob le yóokʼol kaabaʼ jeʼel u páajtal u xokikoʼob le Biblia ichil u idiomaʼoboʼ.

U tʼoʼoxol. Le Bibliaoʼ tiʼ kʼéewel wa tiʼ juʼun (papiro) yáax tsʼíibtaʼabi. Utiaʼal maʼ u saʼatal le baʼax ku yaʼalik le tsʼíiboʼoboʼ anchaj u copiartaʼal yaʼab u téenel. Kex beyoʼ maʼ yaʼab máak ku páajtal u manikiʼ, tumen le copiaʼobaʼ táaj koʼojtakoʼob kaʼachi. Baʼaleʼ ka inventartaʼab le imprenta tumen Gutenberg walajki maas tiʼ quinientos cincuenta añosoʼ, yaʼab Bibliaʼob káaj u jóoʼsaʼal tu séebaʼanil. Ku tuklaʼaleʼ maas tiʼ cinco mil millones Bibliaʼob tsʼoʼok u tʼoʼoxol.

Mix junpʼéel u libroil religión ku páajtal u keʼetel yéetel le Bibliaoʼ. Jeʼex k-ilkoʼ le Bibliaoʼ beetaʼan utiaʼal ka naʼataʼak tumen tuláakal máak. Baʼaleʼ ¿baʼax jeʼel u yáantkoʼon k-naʼateʼ? ¿Baʼax utsil ku taasik? Koʼox ilik teʼ tuláakʼ xookoʼ.