Maria Lúciaeʼ síij tu luʼumil Brasil yéetel yaan junpʼéel kʼojaʼanil tiʼ ku kʼaabaʼtik síndrome de Usher, le kʼojaʼanilaʼ maases ku beetik u kóoktal yéetel u chʼóoptal máak. Letiʼeʼ desde ka síijeʼ kóok, le oʼolal yanchaj u kanik lenguaje de señas. Kex treinta años yaantiʼ ka káaj u bin u sáasil u yich. Kex maʼ fácil u kuxtal tumen kʼojaʼaneʼ uts tu tʼaan u kaxtik u yutsil u maasil. Kex tsʼoʼok maas tiʼ 70 años tiʼeʼ láayliʼ kiʼimak u yóoleʼ tumen ku yuʼubik yaan u biilal u kuxtal.

 Maria Lúciaeʼ tu kʼaj óoltaj u testigoʼob Jéeoba tu añoil 1977 antes tiʼ u káajal u bin u sáasil. Letiʼeʼ ku yaʼalik: «Adriano áanten in kan baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ, teen yéetel Adrianoeʼ múul xooknajoʼon kaʼach tiʼ junpʼéel colegio. Le ka tin kaʼa ileʼ maʼ sen úuch u beetuba u testigo Jéeobaiʼ. Letiʼeʼ tu yaʼalajteneʼ máakeʼ jeʼel u páajtal u kuxtal way Luʼum tiʼ junpʼéel jatsʼuts paraíso tuʼux mix máak kun kʼojaʼantaleʼ. Le baʼax tu yaʼalajtenoʼ jach jatsʼuts tin wuʼuyil le oʼolal káaj in xokik le Bibliaoʼ. Maʼ sen úuch tiʼ leloʼ káaj in muchʼkinba yéetel le sukuʼunoʼob yanoʼob teʼ Río de Janeirooʼ. Jujunpʼéel jaatsoʼob tiʼ le muchʼtáambaloʼoboʼ ku máansaʼal kaʼach ich lenguaje de señas. Yéetel u yáantaj Jéeobaeʼ béeychaj in maas tsʼáaik in wóol in meyajte yéetel okjaʼanajen tu mesil julio tiʼ 1978».

 Ka máan kʼiineʼ Maria Lúciaeʼ tu kʼexaj u múuchʼulil, chéen baʼaleʼ le múuchʼulil tuʼux binoʼ mix máak u yojel lenguaje de señasiʼ. Tu káajbaleʼ jach talamchaj tiʼ u naʼatik baʼax ku tsoʼolol teʼ muchʼtáambaloʼoboʼ, chéen baʼaleʼ yanchaj kaʼatúul kiikoʼob utiaʼal áantik. Le kiikoʼobaʼ ku kutaloʼob tu tséel yéetel ku beetkoʼob notas tiʼ le baʼaxoʼob táan u tsoʼololoʼ. Maria Lúciaeʼ ku yaʼalik: «Le kéen kʼuchken tin wotocheʼ kin sen repasartik le notaʼob utiaʼal in maas naʼatik le baʼax tsoʼol teʼ salónoʼ. Ka máan kʼiineʼ le kiikoʼobaʼ tu kanoʼob lenguaje de señas utiaʼal u máas áantkenoʼob».

 Jujunpʼíitil ka lukʼ u sáasil Maria Lúcia, bey úuchik u pʼáatal maʼ tu yilik le señas ku beetaʼaltiʼoʼ. Utiaʼal túun u béeytal u yojéeltik baʼax ku yaʼalik u maasileʼ káaj u maʼachal u kʼab utiaʼal u tsoʼolol tiʼ baʼax táan u yaʼalaʼal. Letiʼeʼ ku yaʼalik: «Utiaʼal in wojéeltik baʼax ku yaʼalaʼalten ich lenguaje de señaseʼ ku maʼachal in kʼab tumen le máax tsolikten baʼax ku yaʼalaʼaloʼ».

 Maria Lúciaeʼ jach kiʼimak u yóol yoʼolal le bix u yáantaʼaloʼ. Letiʼeʼ ku yaʼalik: «Jach kiʼimak in wóol yoʼolal le áantaj ku tsʼáaikten le kiikoʼobaʼ, wa maʼ tu yoʼolaloʼobeʼ maʼ tu béeytal in kaanbal teʼ reuniónoʼoboʼ mix teʼ asambleaʼoboʼ».

 Maria Lúciaeʼ láayliʼ jach u tsʼaamaj u yóol predicareʼ. Letiʼeʼ uts tu tʼaan u predicar tiʼ le kóokoʼoboʼ, utiaʼal lelaʼ ku meyajtiʼ u kʼaboʼob. Le máakoʼoboʼ hasta ku jaʼakʼal u yóoloʼob yoʼolal le bix u tsʼáaik u yóol u kaʼans u Tʼaan Diosoʼ. Le táan le COVID-19, Maria Lúciaeʼ tu tsʼíibtaj xan yaʼab cartaʼob tiʼ le kóokoʼoboʼ, lelaʼ béeychaj u beetik yéetel u yáantaj u sukuʼun ku kʼaabaʼtik José Antônio. a

 ¿Bix úuchik u beetik? Maria Lúciaeʼ ku yaʼalik: «Utiaʼal u jóokʼol parejo le baʼaxoʼob kin tsʼíibtikoʼ ku meyajten junpʼéel chan nuʼukul de plástico. José Antônioeʼ jach maʼalob u pool, séebaʼan u kʼaʼajaltiʼ junpʼéel baʼax u xokmaj wa junpʼéel teksto yaan teʼ Bibliaoʼ. Le kéen u yaʼalteneʼ kin tsʼíibtik ichil le cartaʼoboʼ. Tumen maʼ yaʼab máak u yojel u xok mix u tsʼíibt le lenguaje de señasoʼ kin wilik in tsʼíibtik le cartaʼob junpʼéel bix ka séeb naʼataʼakoʼ».

 Kex Maria Lúcia tsʼoʼok u jach bin u sáasileʼ láayliʼ jach x-meeyjileʼ. Karoline, juntúul máax áantik yéetel le lenguaje de señasoʼ ku yaʼalik: «Maria Lúciaeʼ uts tu tʼaan u pʼatik limpioil u yotoch yéetel maʼ xeʼexekʼ yanikiʼ, tuláakal baʼal u tsʼaamaj tu lugar. Letiʼeʼ jach uts tu tʼaan u cocinar bey xan u invitartik u amigoʼob janal».

 Jefferson, juntúul máax ku beetik u ancianoil teʼ múuchʼulil tuʼux ku bin Maria Lúciaoʼ ku yaʼalik: «Maria Lúciaeʼ jach táaj u yaabiltmaj Jéeoba bey xan le máakoʼoboʼ. Letiʼeʼ mantatsʼ ku kaxtik u yutsil u maasil» (Filipenses 2:4).