Ho ani ageda gu pangbanga ni du tipa kusaahe du rogo gu buku nga ga Ziazia Kekeapai nga Bambata pai, ani nawirika gupai yo nga gu bambata kumba nangia Adamu, Mbori aya fu ko: “Agu angua du ati yo dunduko mo nirí zuzuhe ari a wa mo akpi nyemu he; ono gu ngua nga ngua ina wenepai na gbegberẽpai ka mo rí nga zuzuhe ya, bambiko ni gu rago ka mo ri zuzuhe mo akpí akpi ni rengo.” (Bambata Pai 2:16, 17) Gu fugo re nayugoho ziazia nga ka Adamu agisangba ga Mbori rugute, ka ko akpingo te ono ka ko aandu kindi kumbatayo kaa raka ati Edene yo.

Si nafu kina gberãrago tie nga, kuba gupai nga Adamu sia ka giasangba na ki raki nyeanye kindi, ko asia ka basa ga Mbori zahe na ko ki ri gu ngua i aima ya fuko ka ko ringa ha ya ho diako nangia Eva afuhe ni fuko. (Bambata Pai 3:1-6) Sangbana gu basa sangba re kindi na ome ku rani areme. Gu mokedi nangia Pauro asaki rogo gipai yo re wa gere: “Wa gbegberẽpai akuru ku zegino mbiko boro sa, kpio ki du mbiko gbegberẽpai; si du kpio andu andu ti ni sa aboro dũ, bambiko i aingi ainga dũ.” (ARomo 5:12) Gu “boro sa” re nga Adamu. Ono ginihe nangia gu ingapai re, na tipagine si andu ti ni kuti kpio?

Gupai Adamu amangihe re—ki ta ino aino nibasa sangba Mbori watadu ka kuo gako ndiko—nga ingapai. (1 Yoane 3:4) Na mosoro ingapai nga kpio, a wa Mbori agumbaha fu Adamu. Ka Adamu—gbiati agu atitako naaye kumbatayo—anye ni ruruyo kuti ga Mbori zahe, ka i adunga na ingapai te na ka i ahianga kpio te. Mbori aambakada nga aboro i kpi te ono i raki—nyeanye kindi.

 Kango ho ti gupai nga ‘kpio andu andu sa aboro dũ,’ a wa Ziazia Kekeapai nagumbaha te. Ya mo kura papara rani ho naraka fuo kpio rani? Badungu kura aboro ima rengba ka ya ii, gu kura papara rani kinaho nga mbisimo akpingo ya. Gipai re kini du wa ka i ya gupai Mbori apehe fu Adama angia ziree. Ngba gini gene duhe wo? Ka si du nga papara rani nandu ka raka rogo kura ba fuo kpio rani, kpio dunga ni sangbana ingapai wa gu Mbori agumbaha te. Ziazia Kekeapai naya: ‘Mbori arengba nga na gumba zire te.’ (AEbere 6:18) Gu rengo duho nga, Satana du naagumba ziree ho ka aya ni fu Eva we: “Oni akpí nga wa sa te.”—Bambata Pai 3:4.

Gu re kini ye na gu sanahe nga, Ka si du nga mburu gu yugopai nga he kina rogo rani yo akpingo ya nga mbisimo rii ziree, ginihe tie ni naamanga fuo kpio?

Gu pangbanga du rogo Bambata Pai du tipa kusaahe naya: “Yekova Mbori ki mangi kumba rogo nvutu sende, ki ongo onga unga ku õko yo; kumba ki du ni unga mbisimo.” Kuti gu sasa Ziazia Kekeapai nga, New World Translation gu fugo nga, “unga mbisimo” si i asaha nga “unga boro” i asaha ti gu fugo du rogo pa-Ebere nga, ne’phesh, * du rogo yo nga “onga raki raki he.”—Bambata Pai 2:7, mo bi gu kekeapai du bandu waraga yo.

Ziazia Kekeapai napehe ape ziazia nga i aakusanga aboro ni basasa na mbisimo nga gu akpingo ya te. Kuba gure, aboro ni basasa nga “unga mbisimo.” Si du nga ndu gupai ka mo vura gbata gupai re agbata ti ni vuru, pai ho mo nika bihe rogo Ziazia Kekeapai nga “mbisimo akpingo te” te.

Wa duhe nga Ziazia Kekeapai ayanga he kina rogo aboro yo nga mbisimo akpingo ya te, tipagine du badungu apambori ayugo gupai ti ni du kia? Karagapai kuti gipai re na karaga rani kuti gu Ezipeta nadu mbata.

Herodotus nangia bakeke kuru apangbanga nga ga aGiriki ko rogo bisue kama agarã Mbata fu Batika Kristo (M.B.K.), aya we aEzipeto nangia “gu bambata aboro nasongodi gu yugopai nga mbisimo akpingo te.” Gu kura kuru sino mangapai nga ga aBabero abi gupai na tooni paha nga mbisimo akpingo te. Ti gu regbo Gu Aregizanda Pako Akii Gbe adi Middle East rogo gu garã nangia 332 M.B.K., agu abawisigipai nangia ga aGiriki yo aima gbandaka gi yugopai re, na si ki ima gbandaka ni ipo rogo gu bariwara ngbii nga ga aGiriki.

Rogo bambata sa kama agarã Fuo Batika Kristo (F.B.K.), agu abaworimo nangia aYudo gbiati gu sangisangi pambori nangia Essenes na aFarusi, ayugu gupai nga mbisimo nabata abata rogo boro yo ti regbo kpio. Gu buku nga ga aYudo nga, Jewish Encyclopedia aya: “Gu ida nga mbisimo akpingo te aye fu aYudo be aGiriki vurube gu ziree yugopai nangia ga Plato.” Wakina gure a, gu bakeke kuru apangbanga naadu rogo bambata kama agarã nangia Josephus ada kuti gupai nga gu yugopai re aadunga kuti Ziazia Kekeapai te, ono kuti gu “ida nangia ga awiri aGiriki”, nga gu ko abihe nga si angia dunguradungura apangbanga be gayo abagumba kuru apangbanga.

Wa gi sino aGiriki re amaaha pai, si atona ka gbandaka, agu aboro naamanga tiyo nga i nga aKristano adi gi yugopai nga ga apagano re a. Ringbisihe kuti gu bakeke kuru apangbanga nga Jona Lendering, “Plato aberẽ gupai nga mbisimo rani adu mbata rogo bawene ba na awere si naraka rogo gbegberẽ zegino nga gu naasaha taata tipa ka koda ga Plato ziree yugopai na ga aKristano.” Ngba gi gene re, “aKristano” adi gu ida nga ga apagano nga mbisimo akpingo te na ki saha ni papara gayo aida.

Rogo bambata kama agarã, gu mokedi nangia Pauro agumba gi zahe re: “Toro nagumba ha zukazuka ya rogo kusa rago agu yo nikati ku sa yo ti idapase, niidi pa agu atoro nga airanangahe, na gu yugopai nga ga adaimona,” (1 Timoteo 4:1) Agi afugo re ima da ti rengo nzunzu! Gu ida nga mbisimo akpingo te nga kpiapai sa dagba “gu yugopai nga ga adaimona.” Ziazia Kekeapai asongodanga gi yugopai re te, na mburuhe rogo gu ziree pambori nangia ga apagano nadu mbata gbiati aziree yugopai.

Ani na ngbarago mbiko Yesu aya: “oni aína rengo aina, ki ra ni rironi be rengo.” (Yoane 8: 32) Dia gu rengo nga ga Ziazia Kekeapai, ima fu ranirii furani be agu ayugopai naba gberãrago ti Mbori, gbiati agu amangaapai nga gu nasonosa gu badungu apai nga ga apambori. Kurigure, gu rengo du rogo Fugo Mbori yo ima fu ranirii furani be sino atitase gbiati irisokpiahe nga gu nakoda tihe na pa kpio.—Mo bi gu sanduki nga, “ Wari du gu Kpikpiyo Ni?”

Bakusirani aakusanga aboro tipa i raki gbua ti agarã 70 watadu 80 ri kpotosende na ki ga ka ndu ka ra gayo raka nabaha rogo kura ba te. Gako ringbisapai angia aboro raki nyeanye kindi auru kpotosende ane ni agu awiriko nagia sangbako. Gi ga Mbori ringbisapai re nayugo gako nyemuse tipa aboro, na paha agberãnga te. (Maraki 3:6) Bake papara Atambuahe atakipandehe ki ya: “Ruru aboro adía kumbo ringara, ki nye anye kindi.”—Atambuahe 37:29.