Aboro naya gu biriki nga ga zogarago nga inga mangasunge na gu pagbia du boro na ni tipa ka undo tiní. Gu inga mangasunge na pagbia re aima enga bakuru kusayo. Ni kpiapai, Ziazia Kekeapai na andiko rogoho nazahe tipa marã mobirimo ti regbo sapangbanga, gere nayugo gupai nga gi mangapai re aima enga susi agarã wa 3,500 kusayo. (Gate 23:8) Rengo ngaha nga, biriki nga kina dia marã mobirimo sa te. Agu abangbembatayo rogo abasunge nga airabiriki, i nadĩ ahe, nirogo ngbiti agu sunge adu nga yo na pagbia kuriihe ya, watadu ka dĩ marã. I rengbe ka mangasunge na gu pagbia du beyo ka fu sunge fu abakureayo, gbiati agumeyo.

Wa vura duhe nga biriki rogo abasunge dunduko, ono gu susi asusa gbe nga agu aboro du rogo zogarago. Gu riigbu nga Transparency International afu tingidapai rogo 2013 nga gu i ayambaha nga Global Corruption Barometer, nga aboro naya rogo zegino dunduko wẽ agu aboro gasi be sunge biriki nga aboro birĩ-zogarago, apurusi, abarumbatayo rogo abasunge, agu aboro narũ andiko, gbiati agu aboro du ngbangayo. Ani bingo bete atingidapai nafura tipa wai gipai re namoipai.

• AFRIKA: Rogo 2013, i azi bete abangbembatayo rogo abasunge South Africa nga 22,000 na gu mangapai nga ga biriki.

• BRAZIL: Rogo 2012, i azi aboro 25 Brazil yo namangisunge na gu marã naadu tipa ka manga agu apai naundo aboro i ba waraga na ni fuyo. Agu aboro i aziyo re gu ko angia kuru bangerekurii asekere, nangia gu ue boro du na bakere pagbia beko rogo ringara.

• ASIA: Rogo gu bagbata nga Seoul, du South Korea yo, bambu ati kurii aboro 502 ki imiyo rogo gu garã nangia 1995. I awisigihe ki bi gupai nga agu aboro nadudua abambu aima biriko agu aboro nangerakuriipa dudua abambu rogo gu gbata re i mbuyo i ni dudua agu abambu anyakanga ya.

• PUTU: Kura dee sa nga Cecilia Malmström namangasunge rogo gu riigbu nga European Commission Home Affairs aya, “Si ima iriwo ka bi gu kpakarakpakarapai [biriki namanga Putu] yo.” Ri ape kurapai nga, “si nawira wa si ima kpakara fu aboro birĩ-zogarago i nyasiriipa biriki kusayo.”

Gu biriki du rogo zogarago aima enga bakuru kusayo. Bakere bayugupai nga Susan Rose-Ackerman, du na bakere inohe riipa gupai nga ga biriki aya, tipa ariapai mangi si naida na “bakere ariapai rogo gu gene zogarago amangasunge ngbaha.” Wa vura duhe nga si wa maabangirise tipa gipai re te, Ziazia Kekeapai nayugoho nga bakere ariapai nika manga amanga.