Le Bibliaoʼ 66 mejen libroʼob yaantiʼ yéetel tsʼíibtaʼab tu yáamil 1,600 años. Le baʼax ku yaʼalikoʼ tiʼ Dios u taal, le oʼolal ku yaʼalaʼaltiʼ «u tʼaan Dios» (1 Tesalonicenses 2:13).

Teʼ xookaʼ yaan a kanik:

•  Datos yoʼolal le Bibliaoʼ

•  ¿Tiʼ baʼax ku tʼaan le Bibliaoʼ?

•  ¿Tsʼoʼok wa u kʼexpajal le Bibliaoʼ?

•  ¿Baʼaxten tsʼoʼok u traducirtaʼal ich yaʼab idiomaʼob le Bibliaoʼ?

•  ¿Máax aʼal baʼaxoʼob kun tsʼíibtbil teʼ Bibliaoʼ?

•  ¿Chúukaʼan wa yanil le Bibliaoʼ?

•  Bix jeʼel a kaxtik le tekstoʼoboʼ

•  U libroiloʼob le Bibliaoʼ

•   ¿Máax beet u tsʼíibtaʼal le Bibliaoʼ? Dios, pero meyajnajtiʼ kex 40 máakoʼob utiaʼal ka u tsʼíibtoʼob. Ichil le máakoʼobaʼ tiaʼan Moisés, rey David, Mateo, Marcos, Lucas yéetel Juan. a Dios tsʼáa tu tuukuloʼob le baʼax ken u tsʼíibtoʼoboʼ (2 Timoteo 3:16).

   Tukult lelaʼ: Juntúul máak yaan u empresaeʼ taak u túuxtik junpʼéel correo yéetel ku yaʼalik tiʼ u secretario ka u tsʼíibte. Le máakoʼ ku tsolik tiʼ u secretario baʼax u kʼáat ka u tsʼíibte. Kex letiʼe secretario tsʼíibtoʼ pero maʼ u tuukuloʼobiʼ. Bey xan úuch yéetel le Bibliaoʼ, kex chéen máakoʼob tsʼíibteʼ maʼ u tuukuloʼob yaniʼ, baʼaxeʼ tiʼ Dios u taal tumen letiʼ aʼal baʼax kun tsʼíibtbiliʼ.

•   ¿Baʼax u kʼáat u yaʼal le tʼaan Bibliaoʼ? Bibliaeʼ ku taal tiʼ le tʼaan ich griego biblía, u kʼáat u yaʼal «mejen libroʼob». Ka máan kʼiineʼ le tʼaan ich griegoaʼ meyajnaj utiaʼal u yúuchul tʼaan tiʼ tuláakal le mejen libroʼob ku taasik le Bibliaoʼ.

•   ¿Baʼax kʼiin ka tsʼíibtaʼab le Bibliaoʼ? Káaj u tsʼíibtaʼal tu añoil 1513 t.t.J. yéetel tsʼoʼoksaʼab kex teʼ año 98 tsʼ.t.J. Tuláakal le Bibliaoʼ tu bisaj kex 1,600 años u láaj tsʼíibtaʼal.

•   ¿Tuʼux pʼáat le úuchben tsʼíiboʼob originaloʼoboʼ? Tak tuʼux ojéelaʼaneʼ mix junpʼéel pʼaatliʼ. Tumen le Kiliʼich Tsʼíiboʼoboʼ tsʼíibtaʼab tiʼ baʼaloʼob jeʼex papiro yéetel pergamino, le nuʼukuloʼobaʼ jach séeb u kʼastaloʼob. Chéen baʼaleʼ le escribaʼoboʼ yaʼab u téenel tu copiartoʼob yéetel jach tu kanáantoʼob le bix tu beetiloʼoboʼ. Le oʼolal páajchaj u yojéeltaʼal baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ.

•   ¿Baʼax le «Tsʼíiboʼob ich Hebreo» yéetel le «Tsʼíiboʼob ich Griegooʼ»? Le Tsʼíiboʼob ich Hebreooʼ letiʼe jaats tiʼ le Biblia tsʼíibtaʼab ich hebreooʼ, lelaʼ kʼaj óolaʼan xan bey Antiguo Testamentoeʼ. b Tiʼ le jaatsaʼ ku yaʼalaʼal xan tiʼ Úuchben Tsʼíiboʼob ich Hebreo. Le Tsʼíiboʼob ich Griegooʼ letiʼe jaats tiʼ le Biblia tsʼíibtaʼab ich griegooʼ, kʼaj óolaʼan xan bey Nuevo Testamentoeʼ. Tiʼ le jaatsaʼ ku yaʼalaʼal xan tiʼ Úuchben Tsʼíiboʼob ich Griego. Le kéen nuʼupuk le kaʼapʼéel jaatsoʼobaʼ ku yaʼalaʼaltiʼ U Tʼaan Dios. c

•   ¿Baʼaxoʼob ku taasik le Bibliaoʼ? Teʼ Bibliaoʼ yaan tsikbaloʼob, leyoʼob, profecíaʼob, poesíaʼob, proverbioʼob, kʼaayoʼob yéetel cartaʼob (ilawil le jaats « U libroiloʼob le Bibliaoʼ»).

 Tu káajbal le Bibliaoʼ ku tsikbaltik bix úuchik u beetik Dios le kaʼan yéetel le Luʼumoʼ. Tsʼoʼoleʼ ku yaʼalikeʼ u kʼaabaʼ Dioseʼ Jéeoba yéetel u kʼáat ka k-kʼaj óolte (Salmo 83:18).

 Le Bibliaoʼ ku yaʼalik xaneʼ tsʼoʼok u yaʼalaʼal baʼaloʼob maʼ jaajtak tu contra Diosiʼ yéetel ku tsolik bix ken u yeʼesil maʼ jaaj le baʼax ku yaʼalaʼal tu contraoʼ.

 Ku yaʼalik xan baʼax u tukultmaj u beetik yoʼolal wíinik bey xan way Luʼumeʼ. Ku tsolik baʼax ken u beet Dios maʼ kun xáantal utiaʼal a xuʼulsik tuláakal le baʼax beetik k-sufriroʼ.

 Le Bibliaoʼ ku tsʼáaik xan maʼalob consejoʼob jach jeʼel u yáantkoʼon ichil k-kuxtaleʼ. Koʼoneʼex ilik jujunpʼéel ejemploʼob:

•   Bix jeʼel a biskaba maʼalob yéetel u maasileʼ. «Tuláakal le baʼaxoʼob a kʼáateʼex ka beetaʼakteʼex tumen le máakoʼoboʼ, teʼexeʼ bey xan unaj a beetkeʼextiʼoboʼ» (Mateo 7:12).

   Baʼax u kʼáat u yaʼale: Le bix a kʼáat ka tratartaʼakecheʼ bey xan unaj a tratartik u maasiloʼ.

•   Baʼax jeʼel a beetik utiaʼal maʼ a sen estresareʼ. «Junpuliʼ maʼ a sen chiʼichnaktaleʼex yoʼolal u kʼiinil sáamal, tumen sáamaleʼ yaan xan u yantal baʼaloʼob jeʼel u beetik a chiʼichnaktaleʼexeʼ» (Mateo 6:34).

   Baʼax u kʼáat u yaʼale: Maʼ a sen chʼíikil tuukul tiʼ le problemas maʼ úuchkoʼ, baʼaxeʼ maas maʼalob ka a wutskíint le yaantech teʼ súutukoʼ.

•   Bix jeʼel u yantal kiʼimak óolal ichil a familiaeʼ. «Cada juntúul tiʼ teʼexeʼ u yaabilt u yatan jeʼex u yaabiltmilubaeʼ. Le atantsil xanoʼ unaj u jach respetartik u yíicham» (Efesios 5:33).

   Baʼax u kʼáat u yaʼale: Utiaʼal u yantal kiʼimak óolal ichil a familiaeʼ kʼaʼabéet a weʼesik yaabilaj yéetel respeto.

  Maʼatech. Le ka comparartaʼab le úuchben tsʼíiboʼob yéetel le túumben Bibliaʼoboʼ le máaxoʼob xakʼaltik le Bibliaoʼ tu yiloʼobeʼ igual baʼax ku yaʼalik. Leloʼ ku yeʼesiktoʼoneʼ Dioseʼ u kʼáat ka xoʼokok yéetel ka naʼataʼak le baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ. Le oʼolal tu kanáantaj maʼ u kʼeʼexel le baʼax ku kaʼansikoʼ d (Isaías 40:8).

 Tumen teʼ kʼiinoʼobaʼ u maas yaʼabil le máakoʼoboʼ maʼ tu naʼatkoʼob le idioma úuchik u yáax tsʼíibtaʼal le Bibliaoʼ. Tsʼoʼoleʼ jach kʼaʼabéet u yojéeltaʼal tumen ku taasik «maʼalob baʼaloʼob» ku taal tiʼ Dios. Kʼaʼabéet u yojéeltaʼal «tiʼ tuláakal luʼumoʼob, tribuʼob, idiomaʼob yéetel kaajoʼob» (Apocalipsis 14:6). Utiaʼal túun u xokikoʼob yéetel u naʼatkoʼob tubeel baʼax u kʼáat Dios ka u beetoʼobeʼ kʼaʼabéet u yantaltiʼob junpʼéel Biblia traducirtaʼan ichil u idiomaʼob. Beyoʼ yaan u naʼatkoʼob tubeel.

 Óoxpʼéel bix jeʼel u páajtal u traducirtaʼal le Bibliaoʼ:

•   Cada tʼaan: Ku traducirtaʼal literal cada tʼaan.

•   Chéen u ideasil: Ku meyaj tʼaanoʼob utiaʼal u traducirtaʼal u significadoil le tekstooʼ.

•   U jel aʼalaʼal le tekstooʼ: Ku kʼeʼexel jujunpʼéel tʼaanoʼob utiaʼal u maas jatsʼutstal u xoʼokol le Bibliaoʼ. Chéen baʼaleʼ u beetaʼal leloʼ yaan kʼiineʼ jeʼel u beetik u kʼexpajal baʼax u kʼáat u kaʼans le tekstooʼ.

 Utiaʼal u beetaʼal junpʼéel maʼalob traducción tiʼ le Bibliaoʼ kʼaʼabéet u usartaʼal le tʼaanoʼob ku taaskoʼ, u meyaj le tʼaanoʼob suuk u meyaj tiʼ le máakoʼob teʼ kʼiinoʼobaʼ yéetel ka séeb naʼataʼak. Beyoʼ yaan k-naʼatik baʼax taak u kaʼansiktoʼon Dios. e

 Dios beet u tsʼíibtaʼal le Bibliaoʼ. Le beetik u tuukul letiʼ tsʼíibtaʼan ichil. Desde úuchjeakileʼ Dioseʼ tu yéeyaj u kaajil Israel utiaʼal ka u kanáantoʼob «le Tsʼíiboʼob santoʼob» wa le Tsʼíiboʼob ich Hebreooʼ (Romanos 3:2).

 Chúukaʼan. Yaan máaxoʼobeʼ ku yaʼalikoʼobeʼ le úuchben tsʼíiboʼob taʼakaʼan úuchjeakiloʼ kʼaʼabéet u yoksaʼaloʼob ichil le Bibliaoʼ. f Chéen baʼaleʼ le libroʼob jach tu jaajil ku taaloʼob tiʼ Diosoʼ jelaʼanoʼob tiʼ u maasil, tumen ku taaskoʼob le u jaajil kaʼansajoʼ (2 Timoteo 1:13). Tsʼoʼoleʼ maʼ tu contradecirkubaʼob, maʼ jeʼex u maasil úuchben tsʼíiboʼob ku yaʼalaʼal kʼaʼabéet u yoksaʼaloʼob ichil le Bibliaoʼ. g